نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمدرضا نجاریان ¹
• حکیمه ایزدی ²

¹ استاد گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه یزد، یزد، ایران

² دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه یزد، یزد، ایران

چکیده

رسالة الطیور، اثر نجم‌‌الدین رازی (654-573 ه.ق) دارای نثری خیالی و تمثیلی است و از جمله نثرهای آراسته و فنّی اواخر قرن ششم هجری به حساب می‌‌آید. نویسندۀ این اثر بنا به دلایل اجتماعی روزگار سخت خود سعی دارد با استفاده از محتوای تمثیلی و رمزی داستان و سیر در دنیای معقولات، از شگردهای ادبی مانند تشبیه استفاده کند تا وقایع را محسوس و عینی جلوه بدهد و آنها را از بهترین زاویۀ هنری گزارش کند. تشبیهات به کار رفته در این رسالۀ کوتاه، علاوه بر زیباتر کردن اثر، لذت دریافت متن را برای مخاطب دوچندان می‌کند. او با کمال مهارت، این نوع بدیعی را در سراسر داستانش گسترده است. غالب تشبیهات در این اثر، از نوع تشبیه بلیغ، تفضیلی، تلمیحی و توصیفی است. نویسنده از بهترین انواع تشبیه جهت استطراف تشبیه سود برده است. ابتکار نجم‌‌الدین در کمک گرفتن از این نوع هنری در بیان اندیشۀ او تازگی خاصی بخشیده است. او از شگردهایی چون: استفاده از آیات قرآنی، تلمیح به داستان پیامبران، ملموس کردن معقولات از طریق اصطلاحات نجومی، رزمی، اشرافی، مکان‌‌های جغرافیایی و منسوباتی اعم از انسان و حیوان استفاده کرده است. همچنین زینت دادن این نوع بیانی با صنایع دیگری چون: مراعات‌‌النظیر، تضاد، اغراق، تلمیح، استخدام، کنایه و استعاره، در تصویرآفرینی و گسترش حوزه زبان اثر جلوه می‌‌کند.

کلیدواژه‌ها

• رسالة ‌‌الطیور
• نجم‌‌الدین رازی
• شگردهای بلاغی
• تشبیه

عنوان مقاله [English]

Rhetorical techniques of Simile in Resalat- ol-toyour

نویسندگان [English]

• Mohammad Reza Najjarian ¹
• Hakimeh Izadi ²

¹ Professor Department of Persian language and literature, University of Yazd, Yazd, Iran

² PhD student of Persian language and literature, University of Yazd, Yazd, Iran

چکیده [English]

Resalat–ol-Toyour, written by Najm-od-din Razi (573-654 H.Q.) has a mystical, allegorical prose and is among the technical prose and metaphorical texts in sixth century. To render the events tangible and to report them from the best perspective, the author uses literary techniques such as simile and undermines them with mystical and allegorical content of his stories. The similes intensify the beauty of the text and the pleasure of the audience. The technique is skillfully extended all through the text. Most of his similes/imageries include extended, detailed, allusive and descriptive ones. He benefited from best types of imageries to express his ideas innovatively. He has made use of Qura’nic Ayyahs, the stories of the prophets, allusion, making abstract concepts tangible through terms of astronomy, war, court and geography. Embellishing this type of expression with other techniques such as symmetry, conflict, exaggeration, allusions, mental imagery, and metaphor, he has managed to improve language and imagination.

کلیدواژه‌ها [English]

• Resalat–ol–Toyour
• Najm–od- Din Razi
• Rhetorical techniques
• Imagery