طبیعت‌گرایی چوبک در چراغ آخر (بررسی داستان‌های کوتاه «اسب چوبی» و «آتما، سگ من» از دیدگاه مکتب ناتورالیسم)

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان

2 دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام خمینی(ره) شهرری

چکیده




صادق چوبک از نویسندگان نسل اول پس از انقلاب مشروطه به عنوان شاخص‌ترین نویسندۀ ایرانی در ارائۀ آثاری در مکتب ناتورالیسم و پرچمدار این مکتب توانسته جایگاهی ویژه‌ برای خود در ادبیات ایران بدست آورد. نگاه بدبینانه و سیاه به حوادث و رخدادهای جامعۀ ایران برگرفته از مؤلفه‌هایی همچون: جبر محیط، اقتصاد و وراثت از عناصر اصلی و ساختار نوشته‌های چوبک در آفرینش آثارش بوده‌است؛ در این مقاله سعی گردیده با دیدگاهی اختصاصی، تأثیری را که چوبک از مکتب ناتورالیسم پذیرفته، برجسته کرده و ردِّ پای این مکتب در دو داستان شاخص وی در مجموعۀ چراغ آخر به نام‌های «اسب چوبی» و «آتما، سگ من» به بوتۀ تحلیل گذاشته شود. در این راه ابتدا رابطۀ مکتب ناتورالیسم با مشخصات آثار چوبک مورد بررسی قرار گرفته، سپس اصول و مشخصات خاص آثار ناتورالیستی در اثر مورد بحث از چوبک مورد تحلیل و کنکاش قرار گرفته است و سعی نموده‌ایم تا پاسخگوی این درگیری ذهنی باشیم که آیا معیارها و اصولی که سنگ بنا و پایه‌های مکتبی آن توسط امیل زولا ـ به عنوان سردمدار مکتب ناتورالیسم ـ پایه‌ریزی شده، تا چه حد در این داستان نمود داشته و آیا چوبک در این مقوله موفق به خلق اثری طبیعت‌گرایانه گردیده‌است؟ این پژوهش به شیوۀ توصیفی و تحلیلی بر آن است تا میزان تأثیرپذیری چوبک از مکتب ناتورالیسم را دراین دو اثر به منصۀ ظهور برساند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Chubak's naturalism in "last Light" (A review of the short stories "Wooden Horse" and "Atma, My Dog" from the perspective of the School of Neutralism)

نویسندگان [English]

  • mehri talkhabi 1
  • mostafa mohammadi 2
1 zanjan
2 Islamic Azad University of Yadgar Imam Khomeini Shahreary
چکیده [English]

Sadegh Chubak, one of the first generation writers after the Constitutional Revolution as the most prominent Iranian writer in presenting works in the school of naturalism and flagship of this school has been able to achieve a special place in the literature of Iran. The pessimistic and black look on the events and happenings of Iranian society have been derived from components such as environmental determinism, economy and inheritance were the main elements and structure of the works of Chubak in the creation of his books. In this research, an attempt has been made, with a specific view, to highlight the effect that Chubak adopted from the school of naturalism, and analyze the effects of this school in two leading stories in "last lamp" collection, called "wooden horse" and "Atma, my dog". In this way, firstly, the relationship between the school of naturalism and the characteristics of chubak's work has been studied, then the specific principles of naturalist works in the work have been analyzed. We try to answer these mental conflicts how much the criteria and principles of the school that established by Emil Zola as the leader of the school of naturalism were reflected in this story, and has Chubak managed to create a naturalistic work in this category? This research tries by the descriptive-analytic method to show the extend of naturalism effect upon these two Chubak works.

کلیدواژه‌ها [English]

  • naturalism
  • Chubak
  • Atma my dog
  • wooden horse
  • Last lights
1. آژند، یعقوب.(1377). «میراث داستان نویسی چوبک». ادبیات داستانی. شماره 48. صص:  90-86.
2. آتش‌سودا، محمّدعلی.(1384). «شیوه داستان نویسی صادق چوبک». مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز. دوره 22. شماره اول. (پیاپی 42).صص: 202 – 187.
3. باباسالار، اصغر.(1385). «صادق چوبک و نقد آثار وی». مجله ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران. دوره 57. شماره 177. صص: 151ـ 131.
4. براهنی، رضا.(1368). قصه نویسی. چاپ چهارم. تهران: نشر البرز.
5. ثروت، منصور.(1385). آشنایی با مکتب‌های ادبی. چاپ اول، تهران: انتشارات سخن.
6. ــــــــــــــــــ .(1386). «مکتب ناتورالیسم». پژوهشنامه علوم انسانی. شماره 54. تابستان 1386. صص:  196 – 177.
7. چوبک، صادق.(2535). چراغ آخر. چاپ دوم. تهران: انتشارات جاویدان.
8. چهل‌تن، امیرحسین و فریاد، فریدون.(1380). ما نیز مردمی هستیم. چاپ سوم. تهران: نشر چشمه و فرهنگ معاصر.
9. حسن‌زاده‌میرعلی، عبدالله و جمعه، معصومه.(1392). «ناتورالیسم و فابل با نگاهی بر آثار صادق چوبک». دو فصلنامه تاریخ ادبیات. شماره 73. صص: 182ـ 167.
10. دستغیب، عبدالعلی.(1356). نقد آثار صادق چوبک، تهران: نشر چاپار.
11. دهباشی، علی.(1380). یاد صادق چوبک (مجموعه مقالات). چاپ اول. تهران: نشر ثالث.
12. رادفر، ابوالقاسم.(1383). «نقد و تحلیل وجوه تمایز و تشابه اصول کاربردی مکتب‌های ادبی رئالیسم و ناتورالیسم».فصلنامه پژوهش‌های ادبی.شماره 3. صص: 44ـ 29.
13. زرشناس، شهریار.(1389). پیش درآمدی بر رویکردها و مکتب‌های ادبی، دفتر دوم: از عصر رئالیسم تا ادبیات پسا مدرن. چاپ اول. تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
14. سیدحسینی، رضا.(1387). مکتب‌های ادبی. دو جلد. چاپ 15. تهران: نگاه.
15. فهیم‌کلام، محبوبه؛ محسنی، محمّدرضا و هاشمی، بهزاد.(1390). «بررسی دیدگاه‌های ناتورالیستی زولا و چوبک». مجلۀ مطالعات ادبیات تطبیقی دانشگاه آزاد جیرفت. شمارۀ 19. صص: 97 ـ 81. 
16. میرعابدینی، حسن.(1380). صد سال داستان‌نویسی ایران. چاپ دوم. تهران: ‌نشر چشمه.
17. ناظرزاده کرمانی، فرهاد.(1368). نمادگراییدرادبیاتنمایشی. چاپ اول. تهران: انتشارات برگ.
CAPTCHA Image