غربت کنایه در پژوهش‌‌های مکتب وقوع

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش‌آموختۀ دکتری زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران

10.22091/jls.2020.5936.1254

چکیده

حقیقت‌‌نمایی در کنار بیان رفتارهای عاشق و معشوق، رکن رکین مکتب وقوع است. بیشتر پژوهش‌‌هایی که در زمینۀ بررسی مختصات ادبی این مکتب و طرز واسوخت انجام‌‌شده‌‌، در کنار اشاره به «سادگی و روانی زبان» به «عدم استفاده‌‌ از شگردهای بلاغی» نیز اشاره کرده‌‌اند. از آنجا که کشف و توضیح چگونگی یک موضوع و پدیده، رسالت تحقیقاتِ توصیفی است، این مقاله به شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از ابزار کتابخانه‌‌ای نوشته شده‌‌است‌‌ و می‌‌کوشد تا حضور گسترده و نقش مؤثر صناعت بیانی کنایه را در بازنمایاندن حالات وقوعی نشان بدهد و این خود نقیضِ فرضِ رایج در مطالعات مکتب وقوع است. حدود پژوهش، مطالعاتی است که در حوزۀ مکتب وقوع انجام‌‌ شده، امّا به عنصر بیانی کنایه توجّه نکرده‌‌اند؛ خاصه کنایه‌‌های موجود در کتاب صد سال عشق مجازی. یافته‌‌های پژوهش ‌‌نشان می‌‌دهد که شگرد کنایه نقش مهمّ و بایسته‌‌ای در آفرینش تصویرهای مکتب وقوع دارد و حضور گستردۀ این صناعت در شعر وقوع نه‌‌تنها منافاتی با زبان سادۀ این مکتب ندارد، بلکه به دلیل ماهیت کوچه‌‌ و بازاری و مردمی بودنش، سبب روانی و سادگی زبان شعری وقوع نیز می‌‌گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Absence of metonymy in the Research on School of Occurrence (Voghoo’)

نویسنده [English]

  • mostafa mirdar rezaei
PhD in Persian language and literature, University of Mazandaran, Mazandaran, Iran
چکیده [English]

Versimilitude, along with expressing the behavior of the lover and the beloved, is the cornerstone of the school of occurrence (Voghoo’). A major part of research conducted on the school and its literary coordinate, Vasookht, have dealt with both the "simplicity and psychology of language", and the  "absence of rhetorical figures". The present  article is written in a descriptive-analytical manner using library tools. Contradicting the common assumption in the study of the school of occurrence, the article seeks to ensure the widespread presence as well as the effective role of metonymy in representing the occurrence of events. The scope of the research involves all the studies, done on the school of occurrence, but has not paid attention to the expressive role of metonymy especially those mentioned in the book One Hundred Years of Figurative Love. Findings suggest that the technique of metonymy plays an important and vital role in creating imagery. Far from contradicting the simple language of the school, it is suggested, metonymy underscores the fluency and simplicity of the poetic language just because of its popularity among people.

کلیدواژه‌ها [English]

  • School of Occurrence
  • Mutualism
  • Coordinates of Realistic Poetry
  • metonymy

مراجع

الجرجانی النّحوِی، عَبدالقاهِر.(1366). دلائل الاعجاز. تصحیح السیّد محمّدرشید رضا. الطبعه ثالثه. مطبعه المنار.
برزین‌‌مهر، عبدالغنی.(1378). ضرب ‌‌الامثال و کنایات. کابل: دانش خپرندویه تولنه.
پورمجیدی‌‌فتح، مهدی و سید فایض درخوش.(1397). «جلوه‌‌هایی از مکتب وقوع در شعر میرزا شرف‌‌جهان قزوینی». فصل‌‌نامۀ اورمزد. شمارۀ 45. صص: 25 ـ 4.
تفتازانی هروی، سعدالدین مسعود.(1407ق). المطوّل فی شرح تخلیص المفتاح (افست از روی چاپ عثمانی 1330 ه. ق). قم: کتابخانۀ آیت‌‌الله العظمی مرعشی نجفی.
حسن‌‌پور‌‌آلاشتی، حسین.(1384). طرز‌‌ تازه. تهران: سخن.
حسینی، جعفر.(1413). اسالیب البیان فی القرآن. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
حق‌‌جو، سیاوش.(1381). «پیشنهاد بر افزودن دو فن دیگر بر فنون چهارگانۀ علم بیان». مجموعه مقاله‌‌های نخستین گردهمایی پژوهش‌‌های زبان و ادب فارسی.جلد اوّل. به کوشش محمّد دانشگر. تهران: مرکز بین‌‌المللی تحقیقات زبان و ادبیّات فارسی و ایران‌‌شناسی دانشگاه تربیت مدرّس.
ــــــــــــــــــ .(1390). «طرف وقوع و شگردهای ادبی ناشناخته». فصلنامه جستارهای ادبی دانشگاه آزاد واحد تهران شمال. سال 2. شمارۀ 4. پیاپی 8. صص: 96 ـ 79.
خاتمی، احمد.(1371). پژوهشی در سبک هندی و دورۀ بازگشت ادبی. تهران: بهارستان.
 خضری، علی؛ رسول بلاوی و معصومه فتحی‌‌مقدّم.(1396). «مطالعۀ تطبیقی ساختار کنایه در زبان فارسی و عربی». پژوهشنامه نقد ادبی و بلاغت. سال 6. شمارۀ 1. صص: 106 ـ 89.
رزمجو، توران.(1390). «نگاهی به مکتب واسوخت در تاریخ ادبیّات ایران». کتاب ماه ادبیّات. شمارۀ 48. پیاپی 162. صص: 84 ـ 80.
رئیسی، احسان و علی‌‌محمّد محمودی.(1396). «حامدی اصفهانی از شاعران پیشگام مکتب وقوع در سدۀ نهم». پژوهش زبان و ادبیّات فارسی. شمارۀ 45. صص: 115 ـ 91.
زرّین‌‌کوب، عبدالحسین.(1383). از گذشتۀ ادبی ایران. تهران: سخن.
سعدی، مصلح بن عبدالله.(1387). بوستان. تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی. چاپ نهم. تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
شبلی نعمانی، محمّد.(1335). شعرالعجم، تاریخ شعرا و ادبیات ایران. جلد دوم و سوم. تهران: کتاب‌‌فروشی ابن‌سینا.
شفیعی‌کدکنی، محمّدرضا.(1387). ادبیّات فارسی از عصر جامی تا روزگار ما. ترجمۀ حجت‌‌الله اصیل. تهران: نی.
ـــــــــــــــــــــــــ .(1370). صورخیال در شعر فارسی. چاپ چهارم. تهران: آگه.
ـــــــــــــــــــــــــ .(1388). موسیقی شعر. چاپ یازدهم. تهران: آگه.
شفیعیون، سعید.(1387). زلالی خوانساری و سبک هندی. تهران: سخن.
شمس لنگرودی، محمّد.(1372). مکتب بازگشت. تهران: مؤلف.
شمیسا، سیروس.(1385). بیان. تهران: تابش.
ــــــــــــــــــ .(1362). سیر غزل در شعر فارسی. تهران: فردوسی.
ـــــــــــــــــ .(1382). سبک‌‌شناسی شعر. چاپ ششم. تهران: فردوسی.
ــــــــــــــــــ .(1383). بیان و معانی. چاپ هشتم. تهران: فردوسی.
ـــــــــــــــــ .(1391). مکتب‌‌های ادبی. چاپ دوم. تهران: قطره.
عطّار نیشابوری، فریدالدّین محمّد.(1387). منطق‌‌الطیر. تصحیح و تعلیق محمّدرضا شفیعی‌کدکنی. چاپ دوم. تهران: سخن.
فتوحی، محمود.(1395). صد سال عشق مجازی، مکتب وقوع و طرز واسوخت در شعر فارسی قرن دهم. تهران: سخن.
قربان‌‌پور آرانی، حسین.(1390). «مکتب وقوع و تأثیر آن بر داستان‌‌های عاشقانۀ فارسی». فصلنامۀ تخصصی سبک‌‌شناسی (بهار ادب). سال چهارم. شمارۀ سوم. پیاپی 13. صص: 326 ـ 313.
کزازی، میرجلال‌‌الدین.(1368). بیان: زیبایی‌‌شناسی سخن پارسی. چاپ چهارم. تهران: مرکز.
کلانتر، نوش‌‌آفرین. (1392). «سیر تحوّل یک غزل از مکتب وقوع تا دورۀ معاصر». فصلنامۀ تخصصی سبک‌‌شناسی (بهار ادب). سال ششم. شمارۀ دوم. پیاپی 20. صص: 346 ـ 329.
گلچین معانی، احمد.(1377). مکتب وقوع. مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی.
ــــــــــــــــــــــــ .(1348). مکتب وقوع در شعر فارسی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
مجوزی، محمّد و علیرضا کمان‌‌باز.(1394). «جلوه‌‌های مکتب وقوع و واسوخت در شعر وحشی بافقی». مجموعه مقالات چهاردهمین همایش بین‌‌المللی ترویج زبان و ادب فارسی. دانشگاه محقّق اردبیلی.
محمودی، جلال و سیّده خدیجه مهدوی.(1393). روش تحقیق (با تأکید بر نحوۀ تنظیم پروپوزال). چاپ اول. ایرانشهر: سولار.
میردار رضایی، مصطفی.(1391). «ابعاد کنایه در دیوان غزلیات صائب». پایان‌‌نامۀ کارشناسی ارشد. به راهنمایی سیاوش حق‌‌جو. بابلسر: دانشگاه مازندران.
ــــــــــــــــــــــــ .(1397). «فرآیند تکوین و تکامل تصویر از سبک خراسانی تا سبک هندی با تکیه بر شگردهای ترکیبی». رسالۀ دکتری. به راهنمایی سیاوش حق‌‌جو. بابلسر: دانشگاه مازندران.
ــــــــــــــــــــــــــ و سیاوش حق‌‌جو.(1399). «بررسی شگرد کنایۀ ایهامی در غزل‌‌های حافظ (نکته‌‌ای در رمزگشایی عوام‌‌فهم و خواص‌‌پسندی شعر حافظ)». جستارهای نوین ادبی. شمارۀ 208. صص: 17 ـ 1.
وحشی بافقی، کمال‌‌الدّین محمّد.(1342). دیوان وحشی بافقی. با مقدّمۀ سعید نفیسی. تهران: سازمان چاپ و انتشارات جاویدان.
وحیدیان‌کامیار، تقی.(1375). «کنایه، نقاشیِ زبان». نامۀ فرهنگستان. شمارۀ 8. صص: 69 ـ 55.
همایی، جلال‌‌الدین.(1363). فنون بلاغت و صناعت ادبی. چاپ دوم. تهران: توس.
یوسفی، حسین‌‌علی.(1382). پژوهش و نگارش (روش تحقیق و مرجع‌‌شناسی در ادبیّات فارسی). چاپ اول. تهران: چاپار.
Seghal, Raji. (2000). Dictionary of English. Published by Sarup & Sons. Reprinted India.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار