انعکاس جنس دوم در صدا و تصویر قهرمان‌های آثار داستانی نویسندگان زن

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموختۀ کارشناسی ارشد

2 دانشیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه قم

چکیده

باور ناخودآگاه پدر سالار، بر آن است که آثار و میراث‌های ادبی بشر، مخلوق مردان و البته به وسیلۀ مردان نگاشته شده‌؛ در نتیجه بخش عمدۀ این ادبیّات به طور معمول متمرکز به قهرمانان مرد خواهد بود. در این ادبیّات جنسیت محور، زنان یا نقشی ندارند و یا در حاشیۀ زندگی قهرمانان تعریف می‌شوند؛ در نتیجه با توجه به اینکه ادبیّات (به ویژه ادب داستانی) آیینۀ باورهای جامعه است، این داستان‌ها و قهرمانان آن‌ها، جامعه‌ای جنسیتی را انعکاس می‌دهند که در آن، وجود قهرمانان چه زن و  چه مرد، غصب و وجود تعیین شده از سوی جامعه (دیگری) جایگزین می‌شود. در این پژوهش برآنیم تا با بهره‌گیری از روش توصیفی ـ تحلیلی و نیز با توجه به چند رمان که در راستای نمایش کشمکش‌های روحی، عاطفی، بن بست‌ها و عرصه‌های مشکل زای برون رفت قهرمانان از هنجارهای جامعه نگاشته شده‌اند به واکاوی این پرسش بپردازیم که آیا انسان‌ها در هر فرهنگ و اجتماعی برای انجام وظایف جنسیتی خود، تربیت می‌شوند؟ و آیا قهرمانان، خود این موضوع را پذیرفته و به آن می‌اندیشند؟ در راستای این پژوهش دریافتیم که نویسندگان منتخب در داستان‌های خود، این موضوع را غالباً به عمد و گاه ناخواسته نمایش داده‌اند. در داستان «سرود اروند رود» با نمایش شخصیّت‌های محکوم در برابر جامعه‌، در داستان «دل فولاد» با نمایش کشاکش‌های زندگی قهرمان؛ در داستان «بازی آخر بانو» با قهرمان روستایی در محیط بسیار سنّتی و در داستان «خاله بازی» با خشم جامعه سنّتی نسبت به قهرمانی که قادر به انجام وظایفش نیست، مواجهیم؛ خشمی که با توجه به تربیت سنّتی تمام قهرمانان این داستان‌ها، چه زن و چه مرد، آنان را در مسیر اهداف جامعه پیش می‌راند. در نتیجه در آثار منتخب با قهرمانانی مواجهیم که گاه به گونه‌ای به تعاریف جامعه خو گرفته‌اند که حتی به برون رفت از این هنجارها نمی‌اندیشند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Reflection of the Second Sex in the Characters of the Stories by Female Writers

نویسندگان [English]

  • soodabeh mehragha 1
  • Mohammad Reza Movahedi 2
1 M.A. Graduate in Persian Language and Literature, University of Qom
2 Associate Professor, Department f Persian Language and Literature, University of Qom
چکیده [English]

The unconscious patriarchal belief leads the literary works of fiction to be created and written by men; as a result, the major part of literature is usually focused on male protagonists. In the sexist literature, women either have no role or are defined as marginal compared to the main characters in the story. Considering the fact that literature (especially fiction) reflects the common beliefs in society, therefore, our stories and their characters depict a sexist society in which the being of male and female characters are replaced with the gender stereotypes in society. This study relies on descriptive analysis and focuses on a couple of Persian novels narrating emotional challenges and obstacles related to sexism as well as the solutions used by the characters to overcome existing clichés in society. In this regard, this article aims to delve deep into these questions that whether humans in every culture and community are trained to do their predetermined sexist obligations and whether the characters in the story are aware of this fact and if they contemplate on that. The results of the study showed that the selected authors have often consciously and sometimes unconsciously represented this subject in their stories. In the novels Surud-e Arvand Roud (The Anthem of Arvand Roud), "Del-e Foulad" (Cold-hearted), "Bazi-e Akhar-e Banou" (The Last Play of the Lady), and "Khale Bazi", the authors have respectively narrated doomed people in society, conflicts in the life of characters, peasant life in a very traditional setting, and the opposition and anger of society against a character who cannot fulfill his obligations. Thus, we witness in the above stories that some characters sometimes get accustomed to the stereotypes in society such that they even do not care about overcoming those clichés.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Woman
  • Feminism
  • Existentialism
  • Fiction
1. آبوت، پاملا؛ والاس، کلر.(1380). جامعهشناسی زنان. ترجمۀ منیژه نجم عراقی. تهران: نی.
2. آرمین، منیژه.(1390). سرود اروند رود. تهران: انجمن قلم ایران.
3. اشرفی، فریده.(1388). «پسامدرنیسم در آثار بلقیس سلیمانی». فرهنگ و هنر. شمارۀ 100. صص: 93 ـ 91.
4. اعزازی، شهلا.(١٣٨٢). جامعهشناسی خانواده. چاپ سوم. تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
5. امامی، نصرالله.(1393). مبانی و روشهای نقد ادبی. تهران: جامی.
6. بارت، ویلیام.(1362). اگزیستانسیالیسم چیست؟. برگردان م. مشکین پوش. تهران: آگاه.
7. بورنوف، رولان؛ اوئله، رئال.(1378). جهان رمان. ترجمۀ نازیلا خلخالی. تهران: مرکز.
8. دوبووار، سیمون.(1380). جنس دوم. برگردان قاسم صنعوی. تهران: طوس.
9. حسینی، مریم.(1384). «روایت زنانه در داستان‌نویسی‌زنانه». کتاب ماه ادبیّات و فلسفه. سال‌ هشتم. شمارۀ 6. صص: 101ـ 94.
10. دورانت، ویل.(1376). لذات فلسفه. ترجمۀ عباس زریاب خوئی. تهران: علمی و فرهنگی.
11. روانی‌پور، منیرو.(1379). دل فولاد. تهران: قصه.
12. زرلکی، شهلا.(1382). زنان علیه زنان؛ جستاری روانشناختی بر آثارآلبادسس پدس. تهران: فرهنگ کاوش.
13. سلیمانی، بلقیس.(1380). تفنگ و ترازو. تهران: روزگار.
14. ــــــــــــــــــ .(1387). خالهبازی. تهران: ققنوس.
15. ـــــــــــــــــ .(1389). بازی آخر بانو. تهران: ققنوس.
16. سلدن، رامان.(1387). راهنمای نظریه ادبی معاصر. ترجمۀ عباس مخبر. تهران: طرح نو.
17. شمیسا، سیروس.(1390). مکتبهای ادبی. تهران: قطره.
18. طاهری، قدرت‌اله.(1388). «زبان و نـوشتار زنـانه؛ واقعیت یـا توهم؟». فصلنامۀ زبان و ادب دانشگاه علامه طباطبائی. شمارۀ 42. صص: 107 ـ 87.
19. عبداللهیان، حمید.(1381). شخصیّت و شخصیّتپردازی در داستان معاصر. تهران: آن.
20. لوشر، ماکس.(1369). روانشناسی رنگها. ترجمۀ ویدا ابی‌زاده. تهران: درسا.
21. مردیها، مرتضی.(1386). «فمینیسم و فلسفۀ اگزیستانسیالیسم». مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان. سال 5. شماره 2. صص: 87 ـ 73.
22. مشرّف، مریم.(1385). شیوهنامۀ نقد ادبی. تهران: سخن.
23. میرصادقی، جمال.(1376). عناصر داستان. تهران: سخن.
24. نرسیسیانس، امیلیا.(1383). مردمشناسی جنسیت. تهران: افکار.
25. نعمتی، آزاده.(1382). «تحلیلی بـر تفاوت‌های زبانی زنان و مردان؛ تحقیقی در جامعه‌شناسی زبان». مجلۀ دانـشکدۀ عـلوم ‌‌انـسانی سمنان. شمارۀ 5. صص: 92-73.
26. وولف، ویرجینیا.(1382). اتاقی از آن خود. ترجمۀ صفورا نوربخش. تهران: نیلوفر.
CAPTCHA Image