نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
2 استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
3 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
چکیده
پژوهش حاضر کنشهای گفتاری در پرسشهای قصاید سلمان ساوجی را به روش توصیفی-تحلیلی کاویده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد میان زبان سلمان و اندیشۀ وی پیوندی منسجم برقرار است؛ یعنی شاعر با توجّه به موقعیّت مخاطب و وجهۀ او، از زبانی متناسب با جایگاهش استفاده میکند. سلمان در قصیده، بیشترین پرسشها را در کنش اظهاری به کار برده است. شاعر نخست، در پی اقناع مخاطب و جلب مشارکت و تأیید وی است و برای بیان عقاید خویش و کسب تأیید و موافقت ممدوح از این پرسشها بهره میجوید؛ دوم، در پی اغراق، برجستهسازی و مؤکد کردن محتوای کلام است که با بافت قصیده، توصیفها، اغراقها و ستایشهای خیالپردازانۀ چکامههای مدحی تناسب دارد. سلمان در کنش ترغیبی به منظور رعایت جنبۀ تعلیمی کلام و نیز حفظ شأن والای ممدوح، از طرح مستقیم خواستۀ خویش اجتناب میکند تا از طریق تضعیف معنای الزامی و توبیخی کلام، با مخالفت کمتری مواجه شود. کنشهای عاطفی معمولاً مفاهیمی نزدیک و درهمآمیخته دارند. این قرابت مفهومی موجب ایجاد شبکهای گسترده از مفاهیم درهم تنیده یا «هالههای مفهومی» میشود تا از طریق تقویت غنای عاطفی کلام، احساس مخاطب را در خوانش متن درگیر کند و تأثیر دلخواه را بر وی بگذارد. کلام گوینده در کنش تعهدی، صریح و بدون ابهام است؛ لذا با توجّه به ویژگی چندلایه بودن متون ادبی این کنش در شعر جایگاه چندانی ندارد.
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
Critique of the speech acts of interrogative sentences in Salman Savoji's odes
نویسندگان [English]
- samira Teymoori 1
- Mirjalaleddin Kazzazi 2
- Khalil Baygzade 3
1 PhD Candidate in Persian language and literature, Razi University, Kermanshah, Iran.
2 Professor of Persian Language and Literature, Allameh Tabatabaei University, Tehran, Iran.
3 Associate Professor of Persian Language and Literature, Razi University, Kermanshah, Iran.
چکیده [English]
The present study has investigated the speech acts in the interrogative sentences in Salman Savoji's poetry in a descriptive-analytical method. The research findings show that there is a coherent link between Salman's language and his thought i.e. the poet uses language appropriate to his audiences’ position and social status. Salman has used the most questions in his expressive acts. First, he seeks to convince the audience and attract their participation and approval. Salman uses these questions to express his views and gain the approval of the person who is eulogized. Second, he seeks to exaggerate, highlight, and emphasize the content of the speech which corresponds to the texture of the ode, the descriptions, exaggerations and imaginative praises of a eulogy. To observe the didactic aspect of his poetry, and also to maintain the high dignity of the eulogized person, Salman, in the persuasive acts, avoids the direct asking of his request. Doing so, he lowers the obligatory and reprimanding connotation of his words resulting in the audience’s lack of willing to oppose him. Expressive acts usually have close and intertwined meanings. This conceptual affinity creates a vast network of intertwined concepts or "conceptual auras." Therefore it becomes possible to engage the audience's feelings in reading the text and strengthen the desired effect by reinforcing the emotional richness of the words. The speaker's words are explicit and unambiguous in commissive acts, so due to the multi-layered nature of literary texts, this act has little place in poetry.
کلیدواژهها [English]
- Salman Savoji
- interrogative sentences
- speech acts
- ode
- John Searle
- احمدنژاد، کامل. (1382). معانی و بیان. تهران: زوار.
- البرزی، پرویز. (1386). مبانی زبانشناسی متن. تهران: امیرکبیر.
- بتولی آرانی، عباس. (1380). «نقشهای معنایی- منظوری جملات پرسشی در اشعار مهدی اخوان ثالث و فروغ فرخزاد، برپایۀ کنشهای گفتاری و نظرگاههای بلاغی در شعر فارسی». پایاننامۀ کارشناسی ارشد. به راهنمایی جلال رحیمیان. شیراز: دانشگاه شیراز.
- پارسا، احمد و دلارام مهدوی. (1390). «بررسی نقشهای معنایی منظوری در غزلیّات شمس». مجلۀ زبان و ادبیات فارسی. شمارۀ 71. صص: 58-29.
- پهلواننژاد، مصطفی و لیدا اصطهباناتی. (1387). «بررسی کنشهای گفتار در سخنرانیهای روسای جمهور ایران و آمریکا شهریور 85 سازمان ملل». مجلۀ دانشکده ادبیات و علوم انسانی تبریز. شمارۀ 208. صص: 24-1.
