نگاهی به هنجارگریزی در شعر نیما

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار زبان و ادبیات فارسی/دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی

2 کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی/دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی

چکیده

پیام­های بسیاری در ادبیات، وجود دارد که قواعدصرفی و نحوی را در زبان مخدوش می­سازد. شکستن یا گذر از این قواعد، مخاطب را متوجه­ پیام جدیدی می­سازد. زبان ادبی معمولاً به طور آگاهانه و عمدی­، از هر قاعده­ای فراتر می­رود و به این اعتبار، شاید بتوان ادبیات را به معنای گریز از اقتدار زبان و انقلاب مداوم زبان خواند و شعر را گذر از یک معنا به معناهای بی­شمار. از طریق هنجارگریزی درمی­یابیم، شاعر با استفاده از این شگردها و فنون، چه اندازه در ایجاد حس و حال تازه، انسجام بیش­تر بخشیدن به شعر، نظام­مندسازی بهتر آن، تقویت بعد موسیقایی و تأثیرگذاری عمیق­تر آن موفق بوده است.
فراهنجاری دستوری، هنجارگریزی، نحوستیزی، کژتابی، عدول از هنجار و برجسته­سازی، اصطلاحاتی است که طی چند دهه­ اخیر به محافل ادبی و متون نقد ادبی راه یافته است. مقاله حاضر، نگاهی دارد به انواع هنجارگریزی در 23 شعر نیمایوشیج و بر آن است که با تعریف این اصطلاحات و ارائه نمونه­ها و مصداق­های عینی از اشعار این شاعر صاحب­سبک ایران، کارکردهای این پدیده را به شیوه­ای توصیفی - تحلیلی نشان دهد و میزان خلاقیت شاعر را در آفرینش­های زبانی بررسی نماید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Take the deviation in poetry Nima

نویسندگان [English]

  • Yadollah Bahmani Motlagh 1
  • Maryam Sivandi 2
2 Associate professor of Persian language and literature / Rajaee Teacher Training University martyr

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nima Youshij
  • deviation
  • formalism
  • no synergy
منابع
1)    اخوان­ثالث، مهدی. (1376). عطا و لقای نیما­یوشیج، چاپ سوم، تهران، انتشارات زمستان.
2)    پورنامداریان، تقی. (1377). خانه ام ابری است. چاپ اول. تهران: انتشارات سروش.
3)    - - - - - - - - - - - - . (1381). خانه ام ابری است، تهران، نشر فردوس، چاپ دوم.
4)    ترابی، ضیاءالدین. (1377). نیمایی دیگر. چاپ دوم, تهران, نشر آذین و نشر دنیای نو.
5)    - - - - - - - - - - - - . (1381). فرم و ساختار در شعر نیما. نشریه ادبی شوکران، تهران، اردیبهشت و خرداد 81، ش 1، صص 15 و 16.
6)    سجودی، فرزان. (1378). درآمدی بر نشانه­شناسی شعر, مجله­ی شعر, شماره 26.
7)    سنگری، محمدرضا. (1386). پرسه در سایه­ی خورشید. چاپ اول, تهران, نشر لوح زرّین.
8)    شعیری، حمید رضا. (1391). مبانی معناشناسی نوین. چاپ سوم, تهران, انتشارات سمت.
9)    شفیعی کدکنی، محمدرضا، (1386). موسیقی شعر. چاپ دهم، تهران, آگاه
10) صفوی، کوروش. (1383). از زبانشناسی به ادبیات. ج1 نظم. چاپ سوم. تهران سوره مهر.
11) مقدادی، بهرام، هنجار گریزی در هنر و ادبیات، نشریه‌ی کلک، ش 148.
12) موکارفسکی، یان. (1371). زبان معیار و زبان شعر، ترجمه­ی احمد اخوت، اصفهان، کتاب شعر، جلد 2.
13) میرصادقی، میمنت. (1376). واژه­نامه­ی هنر شاعری، چاپ دوم، کتاب مهناز، تهران
14) یوشیج، نیما. (1375). درباره­ی شعر و شاعری. تهران، انتشارات دفترهای زمانه.
15) - - - - - - - - - - - . (1370). مجموعه­ی کامل اشعار (تدوین سیروس طاهباز)، چاپ اول، تهران، نشر چشمه.
16) - - - - - - - - - - - . (1389). مجموعه­ی کامل اشعار (به کوشش سیروس طاهباز) , انتشارات نگاه، تهران، چاپ دهم.
17) ... ... ... ... ... ... ... ... (1368). درباره­ی شعر و شاعری (از مجموعه آثار نیما­یوشیج). به کوشش سیروس طاهباز، چاپ اول دفترهای زمانه تهران.
 
18)  Barthes Roland, (1964) , ,Writing Degree , Zero. Translated by Annete and Colin, Britain Press
 
CAPTCHA Image