بررسی عناصر غمِ غربت در شعر ایلیا ابوماضی

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیّات عربی دانشگاه قم

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات عربی دانشگاه خوارزمی

چکیده

نوستالژی یا غم غربت  Nostalgia عبارت است از حس دلتنگی انسان ­ها نسبت به وطن و گذشته و حسرت خوردن بر شرایط پیشین که در حال حاضرِ شاعر، حالتی آرمانی به خود گرفته. روانشناسان، نوستالژی را یک حالت هیجانی ـ انگیزشی پیچیده می ‌دانند که گاهی در غمگینی و تمایل بازگشت به وطن و گاهی در درماندگی ناشی از تفکّر در مورد آن (وطن یا منزل) نمود می ‌یابد. اوضاع سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فقر، مهاجرت و دوری از وطن در ایجاد این حس تأثیر به سزایی دارد. مقاله حاضر سعی بر آن داشت تا به روش توصیفی ـ تحلیلی، و با مطالعۀ دیوان شاعر، به بررسی غم غربت در آثار ابوماضی پرداخته و ابعاد شخصیّتی و افکار وی را در ارتباط با این موضوع مورد مطالعه قرار دهد. نتایج حاصله حاکی از آن بود که حس نوستالژی در آثار ایلیا ابوماضی ـ شاعر معاصر لبنانی ـ نمود بالایی دارد. دوری از وطن، خاطرات خوش دوران کودکی و جوانی، احساس تنهایی در جامعه، دوری از معشوقه و نفرت از استبداد داخلی و استعمار خارجی از مهمترین عوامل بروز احساس غربت در ابو ماضی به شمار می ‌رود. غربت مکانی، غربت زمانی، غربت اجتماعی، غربت روحی، غربت عاطفی و در نهایت غربت سیاسی، از جمله نمودهای نوستالژیک بود که در اشعار شاعر مورد مطالعه قرار گرفت. تأثیر پذیری شاعر از شرایط محیطی و ویژگی ‌های خاص شخصیّتی در بروز عناصر نوستالژیک در شعر ابو ماضی، از مهم ‌ترین نتایج به دست آمده از پژوهش حاضر به شمار می ‌رود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study of Nostalgic Elements in the Poetry of Elya Abu Madi 

نویسندگان [English]

  • mahmoud reza tavakkoli 1
  • mohsen ghorbani hosnarodi 2
1 qom
2 .
چکیده [English]

Nostalgia or homesickness is a wistful longing for motherland and the past, and a yearning for former conditions regarded as utopian by the poet at the time being. Psychologists consider nostalgia as a complex sense of stimulating sentimentality which is sometimes manifested as sorrow and desire to return home, and some other times as a sense of frustration as a result of recollecting one’s country. Political, social, and economic situation, as well as poverty, immigration, and separation from one’s homeland are immensely effective in arousing this feeling. Using descriptive analysis and studying Abu Madi’s poetry book, the present research aims to explore homesickness in his works and analyze his personality and perspectives in association with this subject. The results of this study show that the sense of nostalgia is extremely evident in the works of this Lebanese contemporary poet. Separation from motherland, recollecting sweet memories of childhood and youth, sense of solitude in society, being away from his beloved, and hatred towards domestic totalitarianism and foreign colonialism are among the leading factors to stimulate nostalgia in Abu Madi. Yearning for the past places and time periods, as well as social, mental, sentimental, and political ideals are some nostalgic representations studied in this article. The poet’s susceptibility to situational conditions, and his special personality characteristics leading to nostalgic elements in his poetry are among the most important results concluded from the present research.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nostalgia
  • Elya Abu Madi
  • contemporary Arabic poetry
  • homesickness
  1. آریانپور­ کاشانی، منوچهر. (1380). فرهنگ پیشرو آریانپور (از انگلیسی به فارسی). چاپ اول. تهران: جهان رایانه.
  2. ابوماضی، ایلیا. (بی­تا). الدیوان. بیروت: دارالعوده.
  3. حطیط، کاظم. (1987م). أعلام و رواد فی الادب العربی. بیروت: دارالکتاب اللبنانی.
  4. روشنفکر، کبری و اسماعیلی، سجاد. (1393). «بررسی تطبیقی نوستالژی در شعر عبدالوهاب بیاتی و شفیعی ­کدکنی». پژوهشهای ادبیات تطبیقی. دورۀ 2. شماره 2. صص: 55 ـ 27.
  5. زمردیان، رضا. (1373). فرهنگ واژه­های دخیل اروپایی در فارسی. چاپ اول. مشهد: آستان قدس رضوی.
  6. سلامی، سیمره. (2000م). الإغتراب فی الشعر العباسی القرن الرابع الهجری. چاپ اول. دمشق: دار الینابیع.
  7. شریفیان، مهدی. (1386) «بررسی فرایند نوستالژی در اشعار سهراب سپهری». مجلۀ ادب غنایی دانشگاه سیستان و بلوچستان. شمارۀ 8. صص: 72 ـ 51.
  8. الفاخوری، حنا. (1380). الجامع فی تاریخ الادب العربی. جلد 2. چاپ سوم. قم: منشورات ذوی القربی.
  9. محمّد راضی، جعفر. (1999م). الإغتراب فی الشعر العراقی المعاصر مرحلة الرواد. دمشق: اتحاد الکتاب العرب.
  10. معروف، یحیی و نعمتی، فاروق. (1392). «بررسی تطبیقی غم غربت در شعر بدر شاکر سیاب و منوچهر آتشی». فصلنامه لسان مبین. سال 4. شمارۀ 11. صص: 199 ـ 180.
  11. معوش، سالم. (1997م). ایلیا ابوماضی بین الشرق و الغرب فی رحلة التشرد و الفلسفة و الشاعریة. بیروت: دارالمنازل.
  12. یداللهی، عباس و اصلانی، سردار. (1392). الاغتراب فی شعر جمیل صدقی زهاوی و ناصر خسرو القبادیانی. نشریه ادبیات تطبیقی دانشگاه شهید باهنر کرمان. سال 5. شمارۀ 9. صص:  323 ـ 301.
CAPTCHA Image