تصویرپردازی‌های هنرمندانه نظامی از مؤلّفه‌‌های منظومه خسرو و شیرین

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

1 مدرس زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور شهرکرد

2 عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهرکرد

3 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی شهرکرد

چکیده

زبان شعر نظامی که از برجسته‌ترین شاعران سبک آذربایجانی است، کاملاً تصویری و کنایی است و در شعر او استفاده هنرمندانه از انواع صورخیال بسیار دیده می‌شود. اگرچه ماجرای خسرو و شیرین در قرن ششم داستانی مشهور و آشنا برای عام و خاص بوده‌است، هنرنمایی نظامی در شیوه بیان از جمله در توصیف و تصویر زیبارویان و صحنه‌های طبیعت، آشکارا دیده می‌شود. در بین آثار نظامی درباره خسرو و شیرین بایدگفت پرداختن به موضوعی غنایی، آن هم عشقِ اشرافی، همچنین علاقه نظامی و حوصله کم نظیر او در توصیف شخصیّتی همچون خسرو و شیرین و حوادث پیرامون آن‌ها، از دلایلی است که موجب شده خسرو و شیرین در ادبیّات فارسی و حتّی در میان آثار خود نظامی از لحاظ بلاغی و ادبی جایگاهی خاص داشته‌باشد. هدف از پژوهش حاضر آن است که تصاویر عاشق و معشوق و نیز جلوه‌هایی از تصاویر طبیعت را در هنرمندانه‌ترین منظومه غنایی ادب فارسی ـ خسرو و شیرین ـ بررسی و هنرنمایی‌ های نظامی را در تصویرآفرینی و خیال‌پردازی بیان نماید. از ویژگی‌های تصاویر نظامی در خسرو و شیرین می‌توان به تنوّع‌ طلبی و پرهیز از تکرار، بهره‌گیری از عناصر اشرافی، دقّت و ظرافت در تصویرآفرینی، استفاده گسترده از رنگ‌ها و خلاقیّت و ابتکار اشاره‌کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Nezami's artistic Imagery of the Components of the Khosrow and Shirin versified Poem

نویسندگان [English]

  • hamzeh mohammadi 1
  • esmaeil sadeghi 2
  • fariba moeini 3
1 Teacher of Persian Language and Literature, Payame Noor University of Shahrekord
2 Faculty Member of Persian Language and Literature Department, Shahrekord University
3 PhD student of Persian language and literature, Islamic Azad University of Shahrekord
چکیده [English]

Nezzami's poetry language that is one of prominent Azarbaijani style, is quite objective and ironic and the artistic use of imagination is very evident. Although the story of Khosrow and Shirin in the sixth century is a well-known and familiar story to general and special, Nezami's art is apparent in the manner of expression, including description and image of beauties and scenes of nature. Among nezami's work About Khosrow and Shirin should say Addressing a lyric issue, such aristocratic and royal love, also Nezami's interest and his unique patience in the describing personalities such as Khosrow and Shirin and events surrounding them are the reasons that caused Khosrow and Shirin have special place in Persian literature and even in the Nezami's works has a rhetorical and literary position. The aim of this research is studying the image of lovers as well as appearance of nature and expressing Nezami's performance in imagery and fantasy of Persian lyric poem - Khosrow and Shirin -.The features of Nezami's images in Khosrow and Shirin include diversity and avoiding repetition, use of aristocratic elements, precision and elegance in image making, widespread use of colors, creativity, and initiatives.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Khosrow and Shirin
  • characters
  • image properties
  • Imagery images
  • Nezami
  1. قرآن کریم.
  2. آیتی، عبدالمحمّد.(1353). داستان خسرو و شیرین نظامی گنجوی. چاپ اوّل. تهران: آگه.
  3. ابن‌‌نباته.(1377). شرح‌‌العیون. قاهره: بی‌‌نا.
  4. کروچه، بندتو.(1354). کلیات زیباشناسی. ترجمه فؤاد رحمانی. تهران: سمت.
  5. پارساپور، زهرا. (1383)، مقایسه زبان حماسی و غنایی با تکیه بر خسرو و شیرین و اسکندرنامه نظامی. چاپ اوّل. تهران: امیرکبیر.
  6. ثروت، منصور.(1372). مجموعه مقالات کنگره بین‌المللی بزرگداشت نهمین سده تولد حکیم نظامی گنجوی. جلد 2. چاپ اول. تبریز: ‌انتشارات دانشگاه.
  7. ثعالبی نیشابوری، ابومنصور عبدالملک.(1368). تاریخ ثعالبی (غرر اخبار ملوک فارس). ترجمۀ محمّد فضائلی. جلد اوّل. چاپ اوّل. تهران: نشر قطره.
  8. رستگارفسایی، منصور.(1380). انواع شعر فارسی. چاپ دوم. شیراز: انتشارات نوید.
  9. زرّین‌کوب، عبدالحسین.(1373). با کاروان حلّه. چاپ هشتم. تهران: انتشارات علمی.
  10. شفیعی‌کدکنی، محمّدرضا.(1372). «انواع ادبی و شعر فارسی». مجله رشد زبان و ادب فارسی.
  11. صفا، ذبیح‌الله.(1366). تاریخ ادبیّات در ایران. جلد دوم. چاپ هفتم. تهران: فردوس
  12. طبری، محمّد بن جریر.(1375). تاریخ طبری. ترجمۀ ابوالقاسم پاینده. جلد سوم. چاپ پنجم. تهران: اساطیر.
  13. فردوسی، ابوالقاسم.(1369). شاهنامه فردوسی. جلد هفتم. تهران: شرکت سهامی کتاب‌‌های جیبی.
  14. لاریجانی، لاله.(1376). واژه و نگاره در خمسه نظامی. پایان نامه کارشناسی‌ارشد پژوهش هنر. دانشکده هنرهای کاربردی. تهران: دانشگاه هنر.
  15. مولوی، جلال‌الدین محمّد.(1376). کلیّات شمس. با تصحیح و حواشی بدیع‌الزّمان فروزانفر. چاپ دوم. تهران: امیرکبیر.
  16. مهر‌آور، طاهره.(1375). بررسی هنری خمسه نظامی. پایان نامه کارشناسی‌‌ارشد پژوهش هنر. تهران: دانشگاه هنر.
  17.  نظامی، الیاس بن یوسف.(1378). خسرو و شیرین. به کوشش سعید حمیدیان. تهران: قطره.
  18. یوسفی، غلامحسین.(1386). چشمه روشن.‌ چاپ یازدهم. تهران: انتشارات علمی. 
CAPTCHA Image