- رجایی، محمّدخلیل. (1372). معالم البلاغه. شیراز: انتشارات دانشگاه شیراز.
- رضانژاد، غلامحسین. (1367). اصول علم بلاغت در زبان فارسی. تهران: الزهرا.
- زرقانی، سیدمهدی و الهام اخلاقی. (1391). «تحلیل ژانر شطح بر اساس نظریۀ کنش گفتار». مجلۀ ادبیات عرفانی دانشگاه الزهرا. شمارۀ 6. صص: 80-61.
- ساوجی، سلمان. (1389). کلیات سلمان ساوجی (با تجدید نظر کلّی و افزودن قصیدۀ مصنوع با نسخههای جدید). مقدّمه و تصحیح عباسعلی وفایی. تهران: سخن.
- شمیسا، سیروس. (1381). معانی. تهران: میترا. شیرازی،
- احمد امین. (1368). آیین بلاغت؛ شرح مختصرالمعانی. جلد اول. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
- صفوی، کوروش. (1387). درآمدی بر معناشناسی. تهران: سورۀ مهر.
- صفوی، کوروش. (1382). معنیشناسی کاربردی. تهران: همشهری.
- ضیف، شوقی. (1383). تاریخ تطوّر علوم بلاغت. ترجمۀ محمّدرضا ترکی. تهران: سمت.
- عبداللهی، محمّدعلی. (1384). «نظریۀ افعال گفتاری». مجلۀ پژوهشهای فلسفی-کلامی. شمارۀ 24. صص: 119-91.
- عبداللهیان، حمید و علیاصغر باقری. (1395). «کنشهای گفتاری پنجگانه در شعر صدای پای آب سپهری». مجلۀ زبان و ادبیات فارسی. شمارۀ 27. صص: 258-241.
- عرب یوسفآبادی، فائزه. (1396). «کاربردشناسی جملههای پرسشی در اشعار فریدون مشیری». مجلۀ زیبایی شناسی ادبی. شمارۀ 34. صص: 71-47.
- قاسمی، رضا. (1387). معانی و بیان تطبیقی: بررسی تطبیقی شانزده کتاب جدید علم معانی. مقدمه میرجلالالدین کزازی. تهران: فردوس.
- کزازی، جلالالدین. (1370). زیباییشناسی سخن پارسی (معانی 2). جلد 2. تهران: مرکز، کتاب ماد.
- گلی، احمد. (1387). معانی و بیان. تبریز: آیدین.
- مرادی فیروز، شهرام. (1392). «تحلیل بلاغی- دستوری پرسشهای بلاغی در غزل سعدی». پایان نامۀ کارشناسی ارشد. به راهنمایی ناصرقلی سارلی. دانشگاه خوارزمی.
- یول، جورج. (1396). کاربردشناسی زبان. ترجمۀ محمّد عموزاده مهدیرجی و منوچهر توانگر. تهران: سمت.
Acheoa, J.E. (2017). "Searle’s Speech Act Theory: AIntegrative Appraisal". Department of European Languages. Faculty of Arts. Management and Social Sciences. Federal University. Birnin-kebbi. Nigeria. Vol. 2017. Issue. 1. Pp. 1-13.
Austin, J.L. (1962). How to do things with words. London: Oxford University Press.
Botha, J.E. (1991). "The potential of speech act theoryfor New Testament exegesis: Some basic concepts". University of South Africa. South Africa. Vol. 47. No. 2. Pp. 277-293.
Cutting, j. (2002). Pragmatics and Discourse. London: Routledge.
Levinson, S.C. (1983). Pragmatics. Cambridge: Cambridge University Press.
Meijers, a.w.m. (2007). "Collective Speech Acts". Dordrecht. vol 41. Pp. 93-110.
Miller, S. (2000). "Speech acts and conventions. School of Humanities and Social Sciences". Charles Sturt University. Wagga Wagga. Australia. Elsevier Science. Pp. 155-166.
Peregrin, J. (1998). "Linguistics and Philosophy". De Gruyter. vol. 24. No. 2-3. Pp. 1-31.
Searle. J.R. (1983). Intentionality. Cambridge: Cambridge University Press.
Skinner, Q. (2015). "Conventions and the Understanding of Speech Acts". The Philosophical Quarterly. Oxford University Press. Vol. 20. No. 79. Pp. 118-138.
Streeck, J. (1980). "Speech acts in interaction: Acritique of Searle". University of Berlin. West Germany. Vol. 3. Pp. 133-153.
Yule, G. (1996). Principles Of Progmatics. New York: Longman.
ارسال نظر در مورد این مقاله