تقابل‌های دوگانه و معنایی در ساختار بلاغی و نحوی کلام سعدی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان، گرگان، ایران

2 استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان، گرگان، ایران

10.22091/jls.2023.8685.1443

چکیده

بررسی مبحث تقابل‌های دوگانه در آثار ادبی و هنری به ‌جهت درک و دریافت بهتر و عمیق‌تری از این آثار، امروزه مورد توجه زبانشناسان و روایت‌شناسان معاصر قرار گرفته است. در این پژوهش با نگاهی به آثار و اندیشه‌های سعدی، به بررسی تقابل‌های دوگانه یا زوج‌های متقابل به ‌عنوان یکی از ارکان و عناصر محوری در مؤلفه‌هایی که سعدی به بیان مضامین و درون‌مایه‌های مرتبط با بهداشت و سلامت روان پرداخته است، توجه نموده‌ایم. با توجه به ماهیت مؤلفه‌های مورد مطالعه در این جستار، پارادایم پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی و روش بازنمایی، از طریق تحلیل محتوای کیفی صورت گرفته است. میدان مورد مطالعه و محدودة پژوهش حاضر که از طریق نمونه‌گیری هدفمند از آثار سعدی انتخاب شده، بر اساس اصل بسندگی کفایت شواهد، تعیین گردیده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که تقابل واژگان با بار معنایی متقابل و متضاد، بخش قابل توجهی از اشعار و نوشته‌های سعدی را دربرمی‌گیرد. با نگاهی ساختارگرایانه به نمونه‌های مورد بررسی درمی‌یابیم که این نشانه‌ها تبیین حقیقی و عینی از راهکارهای عملی در کسب آرامش و آسایش روحی را بر اساس آموزه‌های اخلاقی، عرفانی و تعلیمی ‌از جهت هنری و معنی‌شناسی مورد توجه قرار می‌دهد و در قالب تقابل‌های معنایی، ضمنی، ساختاری در واحد جمله و تقابل‌های ادبی در کلام سعدی ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Dual and semantic contrasts in the rhetorical and syntactic structure of Sa’di's speech

نویسندگان [English]

  • Sakineh Yeganeh 1
  • Mohammad Ali Khaledian 2
  • Kobra Nodehi 2
1 PhD student of Persian language and literature, Islamic Azad University, Gorgan branch, Gorgan, Iran
2 Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Islamic Azad University, Gorgan Branch, Gorgan, Iran
چکیده [English]

Investigating the topic of double contrasts in literary and artistic works for a better and deeper understanding of these works has attracted the attention of contemporary linguists and narratologists. In this research, by looking at Sa’di's works and ideas, we have paid attention to the investigation of double confrontations or mutual couples as one of the main pillars and elements in the components that Sa’di has expressed the themes and themes related to health and mental health. According to the nature of the components studied in this thesis, the paradigm of the present research is descriptive-analytical and the method of representation is done through qualitative content analysis. The field of study and the scope of the current research, which was selected through a targeted sampling of Sa’di's works, were determined based on the principle of sufficiency and sufficiency of evidence. The results of the research show that the contrast of words with opposite and opposite meanings covers a significant part of Sa’di's poems and writings. With a structuralist look at the investigated examples, we find that these signs give attention to the real and objective explanation of practical solutions to obtain peace and comfort based on moral, mystical and educational teachings from the artistic and semantic point of view, and in the form of semantic, implicit, A structure in the sentence unit and literary contrasts are presented in Sa’di's speech.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Saadi
  • positive psychology
  • dual opposition
  • rhetoric
  • originality
  1. برتنس،‌ هانس. (1384). مبانی نظریه ادبی. ترجمه محمّدرضا ابوالقاسمی. تهران: ماهی.
  2. پیرانی، منصور. (1392). «نگاهی به شعر حافظ با رویکرد روان‌شناسی مثبت‌نگر مارتین سلیگمن». هفتمین همایش پژوهش‌های زبان و ادب فارسی. تهران. شماره جلد 4. صص: 357-338.
  3. چهری، طاهره؛ سالمیان، غلامرضا و سهیل یاری گل‌دره. (1392). «تحلیل تقابل و تضاد‌های واژگانی در شعر سنایی». پژوهش‌های ادب عرفانی (گوهر گویا). سال هفتم. پیاپی 45. صص: 158-141.
  4. رضوانیان، قدسیه. (1388). «خوانش گلستان سعدی براساس نظریه تقابل های دوگانه». نشریه ادب فارسی دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران. دوره 1. شمارة 2. صص: 135-123.
  5. ساکیان، زهره و نجمه نظری. (1400). «ای مجلسیان راه خرابات کدام است؟، هنر تقابل در غزل سعدی». مطالعات زبانی و بلاغی. دورة 12. شمارة 26. صص: 260-232.
  6. سرحدی، فاطمه و جواد مهربان. (1399). «بررسی تقابل‌های دوگانه در مثنوی‌های عاشقانه‌ لیلی و مجنون و خسرو و شیرین نظامی». زیبایی‌شناسی ادبی. سال هجدهم. شماره 144. صص: 38-10.
  7. سعدی، مصلح‌الدین. (1371). کلیات. به تصحیح و توضیح محمّدعلی فروغی. تهران: طهوری. سعدی، مصلح‌الدین. (1389). کلیات. به تصحیح محمّدعلی فروغی. تهران: امیرکبیر.
  8. سلیگمن، مارتین. (1397). شادمانی درونی، روانشناسی مثبت‌گرا در خدمت خشنودی پایدار. ترجمة مصطفی تبریزی، رامین کریمی و علی نیلوفری. تهران: دانژه.
  9. شنبه‌ای، رقیه. (1390). «جبر و اختیار از دیدگاه تقابل‌های دوگانه: سبک خاص سعدی در گلستان». فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی. دورة 3. شمارة 8. صص: 212-194.
  10. شولتز، پی. دوان و سیدنی آلن شولتز. (1379). نظریه‌های شخصیت. ترجمه یحیی سیدمحمّدی. تهران: ویرایش.
  11. شولتس، دوان. (1369). روان‌شناسی کمال. ترجمة گیتی خوشدل. تهران: نو.
  12. صفوی، کورش. ( 1387). درآمدی بر معنی‌شناسی. تهران: سورة مهر.
  13. طالبیان، یحیی و همکاران. (1388). «تقابل‌های دوتایی در شعر احمدرضا احمدی». پژوهش‌نامه ادب عرفانی (گوهر گویا). سال 3. شمارة 4. صص: 34-21.
  14. عقدایی، تورج. (1393). روان‌شناسی کمال در مثنوی. تهران: دستان.
  15. غیاثی، محمّد تقی. (1382). نقد روان‌شناختی متن ادبی. تهران: آگاه.
  16. کالر، جاناتان. (1382). بوطیقای ساختارگرا. ترجمه کوروش صفوی. تهران: مینوی خرد.
  17. مارتینه، آندره. (1380). تراز دگرگونی‌های آوایی. ترجمه هرمز میلانیان. تهران: هرمس.
  18. مقدادی، بهرام. (1378). فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی از افلاطون تا عصر حاضر. تهران: فکر روز.
  19. موحد، ضیاء. (1378). سعدی. تهران: طرح نو.
  20. هورنای، کارن. (1384). تضادهای درونی ما. ترجمة محمّد جفر مصفا. تهران: بهجت.
  21. Erikson. E. (1975). Life History and historical Moment. Newyork. Norton.
CAPTCHA Image