ریخت‌شناسی فابل‌های مرزبان‌نامه

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان دانشکده ادبیات و علوم انسانی

2 استاد گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشکده ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه کردستان.

3 کارشناس ارشد زبان و ادبیّات فارسی.

چکیده

ریخت‌شناسی فابل‌های مرزبان‌نامه
چکیده
در پژوهش‌های ریخت‌شناسی مجموعه‌ای از قصه‌ها به روشی علمی و ساختاری به اجزای سازایشان تجزیه شده در نهایت از طریق مقایسه‌ آن‌ها با هم، رده‌بندی آن قصه‌ها صورت می‌گیرد. در این پژوهش سعی کرده‌ایم، بر اساس الگوی پراپ، به تجزیه و تحلیل نوع خاصی از حکایت‌های مرزبان‌نامه، تحت عنوان «فابل» بپردازیم. روش پژوهش مبتنی بر الگوی پراپ در ریخت‌شناسی قصه‌های پریان است؛ خویشکاری قصه-ها استخراج و با یکدیگر مقایسه شده‌اند. پژوهش در صدد پاسخ به این پرسش‌هاست: آیا توالی خویشکاری‌ها در فابل‌های مرزبان‌نامه یکسان است؟ آیا ساختمان فابل‌ها متعلق به یک نوع خاص است؟ و در نهایت این که ساختار نهایی و واحد فابل‌های مرزبان‌نامه چگونه است؟ عدم وجود پژوهشی که به بررسی مجموعه‌ای از قصه‌های یک نوع خاص پرداخته باشد، ضرورت این پژوهش را ایجاب می‌کند.
نتایج نشان می‌دهد که توالی خویشکاری‌ها در فابل‌های مرزبان‌نامه یکسان است. بنابراین، ساختمان آن‌ها نیز می‌تواند متعلق به یک نوع خاص باشد. ساختار فابل‌ها ساده و تک‌حرکتی است. «فریبکاری» بنیادی‌ترین عنصر فابل‌های مرزبان‌نامه است که موجب گسترش منطقی آن‌ها شده‌است.
کلید‌واژه‌ها: روایت‌شناسی، ریخت‌شناسی، ولادیمیر پراپ، مرزبان‌نامه، فابل.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Morphology of Marzbân Namèh's fables.

نویسنده [English]

  • Hosein Sadeghi 1
چکیده [English]

The Morphology of Marzbân Namèh's fables.
Abstract
In the morphological studies, a series of stories is analyzed based on scientific and structural methods and finally the stories are categorized through comparing them with each other. In this paper, we have tried to analyze a specific type of Marzbân Namèh's stories which is called a fable. The research method is based on Propp's model of fairy tales morphology; function stories have been extracted and compared together. The study seeks to answer these questions: Is the sequence of functions identical in fables of Marzban Nameh? Does the building files belonging to a particular type? And finally, how is the final structure and fables of Marzban Nameh? The necessity for doing this study is that there is no research that examines a series of stories focused on a particular type. The findings show that the continuation of function in Marzbân Namèh's fables is identical. Therefore, their structure can belong to a specific type. The structure of fables is simple and one directional. “The Japery” is the most fundamental elements of Marzbân Namèh's fables causes the Logical expansion of them.
Key Words: Narratology, Morphology, Vladimir Propp, Marzbân Namèh, Fable.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Narratology
  • Morphology
  • Vladimir Propp
  • Marzbân Namèh
  • Fable

مراجع

 
کتابنامه
1. اخوت، احمد. (1379). دستور زبان داستان. اصفهان: فردا.
2. آبرامز، ام. اچ. (1384). فرهنگ توصیفی اصطلاحات ادبی. (ترجمۀ سعید سبزیان). تهران: رهنما.
3. آرین‌‌پور، یحیا. (1379). از نیما تا روزگار ما: تاریخ ادب فارسی معاصر (چاپ سوم). تهران: زوار.
4. برتنس، هانس. (1387). مبانی نظریه‌‌ ادبی (چاپ دوم). (ترجمۀ محمدرضا ابوالقاسمی). تهران: ماهی.
5. بهنام، مینا. (1389). ریخت‌‌شناسی داستان "حسنک‌‌وزیر" به روایت بیهقی. پژوهش‌‌نامۀ زبان و ادب فارسی (گوهر گویا). 1، 131-150.
6. پارسا، سیداحمد و صلواتی،لاله. (1389). ریخت‌‌شناسی حکایت‌‌های کلیله و دمنه‌‌ نصرالله منشی. ‌‌ بوستان ادب. 4، 47-77.
7. پراپ، ولادیمیر. (1368). ریخت‌‌شناسی قصه. (ترجمۀ م. کاشیگر). تهران: روز.
8. ------------. (1386). ریخت‌‌شناسی قصه‌‌های پریان (چاپ دوم). (ترجمۀ فریدون بدره‌‌ای). تهران: توس.
9. پروینی، خلیل و ناظمیان، هومن. (1387). الگوی ساختارگرایی ولادیمیر پراپ و کاربردهای آن در روایت‌‌شناسی. دوفصلنامۀ  پژوهش زبان و ادبیات فارسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی. 11، 183-203.
10. پورنامداریان، تقی. (1389). رمز و داستان‌‌های رمزی در ادب فارسی(چاپ هفتم). تهران: علمی و فرهنگی.
11. تقوی، محمد. (1376). حکایت‌‌های حیوانات در ادب فارسی. تهران: روزنه.
12. حسن‌‌زادۀ میرعلی، عبدالله و قنبری عبدالملکی، رضا. (1391). تحلیل ریخت‌‌شناسی اسطورۀ "کتیبه" بر اساس نظریه‌‌ ولادیمیر پراپ. فصلنامۀ پژوهش‌‌های زبان و ادبیات تطبیقی.  3،  81-100.
13. خائفی، عباس و فیضی‌‌گنجین، جعفر. (1386). تجزیه و تحلیل قصۀ سمک عیار بر اساس نظریۀ ولادیمیر پراپ. فصلنامۀ پژوهش‌‌های ادبی. 18،  33-51.
14. خراسانی، محبوبه. (1383). ریخت‌‌شناسی هزار و یک‌‌شب. فصلنامه پژوهش‌‌های ادبی. 6، 45-66.
15. روحانی، مسعود و  عنایتی قادیکلایی، محمد. (1388). بررسی ریخت‌‌شناسی داستان "بیژن و منیژه"  شاهنامۀ فردوسی بر اساس نظریۀ ولادیمیر پراپ. مجلۀ زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه خوارزمی. 66،  119-143.
16. روحانی، مسعود و اسفندیار، سبیکه. (1389). ریخت‌‌شناسی قصۀ "قلعۀ ذات‌‌الصور" در مثنوی طبق نظریۀ ولادیمیر پراپ. مجلۀ زبان و ادب فارسی دانشگاه تبریز. 220، 67-83.
17. روحانی، مسعود و عنایتی قادیکلایی، محمد. (1390). بررسی قصه‌‌های "دیوان" در شاهنامه بر اساس نظریۀ ریخت‌‌شناسانۀ ولادیمیر پراپ. پژوهش‌‌های زبان و ادبیات فارسی. دورۀ جدید، 1، 105-122.
18. زمردی، حمیرا و حیدری، محبوبه. (1390). ریخت‌‌شناسی قصه‌‌های خواب در متون نثر صوفیه. مجله‌‌ ادب فارسی. دورۀ جدید، 3-5، 101-123.
19. فرهادی، علی. (1387). ریخت‌‌شناسی داستان‌‌های کوتاه صادق هدایت. اراک: نویسنده.
20. قافله‌‌باشی، سیداسماعیل و بهروز، سیده‌‌زیبا. (1386). نقد ریخت‌‌شناسی حکایت‌‌های کشف‌‌المحجوب و تذکره‌‌الاولیاء. فصلنامۀ پژوهش‌‌های ادبی. 18، 117-140.
21. مارزلف، اولریش. (1371). طبقه‌‌بندی قصه‌‌های ایرانی. ترجمۀ کیکاوس جهان‌‌داری. تهران: سروش.
22. وراوینی، سعدالدین. (1376). مرزبان‌‌نامه(چاپ سوم). (تصحیح محمد روشن). تهران: اساطیر.
23. نقابی، عفت و قربانی، کلثوم. (1391). تحلیل ساختاری قصۀ "شاه سیاهپوشان" بر اساس الگوی پراپ. پژوهش‌‌نامۀ زبان و ادب فارسی (گوهر گویا). 1، 141-160.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار