بررسی موسیقی شعر قصاید بدرالدین چاچی

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه بوعلی‎سینا همدان

2 دانشیار زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه بوعلی‎سینا همدان

چکیده

موسیقی شعر از عوامل مؤثّر و مهمّی است که به شکل ‎گیری ساختار شعر و تأثیرگذاری آن کمک می ‎کند. شعر اساساً وسیلۀ بیان و آیینۀ انعکاس احساسات درونی هر شاعر است که ابزار بیان این عواطف و احساسات، موسیقی شعر است. تلاش نویسندگان در این پژوهش بر این‎ است تا با بررسی چهار بخش موسیقی بیرونی، کناری، درونی و معنوی شعر بدرالدین چاچی به سوالاتی از قبیل: وضعیّت موسیقی بیرونی و کناری در قصاید بدرالدین چاچی چگونه است؟ عناصر سازندۀ موسیقی درونی در قصاید وی کدامند؟ عناصر موسیقی معنوی و صورخیال در قصاید او به چه صورت است؟، پاسخ دهند. نتیجۀ این پژوهش که به روش تحلیلی ـ توصیفی انجام گرفته، بیانگر این است که موسیقی و نظم در بیان، یکی از مهم‎ترین عناصر شاعرانه بدرالدین چاچی به حساب می­آید. وی با استفاده از اوزان متداول و رایج، ردیف‎ها‎ی دشوار و سنگین، قافیه‎ های کمیاب، جناس، تکرار و ... به موسیقی شعر توجّه ویژه­ ای داشته ‎است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Review of Poetic Rhythm in the Odes of Badr al-Din Chachi 

نویسندگان [English]

  • mahtab afshari 1
  • leila hashemian 2
1 hamedan
2 hamedan
چکیده [English]

Rhythm (metre) is one of the effective and important factors which facilitates the creation and influence of poetic structure. Poetry is basically a means to express and reflect the inner feeling of the poet, and rhythm is an instrument to convey this feeling and sentiment. The authors in this research article seek to investigate four parts of outer, lateral, inner, and spiritual rhythm in the poems of Badr al-Din Chachi and consequently answer to the following research questions: How is the state of outer and lateral rhythm in the odes of Badr al-Din Chachi? What are the elements of inner rhythm in his odes? How is the state of spiritual rhythm and figures of speech in his odes? The results of this research which is conducted through descriptive analysis reveal that rhythm or metre is one of the most significant elements in the poetry of Badr al-Din Chachi. Using common and recurrent rhythms, complex and heavy Radifs, scarce rhymes, pun, repetition and so on, he has paid special attention to rhythm in his poetry.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rhythm
  • poetry
  • Bar al-Din Chachi
  • Ode (Qasida)
  1. باطبی، مریم. (1385). موسیقی و وزن در غزلیّات خاقانی؛ بررسی اوزان عروضی و تعیین حدود و اصناف و عیوب قافیه. پایان‎نامه کارشناسی­ ارشد زبان و ادبیّات فارسی. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرکزی تهران.  
  2.  چاچی، بدرالدین محمّد. (1387). دیوان بدر چاچی. تصحیح علی­محمّد گیتی ­فروز. چاپ اول. تهران: مجلس شورای اسلامی.
  3. شفیعی ­کدکنی، محمّدرضا. (1386). موسیقی شعر. چاپ سوم. تهران: آگاه.
  4. شمیسا، سیروس. (1376). بیان. تهران: فردوس.
  5. ــــــــــــــــــ . (1383). نگاهی تازه به بدیع. چاپ چهاردهم. تهران: فردوس.
  6. ــــــــــــــــــ . (1385). انواع ادبی. تهران: میترا.    
  7. صفا، ذبیح‎الله. (1372). تاریخ ادبیّات در ایران. جلد سوم. تهران: فردوس.
  8. صهبا، فروغ. (1383). «موسیقی بیرونی در شعر م. سرشک (محمّدرضا شفیعی­ کدکنی)». فصلنامه پژوهشهای ادبی. شمارۀ 3. صص: 610 ـ 122.
  9. عبّاسی، محمود و اتّحادی، حسین. (1394). «تأثیرپذیری سبکی بدر چاچی از خاقانی». فصلنامۀ سبک ‌شناسی بهار ادب. سال هشتم. شمارۀ دوّم. تابستان. شمارۀ پیاپی 28. صص: 39 ـ 25.
  10. فیّاض‎منش، پرند. (1384). «نگاهی دیگر به موسیقی شعر و پیوند آن با موضوع تخیّل و احساسات شاعرانه». دو فصلنامه پژوهش زبان و ادبیّات فارسی. شمارۀ چهارم. صص: 189 ـ 163.
  11. قافله­باشی، سیّد اسماعیل. (1391). «بررسی وزن و موسیقی شعر در سبک آذربایجانی». نشریۀ ادب و زبان. سال 15. شمارۀ 32. صص: 173 ـ 146.
  12. کاشفی­سبزواری، حسین واعظ. (1369). بدایعالافکار فی صنایع الاشعار. ویراستۀ میر جلال‎‎الدین کزّازی. تهران: مرکز.
  13. گیتی ‎فروز، علی‎محمّد. (1382).«بدر در محاق؛ مضامین شعری و شیوه‎ی شاعری بدر چاچی». پیک نور. دورۀ 1. شمارۀ 4. صص: 50 ـ 43.
  14. کزازی، میر جلال ‎الدین. (1373). بدیع (زیبایی­ شناسی سخن پارسی). تهران: مرکز.
  15. مصفّا، مظاهر و گیتی­ فروز، علی‎ محمّد. (1380). «بدر در محاق؛ دربارۀ مضامین و شیوۀ شاعری بدر چاچی». نشریۀ دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه تهران. دورۀ 4. صص: 85 ـ 67.
  16. میرصادقی، میمنت. (1373). واژهنامۀ هنر شاعری؛ فرهنگ تفصیلی اصطلاحات فن شعر و سبک ‎ها و مکتب‎ های آن. تهران: کتاب مهناز.
  17. هدایت، رضاقلی. (1382). مجمع الفصحاء. تصحیح مظاهر مصفّا. جلد اول. تهران: امیرکبیر.
  18. همایی، جلال‎الدّین. (1367). فنون بلاغت و صناعات ادبی. تهران: هما.
CAPTCHA Image