ساختار زبانی سبک خراسانی در قصاید سروش اصفهانی

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی/ دانشگاه یزد

2 دانشجوی کارشناسی ارشد/ دانشگاه یزد

چکیده

 میرزا محمّد علی خان  متخلص به سروش  (1228-1285ق)، از شاعران بنام دوره بازگشت ادبی به شمار می­رود که قصایدش تقلیدی از قصیده سرایان نامی دوره غزنوی است، تا آنجا که وی ملقب به فرخی قرن سیزده شده است. نمود واژگانی چون پاداشن، فریشته، آهو (عیب) و ایچ ؛ اصطلاحات دیوانی مثل اقطاع، پرّه، دبّوس و طغرا؛ اصطلاحات و افعال کهن همچون یله کردن، گسیل کردن، ژاژ، سهی، خستن، الفنجیدن و خوشیدن؛ حرف اضافه مضاعف، یای شرط، همی بر سر فعل، اسطوره‌های ایران باستان (جمشید، کیکاووس و کیخسرو)، عرائس شعر (وامق و عذرا، ویس و رامین، لیلی و مجنون و رعد و رباب و... . ) گواه صادقی بر این مطلب است.
 لغات جدید در قصاید سروش، مانندکارگاه وصل، آبور و حق­ور، منبرستان و لاله­ستان، مدح­گر و خواهش­گر، لعبت­کده و صورت­کده و نیز  انبوه لغات عربی، عدم تسلط به قواعد صرف و نحو زبان فارسی، ناهماهنگی در نحو جملات، کاربرد اصطلاحات علمی و آیات و احادیث و روایات  فراوان، نشان دهنده این است که او صرفا" از سبک خراسانی تقلید نکرده است. 
این مقاله، به نقد و تحلیل قصاید سروش اصفهانی از دیدگاه سبک­شناسی زبانی پرداخته و جایگاه او را در سبک دوره بازگشت مشخص ساخته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Soroush odes language Khorasani style structure in Isfahan

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Najarian 1
  • Fatemh Abedini 2
1 Department of Persian Language and Literature / University of Yazd
2 Graduate Student / University of Yazd

کلیدواژه‌ها [English]

  • Soroush Isfahan
  • Khorasan style
  • elements of language
  • poetry recurrence

مراجع

  1. کتاب­ها

    1. آرین پور، یحیی. (1382). از صبا تا نیما، چاپ هشتم، تهران: زوار.
    2. انوری، حسن .(1335). اصطلاحات دیوانی دوره غزنوی و سلجوقی، تهران: انتشارات کتابخانه‌ی طهوری.
    3. بهار، محمد تقی .(1384).  سبک شناسی، چاپ هشتم، تهران: امیر کبیر.
    4. حمیدی شیرازی، مهدی .(1364).  شعر در عصر قاجار، تهران: گنج کتاب .
    5. خاتمی،  احمد .(1374). پژوهشی در نظم و نثر دوره‌ی بازگشت ادبی، تهران: پایا.
    6. دهخدا، علی اکبر.(1373). لغت نامه دهخدا، تهران: انتشارات دانشگاه.
    7. زنجانی، محمود .(1372). فرهنگ جامع شاهنامه، تهران: عطایی.
    8. سروش اصفهانی .(1340). دیوان اشعار، به کوشش محمد جعفر محجوب، تهران: امیر کبیر.
    9. شمس لنگرودی، محمد.(1372). مکتب بازگشت، تهران: مرکز.
    10. شمیسا، سیروس .(1374). سبک شناسی شعر، تهران: فردوس.
    11. ... ... ... ... ... ... .(1380). کلیات سبک شناسی، تهران: فردوس.
    12. علوی مقدم، مهیار.(1377). نظریه‌های نقد ادبی معاصر، تهران: انتشارات سمت.
    13. غلامرضایی، محمد .(1371). سبک شناسی شعر پارسی، تهران: جامی.
    14. گلبن، محمد.(1355). بهار و ادب فارسی، ج اول، تهران: کتاب‌ها جیبی.
    15. محجوب، محمد جعفر.(1345). سبک خراسانی در شعر فارسی، تهران: فردوسی.
    16. معین، محمد .(1371). فرهنگ معین، تهران: امیر کبیر.
    17. ناتل خانلری، پرویز.(1369). تاریخ زبان فارسی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
    18. __________ . (1373). دستور تاریخی زبان فارسی، به کوشش عفت مستشار نیا، تهران: توس.
    19. هدایت، رضا قلی خان .(1382). به کوشش مظاهر صفا، چاپ دوم، تهران: امیر کبیر.

    پایان نامه

     1 .آقا محمدی، علی.(1382). “نقد و تحلیل کلیات سروش اصفهانی، پایان نامه کارشناسی ارشد، به راهنمایی سید جمال الدین مرتضوی، دانشگاه یزد.

    مقالات                                                                 

     1. ناصری، حسن سادات. (1343). «بازگشت ادبی»مجلّه یغما، شماره نهم، سال هفدهم، صص 430- 424.

    2. همایی، جلال الدین. (1327). «سروش اصفهانی»، مندرج در مجله یغما، شماره سوم، سال اول، صص140- 133.

ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار