نوع مقاله : علمی و پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
2 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
چکیده
جستار حاضر، کاوشی در ابعاد معناشناختی رنگ سیاه و کارکردهای مثبت و منفی آن در شعر عنترة بن شداد، شاعر عفت پیشه ماقبل اسلام است. پژوهش حاضر نشان دهنده این است که در بُعد مثبت، این نوع رنگ، گاه در یک ساختار تشبیهی نمود می‌یابد، همچون تشبیه پوست سیاه به مُشْک و عنبر؛ گاه در سیاهی رنگ موی یار و یا چشمان سیاه او جلوه می‌شود و زمانی هم در فضای تیره و تاریک میدان کارزار معنا می‌یابد. با این حال در تمامی این صورتگریها، شاعر تلاش می‌نماید تا به این وسیله برای روح دردناک خویش التیامی- هر چند گذرا- فراهم نماید.
در بُعد منفی، غالباً رنگ سیاه به عنوان عیب و نقصی آشکار می‌شود که خویشان و نزدیکان آن را دست آویزی برای طرد عنترة قرارداده بودند، اما شاعر با استفاده از اسلوب‌های منطقی، از قبیل اینکه سیاهی، تنها در وصف اعمال زشت، نکوهیده می‌باشد و یا اینکه سفیدی اعمال، سیاهی جسمانی را میزداید، همواره به عنوان یک مصلح اجتماعی ظاهر می‌شود که در پی اصلاح عقاید پوچ وغلط موجود در جامعه و جایگزین کردن قانون ارزش‌های اخلاقی به جای تبعیض رنگ و جنسیت است.
نگارنده از روش توصیفی و تحلیلی برای تبیین دو بُعد متناقض رنگ سیاه در دیوان این شاعر استفاده کرده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Negative and Positive Aspects of Black Color in 'Antarah Ibn Shaddad's Poems
نویسندگان [English]
- Ali Syadany 1
- Amir Moghaddam Mottaghi 2
1 Department of Arabic Language and Literature, University of civil martyr Azerbaijan
2 Department of Arabic Language and Literature, University of civil martyr Azerbaijan
چکیده [English]
The present paper investigates the semantic dimensions of black color and its positive and negative functions in the poems of 'Antarah Ibn Shaddad, a pre-Islamic virtuous poet. It shows that the positive dimension of black color sometimes appears in a simile like likening it to musk and ambergris, sometimes as blackness of lover's hair or eyes and sometimes in the dark and tense atmosphere of battlefield.in all these portrayals, however, the poet tries to alleviate his hurtful soul, though passing.
In negative dimension, the black color often appears as a defect which is used as a pretext by 'Antarah's relatives and friends to excommunicate him. However, using logical methods such as suggesting that blackness is blameworthy when describing bad acts or that whiteness of act cleanses bodily blackness, the poet appears as a social reformist who tries to reform wrong and meaningless beliefs of the society and replace color and gender-based discrimination with the rule of moral values. A descriptive-analytical method is used to elaborate on two contradictory dimensions of black color in this poet's Diwan (complete poetic works).
کلیدواژه‌ها [English]
- 'Antarah
- black color
- negative and positive aspect
- قرآن کریم، ترجمه آیت الله مکارم شیرازی.
- ابن قتیبه، أبی محمدعبد الله بن مُسلم. (1407ه - 1987م). الشعر والشعراء، با مقدمه: الشیخ حسن تمیم، دار احیاء العلوم، چاپسوم.
- ابنمنظور، ابیالفضلجمالالدین محمدبنمکرم.(بیتا). لسانالعرب، بیروت، دارالصادر.
- الاصفهانی، ابوالفرج.(1412ه). الاغانی، دار الکتب العلمیة، چاپ سوم، ج8 و ج3.
- بدوی، عبده. (1988م). الشعراء السود و خصائصهم فی الشعر العربی، الهیئة المصریة العامة للکتاب.
- البغدادی، عبد القادر بن عمر.(بیتا). خزانة الادب و لب لباب لسان العرب، دار صادر، چاپ اول، جلد1و3.
- الجوهری، اسماعیلبنحمّاد. (1404ه/1984م). الصحاح، تحقیق: احمدعبدالغفورعطّار، بیروت، دارالعلم للملایین، چاپسوم.
- ریاض، عبد الفتّاح.(1983). التکوین فی الفنون التشکیلیّة، ط2، القاهره، دار النهضة العربیّة.
- الزیات، احمد حسن.(1426ه- 2005م). تاریخ الادب العربی، دار المعرفة، چاپنهم.
- زغریت، خالد. (2005).الأساس الواقعی لجمالیات اللون فی شعر الأغربة، مجلة حولیات التراث، العدد 3.
- سیرنج، فلیب. (1992). الرموز فی الفن- الأدیان الحیاه، ترجمه عبدالهادی عباس، ط1، سوریا، دار دمشق.
- شیخو، لویس. (1999م). شعراء النصرانیة (قبل الاسلام)، دار المشرق، چاپپنجم.
- شیخو، أب.(1946م). المجانی الحدیثة، بیروت، المطبعة الکاثولیکیة، ج1.
- الصبّاح، محمدعلی.(1411ه/1990م). عنترة بن شدّاد حیاته و شعره، بیروت – لبنان، دارالکتب العلمیة، چاپاول.
- عبدالقادرأبوعون، أمل محمود. (2003م). اللون و ابعاده فی الشعر الجاهلی شعراء المعلقات نموذجا، رسالة الماجستیر، جامعة النجاح الوطنیة، نابلس – فلسطین.
- عنترة.(1423ه/2003م). شرح دیوان، توضیح: حمدو طمّاس، بیروت – لبنان، دارالمعرفة، چاپ اول.
- عنترة.(1988م). دیوان و معلقته، تحقیق: خلیل شرفالدین، بیروت، دار و مکتبة الهلال، چاپاول.
- الفاخوری، حنا. (1986م). الجامع فی تاریخ الأدب العربی فی العصر الجاهلی، دارالجیل، چاپاول.
- فاضلی، محمد. (1381ه). مختارات من روائع الادب العربی فی العصرالجاهلی، سمت، چاپاول.
- الفراهیدی، الخلیلبناحمد. (1424ه/2003م). کتابالعین، تحقیق: عبدالحمیدهنداوی، بیروت- لبنان، دارالکتب العلمیة، چاپاول.
- فروخ، عمر. (1981م). تاریخ الادب العربی، دار العلم، چاپچهارم، جلد اول.
- الفیروزآبادی، مجدالدّینمحمدبن یعقوب.(1426ه/2005م). القاموسالمحیط، تحقیق: مؤسسة الرسالة با نظارت: محمدنعیم العرقسوسی، بیروت- لبنان، مؤسسة الرسالة، چاپهشتم.
- القُرشی، حسن عبدالله.(1983م). فارس بنی عبس، بیروت، دارالعلم للملایین، چاپسوم.
- لوشر، ماکس. (1387ه). روانشناسی رنگها، مترجم: ویداابیزاده، تهران، دُرسا، چاپبیست و چهارم.
- مختار عمر، أحمد.(1997). اللغة واللون، ط2، القاهره، عالم الکتب.
)
ارسال نظر در مورد این مقاله