اسم‌‌سازی و استعارة دستوری در داستان «شلغم میوۀ بهشته» از علی‌‌محمّد افغانی

نوع مقاله : دستوری

نویسندگان

1 استادیار زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

2 دانش‌‌آموختة زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

10.22091/jls.2023.9472.1506

چکیده

عامه، واقعیت ذهنی را با تجربۀ عینی بیان می‌‌کنند و برای انتقال، از جایگزینی یک ابزار دستوری به جای یک ابزار دیگر بهره می‌‌گیرند. بسامد این جایگزینی استعاری می‌‌تواند نشانه‌‌ای سبکی باشد. این جستار توصیفی- تحلیلی، بر اساس نظریة نقش‌‌گرایی، فرایندها و استعاره‌‌های دستوری داستان «شلغم میوۀ بهشته» نوشتۀ علی‌‌محمّد افغانی را، بررسی نموده‌‌است. این داستان از آثار رواییِ واقع‌‌گراست که بر محور زبان استعاری می‌‌چرخد و هر سه نوع استعارة دستوری (ا‌‌‌‌ندیشگانی، بینافردی و متنی) در آن دیده می‌‌شود. بازنمایی تجربه در گفتگوی مشارکان این داستان، بیشتر بر پایۀ انتقال فرایند ذهنی به مادی است؛ زیرا نویسنده می‌‌داند که با استفاده از نظام گذرایی استعارۀ دستوری، مفاهیم انتزاعی و ذهنی، برای مخاطب عام قابل فهم‌‌تر می‌‌شود؛ اما، انتقال و جابه‌‌جایی فرایندهای مادی به ذهنی در کمترین مقدار خود در این اثر نمود دارد و دلیل انعکاس افعال به شکل مادی، شفافیت و صریح ‌‌بودن است و نویسنده نخواسته است که تجربۀ خود را نیازمند تأویل و تفسیر کند (جدول فراوانی ارائه شده است). افغانی با توجه به معنای ذهنی و نمود تجربۀ بیرونی آن، از فعلی عملگرا که بار معنایی کنش را به درستی انتقال دهد، استفاده می‌‌کند و در بازنمایی حالات حاکم بر کنشگران متأثر از گفتگوی موجود طبقۀ کاربران است. در این رمان، بیشتر با اسم‌‌سازی که اصلی‌‌ترین نمود استعارۀ گذرایی است، فرایندها (افعال)، به صورت استعاری به اسم تبدیل شده‌‌اند و نویسنده با این انتقال در نوع دستوری، باعث برجستگی پیام و سخن مشارکان شده ‌‌است. در این اثر، معنای اندیشگانی هم ناظر بر تجربه‌‌های نویسنده از دنیای بیرون است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Noun formation and grammatical metaphor in Turnip the Fruit of Paradise written by Ali Mohammad Afghani

نویسندگان [English]

  • Vahid Mobarak 1
  • Farahnaz Heidarinasab 2
1 assistant professor of Persian language and literature, Razi University, Kermanshah, Iran
2 Ph.D. in Persian language and literature, Razi University, Kermanshah, Iran
چکیده [English]

