بررسی کارکردهای بلاغیِ ساخت‌‌های قیدی- وصفی در اشعار اخوان ثالث

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران

10.22091/jls.2020.5487.1229

چکیده

ساخت قیدی- وصفی یعنی اینکه صفتی (هر نوع صفت) در جایگاه قید قرار بگیرد. در این پژوهش تلاش شده این مؤلفه زبانی در اشعار اخوان ثالث مورد واکاوی قرار بگیرد. مسأله اساسی این تحقیق نقطه عزیمت ذهن از زبانشناسی به تحلیل متون ادبی است که البته بحث جدیدی نیست، لیکن در این تحقیق بر عنصری از زبان یعنی ساخت قیدی- وصفی تأکید شده که نه کتب دستور زبان و نه آثاری که در حوزه شناخت و تحلیل متون ادبی براساس کارکردهایی که یک مقوله زبان می‌‌تواند داشته باشد، بدان نپرداخته‌‌اند؛ این درحالی است که دانش بلاغی نیز برای پرداختن به آن فاقد توان نظری لازم بوده‌است. جمع آوری اطلاعات در این تحقیق بر اساس روش کتابخانه‌‌ای بوده و داده‌‌ها بر این اساس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته‌است. در پایان این نتیجه به دست آمده‌ که اخوان ثالث از ساخت قیدی- وصفی به منظور تصویرسازی شعری و توصیف صحنه‌‌ها، ابهام ادبی و ایجاز بهره برده‌است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Rhetorical Function of Adverbial Adjectives in Akhavan Sales’s poems

نویسنده [English]

  • Masoud Eskandari
PhD student of Persian language and literature, University of Mazandaran, Mazandaran, Iran
چکیده [English]

 Adverbial adjective is an adjective (any kind of adjective) which is placed in the position of an adverb. In this research, an attempt has been made to analyze this linguistic component in Akhavan Sales’s poems. The starting point of this research is the linguistics approach to the analysis of literary texts, which of course is not a new discussion. However in this research, a new element of language, adverbial adjective is emphasized, which has not yet explored in books of grammar and the literary research focusing on the function of a  specific linguistic component. Furthermore, rhetoric also lacked the necessary tools to deal with the problem. The data collection in this research is based on the library method and the data are analyzed accordingly. In the end, it is concluded that Akhavan Sales has used adverbial adjectives in order to create imagery, ambiguity, brevity, and descriptive scenes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Adverbial Adjective
  • Akhavan Sales
  • Rhetorical Function

مراجع

آقاگل زاده، فردوس و علی افخمی.(1383). «زبانشناسی متن و رویکردهای آن». مجلۀ زبانشناسی. سال 19. شمارۀ 1. صص: 103- 89.
اخوان ثالث، مهدی. (1389). آخر شاهنامه. چاپ بیست و دوم. تهران: زمستان.
ـــــــــــــــــــــــ .(1390). از این اوستا. چاپ هجدهم. تهران: زمستان.
ــــــــــــــــــــــــ .(1388). زمستان. چاپ بیست و ششم. تهران: زمستان.
امامی، نصرالله.(1390). «خاستگاه هنری ابهام و گونه‌‌های آن».  فصلنامه نقد ادبی. سال 4. شمارۀ 13. صص: 22- 7.
بی‌یروش، مانفرد.(1370). زبانشناسی جدید. ترجمه محمّدرضا باطنی. چاپ سوم. تهران: آگاه.
پارسی‌نژاد، ایرج.(1388). نیمایوشیج و نقد ادبی. تهران: سخن.
جورکش، شاپور.(1390). بوطیقای شعر نو. چاپ سوم. تهران: ققنوس.
خیام‌پور، عبدالرسول.(1388). دستور زبان فارسی. چاپ چهاردهم. تبریز: ستوده.
داد، سیما.(1387). فرهنگ اصطلاحات ادبی. چاپ چهارم. تهران: مروارید.
سرور یعقوبی، علی.(1388). «هماهنگی و هدفمندی تصویر در شعر مهدی اخوان ثالث». اندیشه‌های ادبی. شمارۀ 1. صص: 84-69.
شفیعی‌کدکنی، محمّدرضا.(1388). صورخیال در شعر فارسی. چاپ سیزدهم. تهران: آگاه.
شمیسا، سیروس.(1386). نگاهی تازه به بدیع. چاپ سوم. تهران: میترا.
فتوحی، محمود.(1387). «ارزش ادبی ابهام؛ از دو معنایی تا چند لایگی». مجله دانشکده ادبیّات و علوم انسانی. سال 16. شماره 62. صص: 36- 17.
ــــــــــــــــــ .(1391). سبک شناسی؛ نظریه‌‌ها، رویکردها و روش‌‌ها. چاپ هفتم. تهران: سخن.
فردوسی، ابوالقاسم.(1388). شاهنامه. چاپ نهم. تهران: آبان.
فرشیدورد، خسرو.(1388). دستور مفصل امروز. چاپ سوم. تهران: سخن.
قریب، عبدالعظیم و دیگران.(1389). دستور زبان فارسی پنج استاد. چاپ پنجم. تهران: ناهید.
گری، مارتین.(1382). فرهنگ اصطلاحات ادبی در زبان انگلیسی. ترجمۀ منصوره شریف‌زاده. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
موحد، ضیا.(1385). شعر و شناخت. چاپ دوم. تهران: مروارید.
نوری، علی و احمد کنجوری.(1390). «معنا، زبان و تصویر در شعر آخر شاهنامه از مهدی اخوان ثالث». فصلنامه زبان و ادبیّات فارسی. شمارۀ 22. صص: 145-113.
وحیدیان کامیار، تقی و غلامرضا عمرانی.(1386). دستور زبان فارسی. چاپ نهم. تهران: سمت.
وردانک، پیتر.(1389). مبانی سبک‌‌شناسی. ترجمۀ محمّد غفاری. تهران: نی.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار