حروف و ایهام آفرینی آن در شعر فارسی

نوع مقاله : دستوری-بلاغی

نویسنده

استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه قم، قم، ایران.

10.22091/jls.2025.11841.1651

چکیده

در دستور معمولا مهمترین وظیفه حروف را نقش سازی دستوری می دانند که به شکل گیری متمم، مفعول، مضاف الیه و... می انجامد. از سوی دیگر در بلاغت نیز ایهام، بیشتر در کلماتی مانند اسم، صفت، فعل و قید دیده می شود. در پژوهش حاضر سعی می شود ضمن تلفیق مباحث دستور و بلاغت در مبحث حروف به کاربردهای ایهام ساز حروف پرداخته شود. این تحقیق نشان می دهد که حروف نه تنها واجد ویژگی ایهام آفرینی هستند بلکه با ایهام سازی به تمایزات دستوری، بلاغی، معنایی و خوانشی متن نیز منجر می شوند. برای این منظور با بررسی شواهد شعری متعدد به دسته بندی و تبیین موضوع حاضر پرداخته شده است. نتیجه پژوهش نشان می دهد که تاثیر حروف در ایهام آفرینی و ایجاد تغییر در محور روساخت و ژرف ساخت زبان شعر بسیار مهم و قابل توجه است و تاثیر آن از سایر انواع کلمات کمتر نیست و بعضا سبب خلق ابیات بسیار هنری می شود. پژوهش حاضر در سه مبحث اصلی ایهام سازی دستوری حروف، ایهام سازی بلاغی حروف و ایهام سازی خوانشی حروف تنظیم شده است و با شواهد شعری متعدد به واکاوی و تبیین موضوع پرداخته است. این پژوهش به شیوة توصیفی و تحلیلی، مبتنی بر منابع کتابخانه‌ای انجام شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The letters and their ambiguity in Persian poetry

نویسنده [English]

  • َAlireza Nabilou
Professor of Persian Language and Literature, University of Qom, Qom, Iran.
چکیده [English]

In grammar, the most important function of letters is usually considered to be grammatical role-building, which leads to the formation of complements, objects, additions, etc. On the other hand, in rhetoric, ambiguity is mostly seen in words such as nouns, adjectives, verbs, and adverbs. In the present study, an attempt is made to combine the topics of grammar and rhetoric in the topic of letters, while also addressing the ambiguity uses of letters. This research shows that letters not only have the characteristic of ambiguity, but also lead to grammatical, rhetorical, semantic, and readability distinctions in the text by ambiguity. For this purpose, the present topic has been categorized and explained by examining numerous poetic evidence. The results of the study show that the effect of letters in ambiguity and creating changes in the superstructure and deep structure of the language of poetry is very important and significant, and its effect is no less than that of other types of words, and sometimes it leads to the creation of very artistic verses. The present study is organized into three main topics: grammatical ambiguity of letters, rhetorical ambiguity of letters, and reading ambiguity of letters, and has analyzed and explained the subject with numerous poetic evidence. This study has been conducted in a descriptive and analytical manner, based on library resources.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Letters
  • ambiguity
  • Persian poetry
  • grammar
  • rhetoric

مراجع

 
References
Ahmadi Givi, H., & Anvari, H. (1994). Persian Grammar (Vol. 1). Fatemi. [In Persian]
Asheq Isfahani. (1983). Divan (M. Darvish, Ed.). Javidan. [In Persian]
Araghi, I. (1996). Divan (S. Nafisi, Ed.). Sanaei. [In Persian]
Attar, F. A.-D. (2004). Mantiq al-Tayr (M. R. Shafi'i Kadkani, Ed.). Sokhan. [In Persian]
Dalvand, Y. (2017). Zin Atash-Nahfteh, a study of the hidden ambiguities of Hafez's poetry. Elmi. [In Persian]
Fayez Dashtestani. (1988). Fayez's Songs (A. Zangoui, Ed.). Qoqnous. [In Persian]
Fardinpour, N. (2003). Magar dar Divan Hafez. Kayhan Farhangi, 202, 70-68. [In Persian]
Farid, T. (1997). Ihamate Divan Hafez. Tarh Naw. [In Persian]
Ghani, Q. (1987). Notes by Dr. Qasem Ghani in the Margins of Hafez's Sonnets. Scientific Publications. [In Persian]
Gharib, A. A., et al. (1984). Persian grammar. Ashrafi. [In Persian]
Hafez, S. A.-D. M. (1990). Divan (Qazvini & Ghani, Eds.; 6th ed.). Zavvar. [In Persian]
Hassanzadeh Nayyeri, M. H., & Dalvand, Y. (2014). "Ihame tanasobe penhan dar shere Hafez". Literary Research Text, 64, 53-31. [In Persian]
Hamidiyan, S. (2010). Sharhe Showgh. Qatre. [In Persian]
Khorramshahi, B. (1994). Hafeznameh (6th ed.). Elmi va Farhangi. [In Persian]
Hafez. (1957). Hafeze Shiraz (A. Shamloo, Ed.). Neel. [In Persian]
Homayounfarrokh, A. (2015). Comprehensive grammar of the Persian language. Moaseseh matboati elmi. [In Persian]
Khanlari, P. (1986). History of the Persian Language. Now. [In Persian]
Khatib Rahbar, K. (2007). Diwane Ghazaliyyat Hafez (41th ed.). Safialishah. [In Persian]
Khayyampour, A. (1373). Persian grammar. Ketabforoushie Tehran. [In Persian]
Mahasti Ganjei. (2003). Mahasti Ganjei. the greatest quartet poet (M. Mehrabi, Ed.). Tus. [In Persian]
Nabilou, A. (2012). Sehre Halal. University of Qom. [In Persian]
Nabilou, A. (2009). Darsnameye Dastoor. University of Qom. [In Persian]
Nabilou, A. (2013). An introduction to the grammar of Persian poetry. University of Qom. [In Persian]
Nabilou, A. (2013). The effect of the double reading of poetry on its grammatical. rhetorical and semantic structure. Adab Farsi, 31, 16-34. [In Persian]
Nizami, E. (2004). Makhzan al-Asrar (S. Hamidiyan, Ed.; 5th ed.). Qatre. [In Persian]
Sa'di, M. A.-D. (1998). Diwane Ghazaliyyat (K. Khatib Rahbar, Ed.; 10th ed.). Mahtab. [In Persian]
Salman Savji, J. A.-D. (1992). Divane Ghazaliyyat (A. Halat, Ed.; 1st ed.). Ma. [In Persian]
Soudi, M. (1987). Sharhe Soudi bar Hafez (I. Sattarzadeh, Trans.; 5th ed.). Zarin. [In Persian]
Servatiyan, B. (2009). Makhzan-al-Asrar. Amirkabir. [In Persian]
Taheri, H. (2009). An Approach to ambiguities in Hafez's Sonnets. Prose Studies in Persian Literature, 25, 113-138. [In Persian]
Vafaei, A., & Aghababaei, S. (2015). Fasl va vasl az manazare Elme ma'ani va dastor zaban farsi. Grammatical and rhetorical studies, 7, 7-38. [In Persian]
Vaqif Lahouri, N.-A. (1962). Diwan (G. R. Aziz, Ed.). Punjab Literary Academy. [In Persian]
Zokaei Savji, M. (1999). Ambiguity in Salman Savji's Divan. Kayhanefarhangi, 153, 41-45. [In Persian]
Zol-Riyasatayn, M. (2000). Dictionary of ambiguity words in Hafez's poems. Farzan Rooz. [In Persian]
 
 
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image
پژوهش های دستوری و بلاغی
دوره 14، شماره 26
پاییز و زمستان
اسفند 1403
صفحه 63-82

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار