نقد فیلم «ستاره است» بر اساس نظریه‌های رمان پسامدرن

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه علامه طباطبائی تهران

2 کارشناس‌ارشد ادبیّات تطبیقی دانشگاه علّامه طباطبائی تهران.

چکیده

بر خلاف مکتب فرانسوی ادبیّات تطبیقی که مطابق آن، صرفاً می‌‌توان به مقایسۀ دو متن نوشتاری با لحاظ شرایطی پرداخت، در رهیافت آمریکایی، تطبیق متون ادبی با هنرهای مختلف از جمله سینما امکان‌پذیر است که منجر به درک بهتری از ادبیّات می‌شود. از آن‌‌جا‌ که رمان و فیلم مشترکات زیادی دارند، از بسیاری جهات به یکدیگر شبیه هستند و دو ژانر قیاس‌پذیر محسوب می‌شوند. این مشترکات، زمینۀ مناسبی برای بحث دربارۀ فیلم سینمایی از منظر نظریه و نقد ادبی جدید فراهم می‌کند و امکان می‌دهد مفاهیم و اصطلاحاتی را که به طور معمول ابزاری برای بحث دربارۀ رمان می‌دانیم، برای کاوشی نقادانه دربارۀ ساختار و صناعات و مضامین فیلم به کار ببریم. از سویی دیگر، در سال‌‌های اخیر اصطلاح «پسامدرنیسم» در بحث‌‌های نقادانه دربارۀ رمان در کشور ما رواج یافته و بسیاری از داستان‌نویسان جدید نیز شیفتگی وافری به داستان‌نویسی به سبک پسامدرن از خود نشان می‌دهند؛ لذا در این پژوهش، ابتدا با بررسی نظرات برخی از مهم‌ترین اندیشمندان ادبیّات پسامدرن، نوزده تکنیک‌ مورد استفاده در رمان‌های پسامدرن استخراج شده و با روش تحلیل کیفی به کارگیری آن‌ها در فیلم «ستاره است»، مورد بررسی قرار گرفته‌است. نتایج بررسی، گویای قرابت ادبیّات و سینما (به عنوان یک متن تصویری) و قابلیت مقایسۀ این دو متن نوشتاری و تصویری است؛ چنان‌‌که بسیاری از تکنیک‌هایی که در نگارش رمان‌های پسامدرن به کار گرفته می‌شوند، با بسامد بالایی در فیلم مورد بررسی نیز استفاده شده‌است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Critic Review of the Film “Being a Star” Based on Theories of Postmodern Novel

نویسندگان [English]

  • Shirzad Tayefi 1
  • Mohammad Hossein Ramezani Fookulaee 2
1 Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Allameh Tabatabaii University
2 M.A. in Comparative Literature, Allameh Tabatabaii University
چکیده [English]

Contrary to the French school of comparative literature that assumes only texts having certain conditions can be compared, in the American approach it is possible to compare literary texts with other forms of art such as cinema so this possibility can contribute to a better understanding of literature. Since novels and films have a lot of shared characteristics, they are similar in many aspects and are in fact regarded as two comparable genres. This commonality can pave the ground for reviewing films from the perspective of modern theories on literary criticism so that concepts and jargons commonly used as a means to discuss novels, can also be applied for the critical analysis of films’ structures and themes. On the other hand, we witness a tendency to “postmodernism” in the current critical discussions about novels in our country such that many novelists today show great interest to postmodernist style in writing. Reviewing some of the most important theories on postmodern literature, this study aims to extract 19 techniques used in postmodern novels and then to explore their application in the film “Being a Star” through qualitative analysis. The results of the study showed commonality between literature and cinema (as a visual text) as many techniques used in postmodern novels are also applied in the above film with high frequency.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Postmodernism
  • Postmodern Novel
  • Cinema of Iran
  • Postmodern Cinema
  • Text
  • Visual Text
1. اعتباریان، حمید (تهیه‌کننده) و جیرانی، فریدون (کارگردان).(1376). ستاره است. [دی وی دی]. تهران: مؤسسۀ جوانۀ پویا.
2. امید، جمال.(1389الف). فرهنگ فیلم‌های سینمای ایران (1309-1365). دو جلدی. ویرایش دوم. چاپ هشتم. تهران: نگاه.
3. ــــــــــــ .(1389ب). فرهنگ فیلم‌های سینمای ایران (1388-1378). جلد چهارم. چاپ اول. تهران: نگاه.
4. ــــــــــــ .(1390). فرهنگ فیلم‌های سینمای ایران (1377-1366). جلد سوم. چاپ سوم. تهران: نگاه.
5. پاینده، حسین.(1390).  گفتمان نقد: مقالاتی در نقد ادبی. ویراست دوم. چاپ دوم. تهران: نیلوفر.
6. ـــــــــــــــ‌ .(1393). گشودن رمان: رمان ایران در پرتو نظریه و نقد ادبی. چاپ دوم. تهران: مروارید.
7. ــــــــــــــ .(1386). رمان پسامدرن و فیلم: نگاهی به ساختار و صناعات فیلم میکس. چاپ اول. تهران: هرمس.
8. جلالی‌فخر، مصطفی.(1385). «بازی و بازگشت». ماهنامۀ سینمایی فیلم. شمارۀ 357. صص: 90-88.
9. کوش، سلینا.(1396). اصول و مبانی تحلیل متون ادبی. ترجمۀ حسین پاینده. چاپ اول. تهران: مروارید.
10.  مشکین‌قلم، سعید.(1378). تصنیف‌ها، ترانه‌ها و سرودهای ایران زمین. جلد اول. چاپ دوم. تهران: خانۀ سبز.
11. مک‌هیل، برایان و دیگران.(1393). مدرنیسم و پسامدرنیسم در رمان. گزینش و ترجمۀ حسین پاینده. ویراست دوم. چاپ اول. تهران: نیلوفر.
CAPTCHA Image