بازتاب زبان هنری نهج البلاغه در ترجمۀ سید جعفر شهیدی

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان وادبیات فارسی دانشگاه قم

2 استادیار دانشگاه فرهنگیان حضرت معصومه قم و مدرس جامعه المصطفی العالمیه

چکیده

   مجموعۀ خطبه ­ها، نامه ­ها و حکمت­های امیرالمؤمنین(ع) که جمع کننده­اش شریف رضی(ره)، به حق نهج­البلاغه­اش نامیده است، بلاغت مجسم و فصاحت محقق است. زیرا به دور از ایجاز مخل و اطناب ممل، معیار تمام عیار زیبایی و الگوی کامل روشنی است به گونه­ای که از دیر زمان تا عصر ما موافقان و مخالفان بر آن صحه گذاشته­اند. در بین عامه از عبدالحمید کاتب تا شیخ محمد عبده و در بین خاصه از سیدرضی تا سید جعفر شهیدی همه شیفتۀ بلاغت و شیوایی آن شده اند. کلام حضرت امیر(ع) چنان آراسته به انواع آرایه­های لفظی و معنوی و بدیعی است و پیراسته از حشو و اضافات بشری، که الحق لقب "اخ القرآن" گرفته است. از قدیم­الایام که سخنان امیر یکّه­تاز عرصۀ سخنوری، علی(ع)، به فارسی برگردانده شد، یکی از بزرگترین غبن­ها و خسارات فارسی زبانان عدم انتقال فصاحت و بلاغت نهج البلاغه در ترجمۀ آن بود. استاد گرانقدر و مترجم بلند مرتبه مرحوم دکتر سید جعفر شهیدی(ره) به این آرزوی دیرینه جامۀ عمل پوشاند. استاد شهیدی با تکیه بر ظرافت­ها و آرایه­های کلام عربی و با تسلط بر دقایق و ظرایف سخن فارسی به خوبی از عهدۀ این مهم برآمد. ترجمۀ نهج البلاغۀ او، نخستین و تنها ترجمه­ای است که نشان دهندۀ بخشی از زیبایی­های سحر قرین و آرایه­های شعر آفرین امام علی(ع) است. در این مقاله با تکیه بر خطبۀ اول، نامۀ اول و حکمت اول نهج البلاغه، بازتاب شیوایی و روایی و آراستگی و پیراستگی کلام مولا علی(ع) در ترجمۀ استاد شهیدی بررسی می­شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Reflection of the Artistic Language of Nahj al-Balagha in Sayyid Jafar Shahidi's Translation (With an Emphasis on Sermons, Letters and Wisdoms)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Yousefi 1
  • Roqiyeh Ebrahimi Shahrabadi 2
1 Associate professor, University of Qom
2 Associate professor, Farhangian University, College of Hazrat – e Masoumeh; and Al-Mustafa International University
چکیده [English]

 
A collection of Imam Ali's (AS) sermons, letters and wisdom is called properly Nahj al-Balagha (Guidance of salvation) by its compiler, Sayyid Sharif Razi. Its rhetoric is visualized and its eloquence is achieved. In terms of its lack of the disturbing sense of brevity and long boring, all of its pretty standards are completed and from long time ago to our era proponents and opponents have confirmed it. Among common people like Abd al-Hamid al-Katib, Sheikh Muhammad Abduh and among the selected ones like Sayyid Razi, Sayyid Jafar Shahidi all have enamored its rhetoric and eloquence .Sayings of Imam Ali (AS) as literal and spiritual adorned with a variety of offerings and innovative that trimmed from the human redundancy is known as "akh-al Quran". From a long time ago, there was a rhetoric loss in the Persian translation of the sayings of Imam Ali (AS), the most prominent words in the field of rhetoric that professor Sayyid Jafar Shahidi the great translator has been fulfilled this old wish. Professor Shahidi relying on the verbal elegance and Arabic figures of speech and Persian words coped with this important issue. His first translation of Nahj al-Balagha is the only translation that shows part of the beauty of dawn doubles figures of Imam Ali's poetry. In this paper the reflection and narrative eloquence and elegance words of Imam Ali (AS), in the first sermon, the first letter and the wisdom of Nahj al-Balagha, have been investigated in Prof. Shahidi's translation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nahj al-Balagha
  • Sayyid Jafar Shahidi
  • translation
  • rhetoric
  • figures of speech
  1. کتابنامه

    1. قرآن کریم.
    2. انوشه، حسن. (1381). فرهنگ­نامۀ ادبی فارسی (جلد دوم). چاپ دوم. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
    3. بهار، محمدتقی .(1388).  سبک شناسی. چاپ سوم. تهران: زوار.
    4. پورنامداران، تقی. (1386). رمز و داستان­های رمزی در ادب فارسی. چاپ ششم. تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
    5. ثروت، منصور (1379). فرهنگ کنایات. چاپ سوم. تهران: سخن.
    6. جرجانی، عبدالقاهر (1361).  اسرار البلاغه. ترجمۀ دکتر جلیل تجلیل. تهران: دانشگاه تهران.
    7. جرداق، جورج .(1340 ق.). الامام علی(ع) صوره ­العداله­الانسانیه. بیروت: دارالفکر.
    8. جوادی آملی، عبدالله .(1390). تفسیر موضوعی قرآن کریم (مبادی اخلاق در قرآن). چاپ هشتم. قم: الهادی.
    9. حجازی، علی رضا. (1384). خطبه­های شگفت امیرمومنان. قم: فارس­الحجاز.
    10. حسینی، صالح. (1375). واژگان اصطلاحات ادبی. چاپ دوم. تهران: نیلوفر.
    11. دشتی، محمد. (1385). شرح و ترجمه نهج­البلاغه. قم: الطیار.
    12. رجایی، محمدخلیل. (1379). معالم البلاغه در علم. چاپ پنجم. شیراز: دانشگاه شیراز.
    13. سعدی. (1376). کلیات. محمدعلی فروغی. چاپ هفتم. تهران: امیرکبیر.
    14. شمیسا، سیروس. ( 1371). نگاهی تازه به بدیع.  تهران: فردوسی.
    15. ____________ .  (1376). بیان. چاپ ششم. تهران: فردوسی.
    16. عبدالفتاح، عبدالمقصود .(1390)امام علی بن ابی طالب. ترجمه سید محمد مهدی جعفری. (8جلدی)، تهران: سایه سخن.
    17. عبده، محمد. (1341ق). شرح نهج­البلاغه. قاهره: الاعلام­الاسلامی.
    18. علی بن ابیطالب(ع). (1372). نهج البلاغه. ترجمۀ دکتر سید جعفر شهیدی. چاپ چهارم. تهران: آموزش انقلاب اسلامی.
    19. قلی پور، مسلم. (1380). کوثر کلام (گذری بر مفاهیم نهج­البلاغه). قم: زائر.
    20. مکارم شیرازی، ناصر. (1387). پیام امیرالمومنین. قم: امام علی بن ابی طالب.
    21. همایی، جلال الدین. (1376).  فنون بلاغت و صناعات ادبی. چاپ سیزدهم. تهران: هما.

     

CAPTCHA Image