تأمّلی بر چند پژوهش در تصحیح متن دیوان خاقانی بر اساس معیارهای سبکی او

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاهرفردوسی مشهد. گروه زبان و ادبیات فارسی

2 دانشگاه فردوسی مشهد. گروه زبان و ادبیات فارسی

چکیده

 
دیوان خاقانی شروانی علی‌‌رغم چند تصحیح موجود از آن، همچنان پژوهش‌‌های بسیاری در راستای تنقیح می‌‌طلبد. ازاین‌رو، خاقانی‌‌پژوهانِ بسیاری در پی بررسی و تحلیل ضبط‌های دیوان خاقانی برآمده‌اند. نگارندگان این مقاله تلاش دارند که کوشش‌‌های برخی خاقانی‌‌پژوهان را که نظراتی در خصوص بررسی تصحیف و تحریف در دیوان خاقانی شروانی ارائه کرده‌‌اند، بررسی کنند. بر همین اساس، از میان مقالات منتشرشده در نشریات و همایش‌‌های گوناگون ادبی و نیز کتاب‌‌هایی که در میان بحث خود بخشی را به تصحیف اختصاص داده‌‌اند، به صورت گزینش خوشه‌‌ای و تصادفی چند نمونه انتخاب شد. نتایج به دست آمده نشان دهندۀ آن است که عدم توجّه به سبکِ شخصی خاقانی بر اساس معیارهای تصویرآفرینی او، عدم احصای کُل متون و نیز عدم توجّه به متون جانبی، گاه خاقانی‌پژوهان را بر آن داشته‌است که متن اصلی را با پژوهش خود در نظر خواننده ناصواب جلوه دهند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Examination of Several Studies on emendation of the Khaqani's Divan according to his stylish criteria

نویسندگان [English]

  • akbar heidarian 1
  • maryam salehinia 2
1 um.ac.ir
2 um.ac.ir
چکیده [English]

Despite several existing emendation from it, Khaghani Sharvani's Divan requires a lot of researches in the light of purgation. Therefore many Khaghani researches sought to analyze and study the recording of Khaghani's divan. The authors of this research attempt to examine the efforts of some Khaghani researchers who have provided opinions about the emendation and distortion of the Khaghani's divan. Accordingly, among the essays published in journals and various literary conferences and also books which in the midst of their discussion devoted a section to distortion a number of randomly selected sample were chosen. The results show that sometimes oversighting Khaghani's personal style according to his imagery criteria, not counting whole texts and lack of attention to lateral texts, led Khaghani researchers to misrepresent the original text by their research in the eyes of readers.  

کلیدواژه‌ها [English]

  • Khaqani's Divan
  • emendation
  • distortion
  • Criticism and Review

مراجع

1. ابن‌جبیر، ابوالحسن محمّد بن احمد.(1417). رحلة . بیروت: دار و مکتبةالهلال.
2. ابن‌سینا، حسین­بن عبدالله.(1385). قانون. ترجمۀ عبدالرحمن شرفکندی (هه­ژار). تهران: سروش.
3. اخیانی، جمیله.(1391). «زلف میگون، تصحیح بیتی از خاقانی». هفتمین همایش پژوهش­های زبان و ادب فارسی. صص: 63-60.
4. امامی، نصرالله و بهمن رضایی.(1395). «ناقوس بوسیدن در قصیدۀ ترسائیۀ خاقانی». مجلۀ شعرپژوهی. شمارۀ 1. صص: 40-25.
5. انوری، اوحدالدّین محمّدبن علی.(1364). دیوان انوری. تصحیح محمّدتقی مدرّس رضوی. تهران: علمی فرهنگی.
6. بغدادی، صفی­الدّین عبدالمؤمن بن عبدالحق.(1412). مراصد الاطلاع علی اسماء الامکنة و البقاع. بیروت: دارالجیل.
7. پارسا، سیّد احمد.(1386). «تصحیح دو تصحیف در دیوان خاقانی». نشریّۀ دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان. شمارۀ 21. صص: 15-1.
8. ترمذی، منجیک. (1391). دیوان. به کوشش احسان شواربی‌مقدم. تهران: میراث مکتوب.
9. جرجانی، سیّد اسماعیل.(1380). ذخیرۀ خوارزمشاهی. تصحیح و تحشیۀ محمّدرضا محرری. تهران: فرهنگستان علوم پزشکی ایران.
10. جمالی یزدی، ابوبکر مطهر.(1386). فرّخ‌نامه. به‌کوشش ایرج افشار. تهران: امیرکبیر.
11. حموی، یاقوت بن عبدالله.(1380). معجم­البلدان. ترجمۀ علی نقی منزوی. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور.
12. خاقانی شروانی، افضل­الدّین.(1316). دیوان خاقانی شروانی. تصحیح علی عبدالرّسولی. تهران: خیّام.
13. .ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ .(1375). دیوان خاقانی شروانی. ویراستۀ میرجلال­الدّین کزّازی. تهران: مرکز.
14. .ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ .(1388). دیوان خاقانی شروانی. تصحیح سیّد ضیاءالدّین سجّادی. تهران: زوّار.
15. دهخدا، علی­اکبر.(1373). لغت­نامه. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
16. زنجانی، برات.(1394). خاقانی شروانی، نکته­ها از گفته­ها. تهران: سخن.
17. سجّادی، سیدضیاء­الدین.(1369). حواشی دکتر معین بر اشعار خاقانی با مقاله­ای از آن استاد. تهران: پاژنگ.
18. .ــــــــــــــــــــــــ .(1374). فرهنگ لغات و تعبیرات دیوان خاقانی شروانی. تهران: زوّار.
19. شروانی، جمال خلیل.(1375).نزهةالمجالس (چهار هزار رباعی از سیصد شاعر). تصحیح محمّد امین ریاحی. تهران: علمی.
20. عطّار، فریدالدّین محمّد.(1350). دیوان عطّار. به تصحیح و کوشش تقی تفضّلی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
21. عقیلی علوی خراسانی، محمّدحسین بن محمّد.(1371). مخزن­الادویه. تهران: انتشارات آموزش انقلاب اسلامی.
22. فاریابی ظهیرالدین.(1381). دیوان، تصحیح و تحقیق امیرحسن یزدگردی. به اهتمام اصغر دادبه. تهران: قطره.
23. قزوینی، زکریا بن محمّد.(1373). ترجمۀ آثار البلاد و اخبار العباد. ترجمۀ جهانگیر میرزا. تصحیح میر هاشم محدث. تهران: امیرکبیر.
24. کزّازی، میرجلال­الدّین.(1389). گزارش دشواری­های دیوان خاقانی. تهران: مرکز.
25. محمّدبن منور.(1354). اسرارالتوحید. به تصحیح ذبیح­الله صفا. تهران: امیرکبیر.
26. محمّدی، محمّد.(1396). «تصحیح چند تصحیف در قصیدۀ نهزة الارواح و نزهة الاشباح خاقانی». فصلنامۀ متن­شناسی ادب فارسی. شمارۀ 4. صص: 127-115.
27. مراغی، عبدالهادی بن محمّدبن محمودبن ابراهیم.(1388). منافع حیوان. به کوشش محمّد روشن. تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
28. معزّی، امیرالشعرا محمّد.(1362). دیوان. تصحیح ناصر هیّری. تهران: مرزبان.
29. مهدوی ­فر، سعید و ذبیحی، رحمان. (1393). «تصحیح انتقادی چند بیت از دیوان خاقانی». نهمین همایش بین­المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی ایران. صص: 7535-7520.
30. مؤید شیرازی، جعفر.(1372). شعر خاقانی (گزیدۀ اشعار، تصحیح و توضیح). شیراز: دانشگاه شیراز.
31. نوروزی، یعقوب و سیف ­الدّین آب­برین.(1396). «بررسی انتقادی چاپ دیوان خاقانی تصحیح ضیاءالدّین سجّادی». دوفصلنامۀ آینۀ میراث. شمارۀ 60. صص: 280-265.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار