نقد و تحلیل رمان «چراغ ها را من خاموش می کنم» از منظر زبان و جنسیت

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسنده

دکتری زبان و ادبیات فارسی

چکیده

بررسی و تحلیل آثار ادبی از منظر زبان و جنسیت در زبان فارسی، موضوعی نسبتاً تازه است که به تحقیق و پژوهش نیاز بسیار دارد. اولین نظریه­ها را در این مبحث «رابین لیکاف» در مقاله­ی­ مشهور خود با عنوان «زبان و موقعیّت زن» مطرح کرد که تحول شگرفی در مطالعات زبان­شناسی اجتماعی ایجاد کرد، او برای اولین بار اعلام کرد زبان زنان با زبان مردان متفاوت است. مجموع نظریاتش بیشتر حاکی از تسلط زبان مردانه بر زبان بود. در ایران ورود زنان به فضاهای اجتماعی و فرهنگی سابقه چندانی ندارد. با توجه به اینکه در گذشته زنان را مخاطب و خواننده آثار ادبی نمی­دانستند و بیشتر مردان برای مردان می­نوشتند و بهترین زبان را نیز زبان مردانه می­دانستند، باید دید اکنون که آنان فرصت ورود به میدان نویسندگی را یافته و آثار برجسته­ای نیز از خود بر جا گذاشته­اند، آیا توانسته­ا­ند زبانی مناسب جنسیت قهرمانان خود ایجاد کنند؟ زویا پیرزاد یکی از نویسندگان زن معاصر است که با خلق چند اثر داستانی به­ویژه رمان «چراغ­ها را من خاموش می­کنم» جایگاه مطلوبی در ادبیات داستانی معاصر در میان نویسندگان احراز نموده و جوایز بهترین رمان سال پکا، بهترین رمان سال بنیاد هوشنگ گلشیری، کتاب سال وزارت ارشاد جمهوری اسلامی و... را به خود اختصاص داده است. بنا به موقعیت و جایگاه ویژه این نویسنده و رمان معروفش در بین داستان­نویسان معاصر، بر آن شدیم با پژوهشی این رمان، مکالمات قهرمانان را از حیث زبان و جنسیت بررسی کرده، میزان موفقیت نویسنده را از این منظر ارزیابی نماییم. نتایج به دست آمده نشان می­دهد نویسنده در بسیاری از موارد موفق و از حیث پرداختن به موضوعات خاص جنسیت­ها فراتر از هنجارهای زبان­شناسی عمل کرده ، لیکن در پاره­ای از موارد به­ویژه رنگواژه­ها ناموفق بوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Review and analysis of the novel "I turned the lights on" in terms of language and gender

نویسنده [English]

  • Malahat Najafi Arab
PhD in Persian language and literature
چکیده [English]

Abstract
The review and analysis of Persian literary works in terms of their language and gender is a relatively new issue which needs extensive research. The first theories on the issue were proposed by Robin Lakoff in his famous article "language and woman's place" which made a great development in sociolinguistic studies. For the first time, he proclaimed that men's language is different from that of women. His theories mostly suggested that manly tone dominates the language. In Iran, women's entrance into social and cultural atmospheres is of little record. Regarding the fact that women were not regarded the audience and readers of literary works, that men mostly wrote for men and manly language was regarded the best one in the past, we should wait to see whether women can create a language proper to the gender of their protagonists at the time when they have found an opportunity to enter into the field of writing novels and have written great novels so far. Zoya Pirzad is a contemporary female novelist who has attained a proper position among other novelists and received the rewards of PEKA (Institute for distribution of Iran's books) and Hooshang Golshiri Foundation for her novel as the best novel of the year and the reward of the book of the year from Ministry of Culture and Islamic Guidance etc. for writing some novels, particularly the novel "I will turn off the light".  Due to the position of this female novelist and her famous novel among contemporary novelists, the present paper seeks to review the aforementioned novel and study the dialogs of its protagonists in terms of language and gender in order to evaluate her success in this regard. The results show that she has been successful in many cases and has gone beyond linguistic norms in terms of dealing with issues specific to genders. However, she has failed in some cases, particularly in dealing with colors.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Zoya Pirzad
  • criticism and analysis
  • language and gender
  • I will turn off the lights

مراجع

  1. منابع

    1. احسان عباس، عبدالحمید بن یحی الکاتب .(1998). ما تبقی من رسائله، دارالشروق، عمان، اردن.
    2. ارباب، سپیده،  بررسی و طبقه­بندی دشواژه­های رایج فارسی در تداول عامه، نشریه پژوهش­های زبان­شناسی تطبیقی، سال دوم، شماره 4، پاییز و زمستان 91، صص 107- 124، 1391ش.
    3. پاک­نهاد جبروتی، مریم. (1381). فرادستی و فرودستی در زبان. تهران: گام نو.
    4. پیر زاد، زویا.(1390). چراغ­ها را من خاموش میکنم، تهران، چاپ چهلم، نشر مرکز.
    5. ترادگیل، پیتر (1376). زبان شناسی اجتماعی، درآمدی بر زبان و جامعه. محمد طباطبایی (مترجم). تهران: آگه.
    6. جان­نژاد، محسن.(1380). زبان و جنسیت: پژوهشی زبان­شناختی اجتماعی تفاوت­های زبانی میان گویشوران مرد و زن ایرانی در تعامل مکالمه­ای. پایان­نامه­ دکترا، دانشگاه تهران.
    7. سلدن، رامان، پیتر ویدوسون.(1377)، راهنمای نظریه ادبی معاصر، ترجمه عباس مخبر، نشر طرح نو، تهران، چاپ دوم، ویرایش سوم.
    8. فارسیان، محمدرضا.(1378). جنسیت در واژگان. پایان­نانه­ی کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
    9. فرخزاد، پوران.(1381). کارنمای زنان کارای ایران از دیروز تا امروز، تهران، نشر قطره.

    10. محمدی اصل، عباس .(1388). جنسیت و زبان­شناسی اجتماعی. تهران: گل­آذین.

    11. مدرسی، یحیی .(1368). درآمدی بر جامعه­شناسی زبان. تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.

    12. نوشین­فر، ویدا .(1381). زبان و جنسیت. مجله­ی دانشکده­ ادبیات و علوم انسانی بیرجند، 2. 181- 188.

     

    1. Ghafar Samar, R. , & Alibakhshi, G. (2007). The Gender Linked Differences in the Use of Linguistic Strategies in Face- to- face Communication. Linguistics Journal, 3, 59- 71.
    2. Khosronejad, A. (2007). The Role of Gender on Content Analysis of English and Persian Short Stories. PhD diss. ,Trbiat Moallem Univ.
    3. Nemati, A. , & Bayer, J. (2007). Gender differences in the use of linguistic forms in the speech of men and women- A comparative study of Persian and English. Glossa, (3) 1, 185- 201.

     

ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image
پژوهش های دستوری و بلاغی
دوره 5، شماره 7 - شماره پیاپی 7
فروردین 1394
صفحه 181-212

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار