بررسی و تحلیل دلالت‌های خشونت تصویر در دیوان حافظ

نوع مقاله : بلاغی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدة ادبیات، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدة ادبیات، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.

3 کارشناسی ارشد رشته زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.

10.22091/jls.2024.10733.1601

چکیده

در جهان جدید و با توجه به تغییر و دگردیسی ارزش‌ها، تعریف و قرائت انسان امروزین از مقوله خشونت و انواع آن به صورت محسوسی با گذشته متفاوت شده است. در تعریف جدید از خشونت آن را به هر رفتار و اقدام آگاهانه‌ای بر ضدّ حقوق، باورها، آزادی، اعتبار و آبروی افراد به هر وسیله‌‌ی ممکن که به اضطراب، رنج و هراس دیگران بینجامد اطلاق می‌شود و همین نگاه، می‌تواند به ابزاری برای بازخوانی و تفسیر روابط افراد در گذشته وا می‌دارد و نگاه انسان‌ها را در مواجهه با تاریخ به تفسیری نو و دیگرگونه بدل می‌کند. از آنجا که تقسیم کلان خشونت به دو ساحت کلامی و غیرکلامی است؛ این پژوهش را بر آن داشت تا با پیش‌رو قرار دادن تعاریف جدید، به قرائت تازه‌ای از اینگونه روابط در شعر حافظ متمرکز شود و با روش توصیفی- تحلیلی، نشانه‌ها و دلالت‌های خشونت کلامی و بالتبع خشونت تصویر که در ساختار تحلیل‌های بلاغی جای می‌گیرد، مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. با توجه به این امر، نتایج این پژوهش دلالت می‌کند که تسلط گفتمان خشونت تصویر در شعر حافظ با فراوانی نشانه‌های خشونت مستقیم و غیر مستقیم، تصاویر بر دو ساحت گفتمان عاشقانه و گفتمان دینی-عرفانی متمرکز خواهد بود که در حوزه‌هایی چون تصویر کنش‌ها و واکنش‌ها در مواجهه با معشوق، توصیف معشوق، نقد ایدئولوژی‌های حاکم بر زمانه، توصیف ضد قهرمان (رقیب) و مخالف و موقعیت طنز و هجو ادبی نسبت داد. خشونت کلامی در مبحث عشق از خشونت در انتقاد اجتماعی بسامد بالاتری برخوردار است که بر شاخص‌هایی چون سنت ادبی خراسانی و عناصر محیطی و اجتماعی به وجه ممیزه‌ای نسبت به دیگر شاعران در غلبه‌ی عنصر تقابل و پارادوکس در حوزه‌ی تصویر آفرینی باز خواهد گشت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Investigation and analysis of the signs of image violence in Hafez Diwan

نویسندگان [English]

  • majid houshangi 1
  • nasrin faqih malekmarzban 2
  • parisa ahmadi 3
1 Assistant professor, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature , Alzahra University, Tehran, Iran.
2 Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature , Alzahra University, Tehran, Iran
3 MA in Persian Language and Literature, Faculty of Literature, Alzahra University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

In the new world and due to the change and metamorphosis of values, today's definition and reading of the category of violence and its types has become noticeably different from the past. In the new definition of violence, it is defined as any conscious behavior and action against the rights, beliefs, freedom, credibility and reputation of people by any possible means that leads to anxiety, suffering and fear of others and this view, It can be used as a tool to reread and interpret people's relationships in the past and change people's perspective in facing history into a new and different interpretation. Considering this, the results of this research indicate that the dominance of image violence discourse in Hafez's poetry with the abundance of direct and indirect violence signs, images will be focused on two areas of romantic discourse and religious-mystical discourse, which is in the field of He attributed such things as the depiction of actions and reactions in the face of the beloved, the description of the beloved, the criticism of the ruling ideologies of the time, the description of the anti-hero (rival) and opponent, and the situation of humor and literary satire. Verbal violence in the topic of love has a higher frequency than violence in social criticism, which points to indicators such as the literary tradition of Khorasani and environmental and social elements in a distinctive way compared to other poets in the predominance of the element of confrontation and paradox.

کلیدواژه‌ها [English]

  • image
  • rhetoric
  • violence
  • verbal violence
  • Diwan Hafez
CAPTCHA Image