نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• داوود قنبری ¹
• نرگس اسکویی ²
• عزیز حجاجی کهجوق ³

¹ دانشجوی دکترای گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بناب، دانشگاه آزاد اسلامی، بناب، ایران

² دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بناب، دانشگاه آزاد اسلامی، بناب، ایران

³ استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد بناب، دانشگاه آزاد اسلامی، بناب، ایران

چکیده

فتوت نامه‌ها به جهت احتوا بر انواع گفتمان‌های اهل فتوت با نگره‌های متفاوت، از اهمیت بسیاری در پژوهش‌های سیاسی، اجتماعی، اخلاقی، عرفانی و ادبی در موضوع فتوت و تاریخچه و تأثرات و تأثیر همه جانبه آن بر جوامع اسلامی، برخوردارند. در این میان تحلیل گفتمان فتوت نامه ابوحفص عمر سهروردی، به جهت جنبه اجتهادی و نظریه‌پردازانه شیخ در ایجاد پیوستاری بین مفاهیم اخلاق و عرفان از یک سوء، و توسعه دیدگاه‌های شیعی در نظریه‌پردازی اهل تصوف و فتوت از سویی دیگر، اهمیتی مضاعف می‌یابد. در این پژوهش، بهمنظور تحلیل گفتمانی متن فتوت نامه سهروردی و کشف سازوکارهای میان ذهن و زبان نویسنده و بافت فرهنگی-اجتماعی متن و نیز تحلیل مؤلفه‌های اندیشگانی مستتر در آن، به روش زبان‌شناسان سیستمی-نقشی (نقش‌گرا)، از تحلیل فرآیندها استفاده شده است. از تحلیل انواع فرآیندها در این متن دریافتیم که فراوانی فرآیندهای ذهنی (و گونه‌های آن) و نیز بسامد بالای فرآیندهای رابطه‌ای (شناسایی-وصفی) و فرآیندهای وجودی در این متن، نشانگر غلبه کنش ایضاحی و اثباتی در گفتمان مؤلف است که اهدافی چون تشریع نهاد فتوت، یک‌سویگی بخشیدن به نهادهای اخلاق، عرفان و سیاست و نیز مشروعیت‌بخشی به پایگاه شیعی این نهاد را (تحت حمایت مستقیم خلیفه الناصر لدین الله) تقویت می‌کند. فراوانی معنادار فرآیندهای مذکور، موجب کاهش کنش‌های ارتباطی و تعاملی گفتمانی در متن و عاملی برای تقویت منظورهای گفتمانی تک‌صدایی و جنبه‌های ارزشی/ ایدئولوژیکی موجود در سازه‌های تجربی (تشریعی، مشروعیت‌بخشی و کنش‌های اثباتی و ایضاحی) متن است.

کلیدواژه‌ها

• آغازگرها
• فتوت نامه
• ابوحفص شهاب‌الدین عمر سهروردی
• زبان‌شناسی نقش‌گرا
• گفتمان تک‌صدایی
• کنش‌های گفتاری

عنوان مقاله [English]

Investigating the Processes and their Roles in Suhrawardi’s Ideological Discourse Based on the Functionalist Approach

نویسندگان [English]

• Davood Ghanbari ¹
• narges oskouie ²
• Aziz Hojaji kahjoogh ³

¹ PhD Student, Department of Persian Language and Literature, Islamic Azad University, Bonab Branch, Bonab, Iran

² Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Islamic Azad University, Bonab Branch, Bonab, Iran

³ Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Islamic Azad University, Bonab Branch, Bonab, Iran

چکیده [English]

Being inclusive of various discourses of different practitioners of fotowwat (generosity), Fotowwat-Nameh (the letter of generosity) is of great importance in political, social, moral, mystical, and literary researches on the subject of fotowwat, its history and effects on Islamic societies. In the meantime, the analysis of the discourse of Abu Hafs Omar Suharvardi’s Fotowwat-Nameh becomes doubly important due to the ijtihad and theorizing aspects as the author unifies the concepts of ethics and mysticism on the one hand, and the development of Shiite views in Sufism and fotowwat on the other . Based on the functionalist linguists’ methodology, this study has drawn on process-analysis to analyze the discourse of Soharvardi’s Fotowwat-Nameh, as well as to discover the mechanisms between the author’s language/mind and the cultural-social context of the text. The high frequency of mental, relational (descriptive/subjective), and existential processes suggest that the positivist and explanative acts are dominant which in turn lead to the legislation of the institution of Fotowwat, unification of the institutions of ethics, mystiticism, and politics, as well as legitimization of the Shiite base of Fotowwat under the direct support of caliph Alnaser le Dinellah. The significant frequency of these processes reduces the communicative and interactive actions of discourse in the text, and is a factor for strengthening the monologic discourse purposes, and for upholding the aspects of value, ideology in the empirical structure (legislative, legitimizing, positive and explicit) of the text.

کلیدواژه‌ها [English]

• initiators
• Fotowwat-Nameh (The letter of generosity)
• Abu Hafs Shahabuddin Omar Suhravardi
• Functionalist Linguistics
• Monologic Discourse
• Speech Acts