Common people express subjective reality with objective experience and use the substitution of a grammar tool for another tool to convey their meaning. The frequency of this metaphorical substitution can be a sign of style. This descriptive-analytical essay has examined the grammatical processes and metaphors of the story Turnip the Fruit of Paradise by Ali-Mohammed Afghani, based on the theory of role-based theory. This story is one of the realist narrative works that revolves around metaphorical language and all three types of grammatical metaphors (ideological, interpersonal and textual) are seen in it. The representation of the experience in the dialogue of the participants of this story is mostly based on the transfer of the mental process to the material because the author knows that by using the transitive system of grammatical metaphor, abstract and subjective concepts become more understandable for the general audience; However, the transfer and displacement of material to mental processes is reflected in this work in its lowest amount, and the reason for the reflection of verbs in a material form is transparency and openness, and the author did not want to interpret his experience (many tables are provided). Considering the subjective meaning and the external experience of it, Afghani uses the pragmatic present which conveys the meaning of the action correctly, and in representing the states governing the actors is affected by the existing conversation of the speakers’ class. In this novel, the processes (verbs) have been metaphorically transformed into nouns by noun formation, which is the main form of transitive metaphor, and the author has made the message and words of the participants stand out with this grammatical transition. In this work, the intellectual meaning also refers to the author's experiences from the outside world.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Halliday role-oriented linguistics
  • Ali Mohammad Afghani
  • grammatical metaphor
  • transitive metaphor
  • naming
آقاگل‌‌زاده، فردوس؛ کرد زعفرانلو کامبوزیا، عالیه و حسین رضویان. (۱۳۹۰). «سبک‌‌شناسی داستان بر اساس فعل: رویکرد نقش‌‌گرا». فصلنامۀ سبک‌‌شناسی نظم و نثر ( بهار ادب). سال ۴. شمارة ۱۱. صص: ۲۵۴- ۲۴۳.
احمدی، بابک. (۱۳۸۰). ساختار و تأویل متن. تهران: مرکز. افغانی، علی‌‌محمّد. (۱۳۹۲). شلغم میوۀ بهشته. تهران: نگاه.
ایبرمز، ام. اچ؛ هارپام، جفری گلت. (۱۳۸۷). فرهنگ اصطلاحات ادبی. ترجمۀ سعید سبزیان. تهران: رهنما.
باطنی، محمّدرضا. (1386). توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی. چاپ 19. تهران: امیرکبیر.
جینز، جولیان. (۱۳۸۰). خاستگاه آگاهی در فروپاشی ذهن دو جایگاهی. ترجمۀ خسرو پارسا، هوشنگ رهنما، هما صادقی و شیوا دولت آبادی. تهران: آگاه.
حق‌‌شناس، علی‌‌محمّد. (۱۳۸۲). زبان و ادب فارسی در گذرگاه سنّت و مدرنیته (مجموعه مقالات). تهران: آگه.
خیامپور، عبدالرسول. (1352). دستور زبان فارسی. چاپ 7. تبریز: تهران.
رضاپور، ابراهیم. (۱۳۹۴). «تحلیل انتقادی استعاره و گفتمان سیاسی روزنامه‌‌های داخلی». پژوهش‌‌های زبان‌‌شناسی. سال ۷. شمارة ۲. صص: 64-49.
رضاپور، ابراهیم؛ احمدی، شیوا. (۱۳۹۵). «کارکردهای استعاره دستوری اسم‌‌سازی در گفتمان سیاسی و انگلیسی: رویکرد ون دایک». علم زبان. سال ۴. شمارة ۶. صص: ۸۲- ۵۹.
شفیعی‌‌کدکنی، محمّدرضا. (۱۳۷۰). صورخیال در شعر فارسی. تهران: نگاه.
صفوی، کوروش. (۱۳۷۹). درآمدی بر معنی‌‌شناسی. تهران: سورۀ مهر.
صفوی، کوروش. (۱۳۹۲). زبان‌‌شناسی و ادبیات. تهران: هرمس.
صفوی، کوروش. (۱۳۸۳). «مرگ استعاره». مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد. دورة ۳۷. شمارة ۱. صص: ۱۶- ۱.
قاسم‌‌زاده، حبیب‌‌الله. (۱۳۷۹). استعاره و شناخت. تهران: فرهنگان.
گندمکار، راحله. (1391). «نگاهی تازه به چگونگی درک استعاره در زبان فارسی». ادب‌‌پژوهی. شمارة ۱۹. صص: ۱۶۷- ۱۵۱.
مهاجر، مهران؛ نبوی، محمّد. (۱۳93). به سوی زبان‌‌شناسی شعر، رهیافتی نقش‌‌گرا. تهران: مرکز.
لیکاف، جرج؛ جانسون، مارک. (۱۳۹۵). استعاره‌‌های که با آن‌‌ها زندگی می‌‌کنیم. ترجمۀ هاجر آقا‌‌ابراهیمی. تهران: علم.
هلیدی، مایکل؛ حسن، رقیه. ( 1393). زبان، بافت و متن. ترجمه مجتبی منشی‌‌زاده و طاهره ایشانی. تهران: علمی.
یارمحمّدی، لطف‌‌الله. (۱۳۸۵). ارتباطات از منظر گفتمان‌‌شناسی انتقادی. تهران: هرمس.
CAPTCHA Image