تحلیل سبک شناسی رباعیات مهستی گنجوی

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه ادبیات فارسی دانشگاه یزد

چکیده

سبک رباعیات مهستی گنجوی

چکیده:
مهستیِ گَنجَوی(490 -577ق.) بانوی شاعر ایرانی در سده ششم هجری، پس از خیام برجسته‏ترین رباعی‏سرای ایران به شمار می‏آید.وی را همچنین پایه‏گذار مکتب«شهر آشوب»در قالب رباعی شناخته‏اند که بعدها در عصر صفوی رواج بیشتر یافته.
در شعر مهستی وجود فعلها و واژگان فارسی کهن؛ مثل: بخسبم، آهیخت، پار، تنک خام؛ تلفظهای کهن، مثل قافیه خوش با آتش و کَش نیز کاربرد بایستن و شایستن در معنای تام دلالت بر تأثیر پذیری شاعر از سبک خراسانی است. ایهام،شهر آشوب،مراعات نظیر،کنایه ،تشبیهات مرکب و تفضیل و حسن تعلیل و ایهام هنری وجناس بخصوص مرکب از جمله آرایه های برجسته رباعیات مهستی است. در میان اشعار شاعر بسامد مضمون‌های غنایی و ارج نهادن به مقام معشوق، اندیشه خیامی و خوش باشی، شهر آشوب‌ها، نکته های طنز آمیز و هزلیات قابل تأمل است.

در این مقاله سعی بر این است تا سبک رباعیات مهستی در سه لایه زبانی و ادبی و فکری تحلیل شود.

واژگان کلیدی: مهستی گنجوی،شعر سده ششم هجری،رباعی،سبک شناسی

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

the stylistic of Mahasti Ganjavi,s Quatrains

نویسنده [English]

  • Mohammad Reza Najaeryan
چکیده [English]

The Style of Mahasti Ganjavi,s quatrains
Mahasti Ganjavi (490 -577 BC.) Lady in the sixth century AD Persian poet, after the house Khayyam quatrains Iran's most prominent Yd.vy and also the founder of the school of "urban chaos" in the form of quatrains have known that later in the Safavid era to become more common.
IN Mahasti verbs and vocabulary ancient Persian poetry such as: Bkhosbm, aHykht, Parr,the old profile, like a good rhyme and Shaystn ought to mean on the impact of poet To Khorasani style.
Ambiguity, mischief, parallelism, irony, metaphors and ambiguity of complex and detailed and Hassan arguing in particular Vjnas art supplies including Mahasti Rubaiyat is outstanding.
frequency among Ghanaians and honoring the beloved poet, Khayyam and good ideas, SHAHR ASHOOB, humorous and satire is an open point.
In this paper we shall try to Mahasti in three quatrains style of language and literary and intellectual analysis.
Keywords: Mahasti Ganjavi, Style, quatrain,Poetry Sixth Century AD

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Mahasti Ganjavi
  • Style
  • quatrain
  • Poetry Sixth Century AD

مراجع

 
1. احمدی گیوی، حسن. (1384). دستور زبان فارسی فعل. تهران: نشر قطره.
2. نصیری، محمدرضا. (1384).  اثر آفرینان ( ج5) تهران: انجمن مفاخر فرهنگی.
3. استوارغلام دانائی. (۱۳۸۲). مهستی گنجوی: خردورزی طغیان‌‌گر.  وبگاه روزنه.
4. انوری، حسن و احمدی گیوی، حسن. (1384). دستور زبان فارسی. تهران: انتشارات فاطمی .
5. باقری، مهری. (۱۳۷۳). تاریخ زبان فارسی. تهران: نشر قطره،
6. بهار، محمد تقی. (1384). سبک شناسی (چاپ هشتم). تهران: امیر کبیر.
7. جاجرمی، محمد بن بدر. (١٣٥٠). مونس الاحرار فی دقایق الاشعار . (ج٢). (به اهتمام میرصالح طبیبی). تهران: انجمن آثار ملی.
8. جمال زاده، سید علی. (1341). دیوان مهستی گنجوی. ماهنامه ارمغان، 5، 273-284.
9. خطیب رهبر، خلیل. ( ۱۳۶۷). حروف اضافه و ربط. تهران: سعدی .
10. خلیل شروانی، جمال. (۱۳۷۵). نزهه المجالس (چاپ دوم) (تصحیح محمدامین ریاحی(. تهران: انتشارات زوار.
11. خیام پور، علی. (1338). دستور زبان فارسی(چاپ سوّم.). تبریز: انتشارات کتاب فروشی چهر.
12. دولتشاه سمرقندی. (١٣٣٨). تذکرة الشعرا.  (به همت محمد رمضانی). تهران: چاپ پیک ایران.
13. دهخدا، علی اکبر. (1373 ). لغت نامه. تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
14. سهیلی خوانساری، احمد .(۱۳۷۱).  رباعیات حکیم مهستی دبیر. تهران: نشر ایران.
15. شروانی، خلیل. (١٣٦٦ ). نزهة المجالس. (تصحیح محمدامین ریاحی). تهران: انتشارات زوار.
16. شمیسا، سیروس. (1374). سبک شناسی شعر. تهران: فردوس.
17. علوی مقدم، مهیار. (1377).  نظریه های نقد ادبی معاصر. تهران: انتشارات سمت.
18. قیصری، ابراهیم. (1386). مهستی، بزرگ بانوی رباعی، کتاب ماه: ادبیات و فلسفه. 74، 92ـ95.
19. گلچین معانی، احمد. (۱۳۴۶). شهرآشوب در شعر فارسی. تهران: انتشارات امیرکبیر.
20. محجوب، محمد جعفر. (1345).  سبک خراسانی در شعر فارسی. تهران: فردوسی.
21. محرابی، معین الدین. (1382). مهستی گنجه ای بزرگترین شاعر رباعی سرا . تهران: انتشارات توس.
22. مستوفی، حمدالله. (1364). تاریخ گزیده. (به اهتمام عبدالحسین نوایی). تهران: تهران: انتشارات امیر کبیر.
23. مشرف، مریم. (1384). مهستی شناسی. نامه فرهنگستان، 25، 85-101.    
24. مشیر سلیمی، علی اکبر. (1335).  زنان سخنور. تهران: ش‍رک‍ت‌ س‍ه‍ام‍ی‌ چ‍اپ‌ و ان‍ت‍ش‍ارات‌ ک‍ت‍ب‌ ای‍ران‌.
25. مهستی. ( 1336).  دیوان.  (به کوشش شهاب. طاهری). تهران: اﺑﻦ  ﺳﯿﻨﺎ.
26. ناتل خانلری، پرویز. (1372). دستورتاریخی زبان فارسی. (به کوشش عفّت مستشار نیا).  تهران: انتشارات توس.
27. نورزاد، فریدون. (1379).  مهستی نامه. تهران: نشر دنیای نو.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار