بررسی ترجمۀ تصاویر بلاغی ناظر به ادات تشبیه «کأنّ» در گزیدۀ ترجمه‌های فارسی و انگلیسی قرآن کریم

نوع مقاله : بلاغی

نویسنده

استادیار گروه زبان و ادبیات انگلیسی دانشگاه اراک، اراک، ایران

10.22091/jls.2023.9100.1472

چکیده

این مقاله، نشان می‌دهد چگونه مترجمان فارسی و انگلیسی حرف تشبیه «کأنّ» را که متداول ترین ادات تشبیه در قرآن است، در کل ۲۵ آیه از قرآن ترجمه کرده‌اند. ادات تشبیه از جمله ارکان چهارگانۀ تشبیه؛ و تشبیه نیز از فنون ادبی است که ذیل علم بیان در بلاغت اسلامی قرار می‌گیرد. در مطالعات اخیر، به جای صنعت تشبیه از تصویر تشبیهی استفاده می‌کنند که دو نوع حسی و خیالی در آن نقش دارند. این دو نوع تصویر، از جمله اجزای سازنده تصاویر بلاغی محسوب می‌شوند که عمدتاً در راستای اهداف دین‌شناختی قرآن عمل می‌کنند. این مقاله به شیوۀ توصیفی و از رهگذر بررسی تطبیقی ترجمه‌های برگزیده می‌کوشد تشبیه‌های ناظر به «کأنّ» را به مثابه متداول‌ترین ادات تشبیه بررسی کند. مترجمان فارسی و انگلیسی این تصاویر را تا به اندازۀ زیاد عین تصاویر متن اصلی معادل‌یابی و تصویر را به تصویر مشابه در زبان مقصد ترجمه کرده‌اند. مترجمان این ادات تشبیه را در سطح واژه، به «گویی» در فارسی و as if / though در انگلیسی برگردانده‌اند. مترجمان فارسی پس از این عبارت، از فعل‌های زمان حال یا آینده، و مترجمان انگلیسی از فعل‌های زمان گذشته بهره برده‌اند. با این حال، لازم است در برگردان تصاویر به ویژگی بافتی تشبیهات نیز توجه شود. در مجموع، مترجمان فارسی و انگلیسی به تبعیت از دسته‌بندی یارمحمّدی متأثر از نیومارک، تشبیه را به تشبیه مشابه اما گاه با صراحت بیشتر برگردانده‌اند. در انتخاب ترجمه‌ها ملاک پذیرش و مقبولیّت ترجمه‌ها از یک سو، و تقدیم و تأخر زمانی از دیگر سو ملاک بوده است. همۀ مترجمان این ادات تشبیه را به لفظ به لفظ ترجمه کرده‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Translating Rhetorical Images of the Resemblance Word "Kaan" In a selection of Persian and English Translations of the Holy Quran

نویسنده [English]

  • Abolfazl Horri
Assistant Professor of the Department of English Language and Literature, Arak University, Arak, Iran
چکیده [English]

This article demonstrates how Persian and English translators have recreated the simile marker "k'ann", as one of the most prevalent words of resemblance, in a total of 25 verses of the Quran. Simile markers are considered one of the four componants of simile, and simile is one of the literary techniques that falls under the science of meanings in Islamic rhetoric. Recent studies have used figurative images instead of simile itself, which include sensory and imaginary elements. These two types of images are among the building blocks of rhetorical images that mainly serve the Quran's religious goals. This article aims to provide a descriptive and comparative analysis of selected translations, focusing on similes using "as if" as the most common form of comparison. Persian and English translators have mostly equated these images with textual images, and therefore, have translated them into a similar image in the target language. Translators have translated this simile marker as "گویی" in Persian and "as if/though" in English at the word level. Persian translators have used present or future tense verbs after this phrase, and English translators have used past tense verbs. However, it is necessary to pay attention to the textual features of similes in translating images. Overall, Persian and English translators have translated similes into similar but sometimes more explicit similes in accordance with Yarmohammadi's classification taken from Newnark. The acceptability of the translations by the readers on the one hand and the time, and the chronological order of translation, especially regarding the English ones, on the other hand have been the basis for selecting translations. On the whole, all translators have translated this simile marker literally.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Similie
  • Image
  • Rhetoric
  • Syntactic structure
  • Translation
قرآن کریم.
آیتى، عبدالمحمّد. (۱۳۷۴). ترجمه قرآن. جلد 1. چاپ چهارم. تهران: صدا و سیماى جمهورى اسلامى ایران، سروش.
حُرّی، ابوالفضل. (۱۳۸۵). «قرآن به منزلۀ اثری ادبی: تصویر، تصویرپردازی، و انسجام ساختاری متن در سورۀ و العادیات». مجلۀ اندیشۀ دینی. شمارة ۱۹. صص: 90-71.
حُرّی، ابوالفضل. (1386). «سخت‌ترجمه‌پذیری کتاب‌‌المبین به ‌منزلۀ اثری ادبی». مطالعات ترجمه. دورة 5. ش. 17. صص: 26-5.
حُرّی، ابوالفضل. (۱۴۰۱). «ارزیابی کیفیت ترجمۀ تصاویر بلاغی نور و تاریکی در قرآن در پرتو الگوی جولیان هاوس (نمونه‌پژوهی: آیۀ 40 – 35 سورۀ نور)». مطالعات ترجمه قرآن و حدیث. دورة 9. شمارة 18. صص: 64-34.
دشتی، محمود. (۱۳۸۸). تشبیه در قرآن. دایرة المعارف قرآنی. جلد ۷. بدون صفحه.
الراغب، عبدالسلام احمد. (۱۳۸۷). کارکرد تصویر هنری در قرآن. ترجمۀ سیدحسین سیدی. تهران: سخن.
سیدقطب‌، محمّد. (1367). آفرینش‌ هنری‌ در قرآن‌. ترجمة محمّدمهدی‌ فولاوند. قم: بنیاد قرآن‌.
شفیعی‌کدکنی‌، محمّدرضا. (1372). صورخیال‌ در شعر فارسی. تهران: آگه‌.
طبری، محمّدبن جریر. (۱۳۶۷). ترجمۀ تفسیر طبری. به تصحیح حبیب یغمایی. 7 جلد. تهران: طوس.
فولادوند، محمّدمهدى (۱۴۱۸ ق). ترجمه قرآن. چاپ سوم. تهران: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامى.
الکوّاز، محمّدکریم. (1386). سبک‌شناسی اعجاز بلاغی قرآن. ترجمة سیدحسین سیدی. تهران: سخن.
المطعنی، عبدالعظیم ابراهیم محمّد. (۱۳۸۸). ویژگی‌های بلاغی بیان قرآنی. ترجمۀ سیدحسین سیدی. تهران: سخن.
مکارم شیرازى، ناصر. (1371). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
مکارم شیرازى، ناصر. (۱۳۷۳). ترجمه قرآن. چاپ دوم. قم: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامى.
ناشناخته. (۱۳۸۳). ترجمه قرآن (دهم هجرى). چاپ اول. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسى.
یارمحمّدی، لطف‌الله. (1369). «نظری نو به تعبیرات استعاری و مسائل مربوط به ترجمة آنها». اولین کنفرانس بررسی مسائل ترجمه. تبریز. صص: 86-75.
CAPTCHA Image