تقابل‌های دوگانه در شعرهای عفیف باختری

نوع مقاله : دستوری-بلاغی

نویسندگان

1 استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران

2 دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران

10.22091/jls.2024.11046.1617

چکیده

عفیف باختری، از شاعران شناخته‌‌ شدۀ معاصر افغانستان است که در سال 1341 خورشیدی، در شهر مزار شریفِ ولایت بلخ زاده شد و در سال 1396 خورشیدی، در همان شهر، چشم از جهان پوشید. از او حدود پنج مجموعۀ شعری به چاپ رسیده و بیشترین شعرهایش در قالب غزل سروده شده‌‌اند. باختری، از جملۀ شاعرانی است که مجموعه‌‌های شعری وی، خوانندگان زیادی را در میان جامعۀ دانشگاهی، به خود اختصاص داده‌‌ است. هدف اساسی این پژوهش، بررسی چگونگی کاربرد تقابل‌‌های دوگانه در شعرهای این شاعر است. ساختارگرایان بر این باورند که بررسی تقابل‌‌های دوگانه در متون ادبی، می‌‌تواند ما را در فهم بهتر متن یاری رساند و لایه‌‌هایی از فکر و اندیشۀ خالق اثر را باز نماید. بر این اساس، مقالۀ حاضر با روش توصیفی_تحلیلی و رویکرد ساختارگرایانه، تقابل‌‌های دوگانه را در شعرهای عفیف باختری مورد بررسی و تحلیل قرار داده ‌‌است. تقابل‌‌های موجود در اشعار باختری، در سه سطح کلی واژگانی، ادبی و فکری طبقه‌‌بندی و بررسی گردیده‌‌اند. نتایج به دست آمده از پژوهش، نشان می‌‌دهد که تقابل‌‌های واژگانی ضمنی، بیشترین بسامد را در شعرهای باختری دارند و تقابل‌‌های دوگانۀ ادبی، از کمترین بسامد برخوردارند. همین‌‌سان، تقابل دوگانۀ‌‌ فکریِ شاعر، بیشتر بر حول تقابل مرگ/ زندگی می‌‌چرخد و این باعث شده ‌‌است تا تقابل‌‌هایی از نوع غم/ شادی، پاییز/ بهار و اسارت/ آزادی نیز در شعرهایش شکل بگیرند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Binary Oppositions in Afif Bakhtari’s Poetry

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Najjarian 1
  • Sayed Ahmad Rafaat 2
1 Professor of Persian Language and Literature Department, Yazd University, Yazd, Iran
2 PhD Student, Department of Persian Language and Literature, Yazd University, Yazd, Iran
چکیده [English]

Afif Bakhtari is one of the well-known contemporary poets of Afghanistan, who was born in Mazar-e-Sharif city of Balkh province in 1962 and died in the same city in 2017. About five collections of his poems have been published and most of his poems are written in the form of Ghazal. Bakhtari is one of the poets whose poetry collections have attracted many readers among the academic community. The main purpose of this research is to investigate how binary oppositions are used in Afif Bakhtari's poetry. Structuralists believe that the examination of binary oppositions in literary texts can help us to better understand the text and open layers of the creator's thoughts. Based on this, the present paper has investigated and analyzed the binary oppositions in Afif Bakhtri's poetry with a descriptive-analytical method and a structuralism approach. All binary oppositions in Bakhtari’s peotry have been classified and analyzed in three general levels: lexical, literary and intellectual. The findings show that implicit lexical oppositions have the highest frequency and literary binary oppositions have the lowest frequency. At the same time, the poet's intellectual binary opposition mostly revolves around the opposition of death/life, and this has led to the formation of oppositions such as sadness/joy, autumn/spring, and captivity/freedom in his poems.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Afif Bakhtari
  • Binary oppositions
  • Modern Afghani poetry
  • Structuralism
  1. آرین، نصیراحمد. (1396). «خوانش و تحلیل شعر عفیف باختری براساس نظریۀ ساموئل تیلور کالریج». دو هفته‌‌نامۀ اجتماعی، فرهنگی و ادبی برخط کابل ناته. سال 14. شمارۀ مسلسل 307. https://www.kabulnath.de
  2. احمدی، بابک. (1391). ساختار و تأویل متن. چاپ چهاردهم. تهران: مرکز.
  3. اسکولز، رابرت. (1379). درآمدی بر ساختارگرایی. ترجمۀ فرزانه طاهری. تهران: آگاه.
  4. ایگلتون، تری. (1380). پیش‌‌درآمدی بر نظریۀ ادبی. ترجمۀ عباس مخبر. ویراست دوم. تهران: مرکز.
  5. باختری، عفیف. (1398). زندگی در قمار می‌‌گذرد. به کوشش مهدی سرباز و محمّدحسین محمّدی. کابل: تاک.
  6. برتنس، هانس. (1397). مبانی نظریۀ ادبی. ترجمۀ محمّدرضا ابوالقاسمی. چاپ پنجم. تهران: ماهی.
  7. پیاژه، ژان. (1373). «مفاهیم بنیانی ساخت‌‌گرایی». ترجمۀ سیدعلی مرتضویان. مجلۀ ارغنون. شمارۀ 4. صص: 36-27.
  8. حقی، مریم. (1394). «تقابل‌‌های دوگانه و کارکردهای معنایی آن در قصاید ناصر خسرو». پژوهش‌‌های ادبی و بلاغی. سال 4. شمارۀ 13. صص: 93-76.
  9. دباغ، سروش. (1394). فلسفۀ لاجوردی سپهری. تهران: صراط.
  10. رامین‌‌نیا، مریم. (1393). «تقابل‌‌های دوگانه و کارکرد آن‌‌ها در متن با تأکید بر تقابل نور و ظلمت در آثار فارسی شیخ اشراق». پژوهش زبان و ادبیات فارسی. شمارۀ 35. صص: 24-1.
  11. روحانی، مسعود؛ عنایتی قادیکلایی، محمّد. (1395). «تقابل‌‌های دوگانه در غزلیات عطار نیشابوری». زبان و ادبیات فارسی. سال 24. شمارۀ 81. صص: 221-201.
  12. سبزیان م.، سعید؛ کزازی، میر جلال‌‌الدین. (1388). فرهنگ نظریه و نقد ادبی. تهران: مروارید.
  13. شمیسا، سیروس. (1383). نگاهی تازه به بدیع. چاپ چهاردهم (ویرایش دوم). تهران: فردوس.
  14. طالبیان، یحیی و همکاران. (1388). «تقابل‌‌های دوگانه در شعر احمدرضا احمدی». زبان و ادبیات فارسی (گوهر گویا). سال 3. شمارۀ 4. پیاپی 12. صص: 34-21.
  15. عصیان، صادق. (1398). «مرگ‌‌اندیشی در شعرهای اسدالله عفیف باختری». سایت خبری فرهنگستان. https://farhangistan.com
  16. فتحی، علی؛ قاسم‌‌پور، محسن و راضیه سادات سیدخراسانی. (1398). «تقابل‌‌های معنایی حق در قرآن براساس معناشناسی ساخت‌‌گرا». پژوهش‌‌های زبان‌‌شناختی قرآن. سال 8. شمارۀ 2 (پیاپی16). صص: 190-175.
  17. فتوحی، محمود. (1387). «ارزش ادبی ابهام )از دو معنایی تا چندلایگی معنا(». دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی. سال 16. شمارۀ 62. صص: 36-18.
  18. کالر، جاناتان. (1396). نظریۀ ادبی (معرفی بسیار مختصر). ترجمۀ فرزانه طاهری. چاپ پنجم. تهران: مرکز.
  19. مکاریک، ایرنا ریما. (1385). دانش‌‌نامۀ نظریه‌‌های ادبی معاصر. ترجمۀ مهران مهاجر و محمّد نبوی. چاپ دوم. تهران: آگاه.
  20. نبی‌‌لو، علی‌‌رضا. (1392). «بررسی تقابل‌‌های دوگانه در غزل‌‌های حافظ». زبان و ادبیات فارسی. سال 21. شمارۀ 74. صص: 69-91.
CAPTCHA Image