بلاغی
ایماژهای ابهام آفرین در اشعار اسیر شهرستانی

محمدامیر مشهدی؛ حسین اتحادی؛ محمدرضا مشهدی

دوره 12، شماره 22 ، اسفند 1401

https://doi.org/10.22091/jls.2022.8355.1410

چکیده
  در سبک هندی، گروهی از شاعران هستند که در کاربرد تصاویر غریب و دور از ذهن افراط کرده‌اند. آنگونه که گاه مفهوم کلامشان به معمّا نزدیک می‌شود. از همین رو به شاعران طرز خیال مشهور شده‌اند. اسیر شهرستانی، یکی از پیروان این شیوه است که در برخی تذکره‌ها او را بانی این طرز دانسته‌اند. در این تحقیق که به روش توصیفی-تحلیلی انجام گرفته، تشبیه ...  بیشتر

بلاغی
واکاوی واژگان نشاندار اجتماعی در غزلیات حافظ برپایۀ تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف

فرج‌الله نعمتی؛ محمد رضا یوسفی

دوره 12، شماره 22 ، اسفند 1401

https://doi.org/10.22091/jls.2022.8410.1416

چکیده
  حافظ شیرازی (۷۲۷ ه.ق/ ۱۳۲۵م – ۷۹۲ ه.ق/ ۱۳۹۰م) در زمرة شاعران بزرگی است که غزلیاتش پر از واژگان نشان‌دار اجتماعیِ گوناگون با دلالت‌ها و ارزش‌های فراوانِ بیانی، رابطه‌ای و تجربی است. این واژگان، معانی‌ای فراتر از سطح معمولی و قاموسی دارند و راهی هستند به سوی درک بهتر اندیشه‌ها و آرمان‌های حافظ و پدیده‌ها و واقعیاتی که در زمانۀ او ...  بیشتر

دستوری
بررسی رابطه‌ی زبان و قدرت در شعر «دلم برای باغچه می‌سوزد» از فروغ فرخزاد با دو رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی و دستور نقشگرا

سیدجعفر سپهرسیدزیادی؛ محمود بشیری

دوره 12، شماره 22 ، اسفند 1401

https://doi.org/10.22091/jls.2023.8890.1456

چکیده
  تحلیل گفتمان انتقادی و دستور نظام‌مند نقشگرا هر دو متشکل از یک سری روش برآمده از رشته‌هایی همچون زبان‌شناسی و جامعه‌شناسی برای مطالعه‌ی روابط میان متون و مناسبات قدرت‌اند. در رویکرد فرکلافِ تگفا با مدل سه مرحله‌ای توصیف، تفسیر و تبیین و در نظریه‌ی نقشگرا با محورهای سه‌گانه‌ی اندیشگانی، میان فردی و متنی تحت عنوان فرانقش مواجهیم. ...  بیشتر

دستوری
ساخت سازه‌ای گروه اسمی در گلستان و بهارستان: کاربرد نحو در سبک‌شناسی ادبی

محمد باقر میرزایی حصاریان

دوره 12، شماره 22 ، اسفند 1401

https://doi.org/10.22091/jls.2023.8778.1447

چکیده
  جامی بهارستان را متناسب با ویژگی‌های موجود در گلستان سعدی تالیف نموده است. این موضوع در یک نگاه کلی نیز قابل مشاهده است. با وجود گرایش بیشتر هر دو اثر در کاربرد قطب«انتخاب» به جای «ترکیب»(صفوی، 1390: 198)، این مساله پیش می‌آید که دو اثر که به لحاظ سبکی نزدیک به هم هستند، به لحاظ زبانی از چه ویژگی‌هایی برخوردارند و چه شباهت‌ها ...  بیشتر

دستوری
نگاهی به ویژگی های دستوری در ضریرنامۀ طغان‌شاه ابن‌نظام قمی شاهرودی

محمدرضا موحدی؛ علی اصغر ترابی

دوره 12، شماره 22 ، اسفند 1401

https://doi.org/10.22091/jls.2023.8897.1457

چکیده
  منظومۀ حماسۀ دینی انتقامیه/ ضریرنامه از طغان‌شاه ابن نظام قمی شاهرودی یکی از نمونه‌های شاخص حماسۀ دینی در ادب پارسی است که در قرن نهم هجری دربارۀ انتقام ضریرخزاعی، محمّد حنفیّه، مسیّب، طغان، عمر بن علی، فضلِ جعفر و دیگر پهلوانان از یزید، عمر سعد، یعقوب عسقلانی، شاه حلب و دیگر حامیان یزید سروده شده است. ماجرای منظومه از رسیدن کاروان ...  بیشتر

بلاغی
بررسی بلاغی - اجتماعی تصاویر شعر «مه»، اثر احمد شاملو، مطابق الگوی فرکلاف

مرادعلی سعادت شعاع؛ سید جواد مرتضایی

دوره 12، شماره 22 ، اسفند 1401

https://doi.org/10.22091/jls.2023.9005.1469

چکیده
  مسئلۀ این پژوهش بینِ‌رشته‌ای، مختصّات (چگونگی و چرایی) تصاویر شعر «مه»، اثر احمد شاملو، در ارتباط با متغیّرهای درون‌متنی و برون‌متنی است و هدف آن، تحلیل بلاغی - اجتماعی تصاویر این شعر است. برای این منظور از نظریّۀ تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف استفاده شد. جنبه‌های بلاغی تصاویر در سطح توصیف، بافت موقعیتی تصاویر در سطح تفسیر ...  بیشتر

بلاغی
فراهنجاری‌های دستوری و شگردهای بلاغی پرکاربرد در غزل‌های نیستانی، بهمنی و منزوی

حسنا محمدزاده؛ رضا شجری

دوره 12، شماره 22 ، اسفند 1401

https://doi.org/10.22091/jls.2023.8821.1448

چکیده
  هنجارگریزی، مؤثرترین شکل برجسته‌سازی زبان است و شامل همۀ شگردهایی می‌شود که قاعده‌های متعارف زبان را بر هم می‌زنند و به آشنایی‌زدایی می‌انجامند. هنجارگریزی دستوری برای زدودن غبار آشنایی از زبان شعر به کار می‌رود و شامل گریز از قواعد صرفی و نحوی حاکم بر زبان است. هر زبان دارای ساختار دستوری خاصی است، اما در شعر این نظم ساختاری ...  بیشتر