زهرا طالبلو؛ محسن ذوالفقاری؛ حجت اله امیدعلی؛ زهرا رجبی
چکیده
اهمیّت زبان و زیبایی از دیرزمان در ادبیّات مطرح بوده و این امر در مکتب‌های ادبی نیز نمود پیدا کرده‌است. برخلاف نظر علمای بلاغت سنّتی که معتقد بودند تصویرپردازی تنها از طریق صورخیال صورت می پذیرد، تصاویر خیال‌انگیز بسیاری وجود دارند که عاری از هرگونه صورت خیالی هستند و در انتقال احساس و عاطفۀ شاعر بسیار خوب عمل می‌کنند. ...
بیشتر
اهمیّت زبان و زیبایی از دیرزمان در ادبیّات مطرح بوده و این امر در مکتب‌های ادبی نیز نمود پیدا کرده‌است. برخلاف نظر علمای بلاغت سنّتی که معتقد بودند تصویرپردازی تنها از طریق صورخیال صورت می پذیرد، تصاویر خیال‌انگیز بسیاری وجود دارند که عاری از هرگونه صورت خیالی هستند و در انتقال احساس و عاطفۀ شاعر بسیار خوب عمل می‌کنند. آفرینش تصویر بدون صورخیال، خود از شیوه‌های خیال‌انگیزی و تصویر آفرینی است. مسألۀ اساسی این مقاله بررسی ویژگی‌های مکتب ادبی رمانتیسم در شعر منزوی و تحلیل و تبیین تصاویر مبتنی بر خیال و واقعیّت در مؤلفه‌های مکتبی اثر است. رمانتیسم نهضتی اجتماعی، سیاسی و فرهنگی است که در قرن نوزدهم و با در هم شکستن قید و بندهای کلاسیک در اروپا شکل گرفت و شرایط اجتماعی ظهور آن در اواخر عصر مشروطه در ایران فراهم آمد. حسین منزوی از شاعران نوآور و توانای معاصر است که اصول مکتب رمانتیسم و احساسات فردی در بسیاری از اشعار وی به خوبی نمایان است. در مقالۀ حاضر به شیوۀ توصیفی– تحلیلی، در دو محورِ تصاویر حقیقی و تصاویر خیالی به تحلیل مؤلفه‌های شاخص مکتب رمانتیسم از جمله: انعکاس فردیّت شاعر در تصویر، اندوه و تأثیر آن بر تصاویر شعری شاعر، سایه‌واری تصویر و... در غزل‌های منزوی پرداخته‌ایم. یافته‌های پژوهش نشان میدهد بسیاری از سروده‌های منزوی حاصل احساس رمانتیک گونۀ وی است. «انعکاس فردیّت شاعر در تصویر» مؤلفۀ مکتبی غالب غزل‌های منزوی است و دیگر اصول این مکتب در ارتباط با این مؤلفه با بسامدی متفاوت شکل گرفته‌اند. در حوزۀ زبان، تصاویر حقیقی با بسامدی بسیار کم‌تر از تصاویر مجازی نمود دارند. تکنیک‌های بیانی دستوری از جمله صفت، جملات صله، فعل و قید غالباً در بافت کلام تصاویری مجازی و خیالی ایجاد کرده‌اند.
سید مهدی رحیمی؛ سامره شاهگلی
چکیده
علاقه به گلها و گیاهان و استفاده از عناصر طبیعی در شعر به دورة خاصی تعلق ندارد. اغلب شاعران کوشیده‌اند تا با استفاده از پدیده‌های طبیعی و ترکیبات تازه‌ای که خلق می‌کنند به مفاهیم و اندیشه‌های مورد نظرشان بپردازند اما گرایش به طبیعت و گلها و گیاهان در شعر کلاسیک با شعر معاصر تا حدودی متفاوت است؛ در شعر معاصر تجلّی طبیعت و گلها ...
بیشتر
علاقه به گلها و گیاهان و استفاده از عناصر طبیعی در شعر به دورة خاصی تعلق ندارد. اغلب شاعران کوشیده‌اند تا با استفاده از پدیده‌های طبیعی و ترکیبات تازه‌ای که خلق می‌کنند به مفاهیم و اندیشه‌های مورد نظرشان بپردازند اما گرایش به طبیعت و گلها و گیاهان در شعر کلاسیک با شعر معاصر تا حدودی متفاوت است؛ در شعر معاصر تجلّی طبیعت و گلها و گیاهان با خصوصیات متعددی از جمله: سنّت‌‌شکنی، زبان جدید، جهان‌بینی ویژه و... همراه است. حسین منزوی (1383-1325ه.ش) از شاعران پر مخاطب معاصر، با نگرش تازه و با زبانی نو به طبیعت و پدیده‌های آن پرداخته‌است. وی از شاعران رمانتیک و تأثیرگذار دورة معاصر است که برخوردی عینی و هوشمندانه با انسان، اجتماع و طبیعت اطرافش دارد و هر چه از دوران آغازین شعر او فاصله می‌گیریم نوع بهره‌مندی او از طبیعت و عناصر طبیعی، ژرف‌تر و ساختارمندتر می‌شود و شعر احساساتی و عاشقانة آغازین شاعر به سوی اشعار اجتماعی و سیاسی ارتقا می‌یابد و از این‌رو واژگان، تصاویر و ترکیبات جدیدی را خلق می‌کند. هدف از این پژوهش توصیفی- تحلیلی، بررسی کارکردهای گلها و گیاهان در اشعار حسین منزوی است. نتیجة تحقیق نشان میدهد که منزوی با نگرش و بیان خلّاقانه و بسامد قابل توجهی از گلها و گیاهان به عنوان نقش‌مایه و نماد چند معنایی و محور ساختاری تصاویر بلاغی در جهت بیان اندیشه‌های شاعرانه، زیبایی شعر، هماهنگی و تناسب بخشیدن به اجزای کلام استفاده نموده که این امر توسعة زبانی و محتوایی را برای شاعر فراهم ساخته‌است.
