عبدالرضا زند؛ محسن ذوالفقاری فرد؛ حسن حیدری؛ حجت اله امیدعلی
چکیده
زبان صریح و شفاف فروغ فرخزاد تأثیر شگرفی در انتخاب اوزان عروضی او داشته است. این پژوهش با هدف بررسی مهم‌‌ترین جلـوه‌‌هـای اوزان عروضی اشعار مجموعۀ «تولدی دیگر» در پی پاسخ به این سؤال است که مهم‌‌ترین ابداعات وزنی فروغ فرخزاد در تولدی دیگر چیست؟ روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی است که پس از بررسـی اوزان عروضی اشعار «تولدی دیگر» ...
بیشتر
زبان صریح و شفاف فروغ فرخزاد تأثیر شگرفی در انتخاب اوزان عروضی او داشته است. این پژوهش با هدف بررسی مهم‌‌ترین جلـوه‌‌هـای اوزان عروضی اشعار مجموعۀ «تولدی دیگر» در پی پاسخ به این سؤال است که مهم‌‌ترین ابداعات وزنی فروغ فرخزاد در تولدی دیگر چیست؟ روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی است که پس از بررسـی اوزان عروضی اشعار «تولدی دیگر» با ارائة نمودارها و تحلیـل آمارها این نتایج دست آمد که فروغ به‌‌خوبی از عهدۀ ظرفیت‌‌های بالقوۀ وزنی و عروضی برآمده و دست به ابداع و نوآوری زده است؛ او متناسب با حال مخاطب و همچنین تجربه‌‌های فردی و شخصی و با سخنانی از جنس زمان خود در ظهور و بروز جنبه‌‌های تقویـت موسـیقی بیرونی کـلام، به‌‌خوبی توانسته مهارت خود را نمایان کند؛ گاه اشعارش این فرصت را به خواننده میدهد تا در تقطیع، اوزان مختلفی را تجربه کند و یا با چند وزن در یک شعر، دو وزن در یک مصراع و کاربرد انواع ارکان ناقص در آخر مصراع، برخلاف شعر قدما مواجه باشد؛ زیرا برای او کلمات و محتوا مهم هستند. گاهی نیز در اشعارش با مصراع‌‌هایی مواجه هستیم که کاملاً دارای هجاهای بلند هستند و نشان‌‌دهندۀ استقلال مصراع‌‌های شعر او از سایر مصراع‌‌هاست و از طرفی توانایی خود را در به‌‌کارگیری اختیارات شاعری به‌‌ویژه استفاده از اختیار شاعری «تسکین» را به رخ مخاطب خود می‌‌کشاند. اوزان رمل، مجتث، مضارع و رجز بالاترین آمار را در «تولدی دیگر» به خود اختصاص داده‌‌اند.
زهرا طالبلو؛ محسن ذوالفقاری؛ حجت اله امیدعلی؛ زهرا رجبی
چکیده
اهمیّت زبان و زیبایی از دیرزمان در ادبیّات مطرح بوده و این امر در مکتب‌های ادبی نیز نمود پیدا کرده‌است. برخلاف نظر علمای بلاغت سنّتی که معتقد بودند تصویرپردازی تنها از طریق صورخیال صورت می پذیرد، تصاویر خیال‌انگیز بسیاری وجود دارند که عاری از هرگونه صورت خیالی هستند و در انتقال احساس و عاطفۀ شاعر بسیار خوب عمل می‌کنند. ...
بیشتر
اهمیّت زبان و زیبایی از دیرزمان در ادبیّات مطرح بوده و این امر در مکتب‌های ادبی نیز نمود پیدا کرده‌است. برخلاف نظر علمای بلاغت سنّتی که معتقد بودند تصویرپردازی تنها از طریق صورخیال صورت می پذیرد، تصاویر خیال‌انگیز بسیاری وجود دارند که عاری از هرگونه صورت خیالی هستند و در انتقال احساس و عاطفۀ شاعر بسیار خوب عمل می‌کنند. آفرینش تصویر بدون صورخیال، خود از شیوه‌های خیال‌انگیزی و تصویر آفرینی است. مسألۀ اساسی این مقاله بررسی ویژگی‌های مکتب ادبی رمانتیسم در شعر منزوی و تحلیل و تبیین تصاویر مبتنی بر خیال و واقعیّت در مؤلفه‌های مکتبی اثر است. رمانتیسم نهضتی اجتماعی، سیاسی و فرهنگی است که در قرن نوزدهم و با در هم شکستن قید و بندهای کلاسیک در اروپا شکل گرفت و شرایط اجتماعی ظهور آن در اواخر عصر مشروطه در ایران فراهم آمد. حسین منزوی از شاعران نوآور و توانای معاصر است که اصول مکتب رمانتیسم و احساسات فردی در بسیاری از اشعار وی به خوبی نمایان است. در مقالۀ حاضر به شیوۀ توصیفی– تحلیلی، در دو محورِ تصاویر حقیقی و تصاویر خیالی به تحلیل مؤلفه‌های شاخص مکتب رمانتیسم از جمله: انعکاس فردیّت شاعر در تصویر، اندوه و تأثیر آن بر تصاویر شعری شاعر، سایه‌واری تصویر و... در غزل‌های منزوی پرداخته‌ایم. یافته‌های پژوهش نشان میدهد بسیاری از سروده‌های منزوی حاصل احساس رمانتیک گونۀ وی است. «انعکاس فردیّت شاعر در تصویر» مؤلفۀ مکتبی غالب غزل‌های منزوی است و دیگر اصول این مکتب در ارتباط با این مؤلفه با بسامدی متفاوت شکل گرفته‌اند. در حوزۀ زبان، تصاویر حقیقی با بسامدی بسیار کم‌تر از تصاویر مجازی نمود دارند. تکنیک‌های بیانی دستوری از جمله صفت، جملات صله، فعل و قید غالباً در بافت کلام تصاویری مجازی و خیالی ایجاد کرده‌اند.
حجت اله امیدعلی
چکیده
خاقانی شروانی از سرآمدان عرصۀ قصیده‌‌سرایی در شعر فارسی می‌‌باشد و بخشی از اشعار وی به زبان عربی است که همچون اشعار فارسی وی دشواری‌‌های خاص خود را دارد. همین امر عامل کم‌‌توجهی محقّقان به این بخش از اشعار وی شده‌است. برای تبیین و فهم این بخش از اشعار خاقانی می‌‌توان از اشعار فارسی وی بهره گرفت. پژوهش حاضر با هدف بررسی اشتراکات ...
بیشتر
خاقانی شروانی از سرآمدان عرصۀ قصیده‌‌سرایی در شعر فارسی می‌‌باشد و بخشی از اشعار وی به زبان عربی است که همچون اشعار فارسی وی دشواری‌‌های خاص خود را دارد. همین امر عامل کم‌‌توجهی محقّقان به این بخش از اشعار وی شده‌است. برای تبیین و فهم این بخش از اشعار خاقانی می‌‌توان از اشعار فارسی وی بهره گرفت. پژوهش حاضر با هدف بررسی اشتراکات اشعار عربی و فارسی خاقانی، در پی پاسخ دادن به این پرسش است که اشعار عربی خاقانی از نظر سبک و بنمایههای شعری با اشعار فارسی وی چه قرابتی دارد؟ آیا اشعار عربی و فارسی وی، طرح و ساختار شبیه به هم دارند؟ این پژوهش که به روش تحلیل محتوایی است، به این نتیجه رسید که میان این دو بخش از اشعار خاقانی ارتباط و تعامل شدیدی حاکم است، تا جایی که گویی اشعار عربی شاعر از منظر سبکی تکرار اشعار فارسی وی است. در این مقاله، اشعار عربی و فارسی خاقانی در سه محور اصلی «تکرار مضمون و محتوا»، «تکرار تصاویر شعری» و «تکرار عناصر زبانی» مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتهاست.
حجت اله امیدعلی؛ مهدی دهرامی
چکیده
تصویر که بازتابی از عواطف و اندیشه های شاعر و راهی برای محسوس ساختن درونیات وی است، هنگامی ارزش بلاغی خواهد یافت که در راستای پروراندن اندیشه ها و عواطف سراینده قرار گیرد. هدف این مقاله نشان دادن کارکرد های هنری تصویر در شعر نصرت رحمانی و هماهنگی آن با عواطف و اندیشه های اوست که با روش توصیفی تحلیلی در دو محور تصاویر زبانی ...
بیشتر
تصویر که بازتابی از عواطف و اندیشه های شاعر و راهی برای محسوس ساختن درونیات وی است، هنگامی ارزش بلاغی خواهد یافت که در راستای پروراندن اندیشه ها و عواطف سراینده قرار گیرد. هدف این مقاله نشان دادن کارکرد های هنری تصویر در شعر نصرت رحمانی و هماهنگی آن با عواطف و اندیشه های اوست که با روش توصیفی تحلیلی در دو محور تصاویر زبانی (Verbal Images) و تصاویر خیالی (Images Figurative) به تناسب ذهنیت و عاطفه رحمانی با تصاویر شعری پرداخته است. رحمانی با فرا خوانی واژگانی خاص و ساخت توصیفات اصلی و حقیقی به خلق تصاویر زبانی ملهم از فضای تیره و سیاه جامعه پرداخت؛ این نگرش فضای مزبور را که متناسب با اندیشه خود او بود، تحت گونه ای از ادبیات که به رمانتیسم سیاه مشهور است، به تصویر کشی.. تصاویر خیالی او نیز که بازتاب عواطف اوست در وجوهی مانند تشبیه، استعاره، اسنادهای مجازی و دیگر صورخیال ارائه شده که تجسمبخش روحیه شکست و ناامیدی شاعر است.
