وصف در شهنشاهنامۀ سلیمانی اثر فتح‌‌الله عارف

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموختۀ گروه آموزشی زبان و ادبیّات فارسی، واحد دهاقان، دانشگاه آزاد اسلامی، دهاقان، ایران

2 استاد گروه آموزشی زبان و ادبیّات فارسی، واحد دهاقان، دانشگاه آزاد اسلامی، دهاقان، ایران

10.22091/jls.2021.6342.1289

چکیده

شهنشاهنامه‌‌ها مجموعه‌‌ای حماسی هستند و حماسه گونه‌‌ای از اشعار وصفی است که به توصیف اعمال پهلوانی و افتخارات و بزرگی‌‌های قومی یا فردی می‌‌پردازد. شهنشاهنامۀ سلیمانی از آثار حماسی مصنوع است که بیست ‌‌و یک ‌‌هزار بیت دارد و به تقلید از شاهنامه فردوسی در قالب مثنوی و بحر متقارب و در ذکر سفرها و فتوحات سلطان سلیمان قانونی سروده شده است. از آنجا که ادبیّات را گاه در بیانی که شاید دور از اغراق نباشد معادل با توصیف دانسته‌اند، این مقاله کوششی است در جهت  بررسی توصیف‌های مشخص و متمایز این منظومه (مقدار، نوع، موضوع و کارکرد توصیفات) و بسامد آن‌ها در این منظومۀ مغفول. بر این اساس توصیف که از موضوعات و شگردهای مهم داستان پردازی در شهنشاهنامه سلیمانی است، در مقدارهای متنوع کمترین واحد (کمتر از یک جمله) و بیشترین واحد (جملۀ مرکب و چند جمله) و در نوع عینی و ذهنی و گاه تصویری با موضوعاتی چون: وصف میدان‌‌های نبرد و پهلوانان و آلات جنگی، وصف بهار و عناصر طبیعت، وصف زیبایی کنیزکان و جوانان، وصف سرما و... و در کارکردهای شعری (ایجاد احساس و تخیل و عاطفه) و گاه داستانی مورد بررسی قرار گرفته است. شاعر برای تصویرسازی از آرایه‌‌های اغراق، استعاره، تشبیه، کنایه و تشخیص استفاده نموده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Descriptions in Soleimani Shahanshah Nameh by Fathollah Aref

نویسندگان [English]

  • Nasrin Eskandari 1
  • Ahmadreza Yalameha 2
1 Ph.D. graduate from Department of Persian Language and Literature, Dehaghan Branch, Islamic Azad University, Dehaghan, Iran
2 Professor of Department of Persian Language and Literature, Dehaghan Branch, Islamic Azad University, Dehaghan, Iran
چکیده [English]

Shahanshah Nameh is a kind of heroic poem which belongs to the genre of epic. Epics are mainly composed of poems describing their heroes’ actions and honors, as well as ethnic and individual grandeur. Shahanshah Nameh-e Soleimani is a literary epic that contains twenty-one thousand verses written in imitation of Ferdowsi’s Shahnameh in the form of Masnavi and in Bahr-e Moteqarib (the Convergent Prosodic Meter). It was composed to provide a rich description of the travels and conquests of Sultan Soleiman Qanuni. Since literature is sometimes equated exaggeratedly with description, this article is an attempt to examine the specific and distinct descriptions (in terms of frequency, type, subject, and function) used in this understudied poem. Our findings indicate that description is one of the important tools and techniques of storytelling in this poetic work. The minimum unit used for description is a clause or phrase and the maximum unit is a compound sentence. These descriptions can be classified into subjective, objective, and pictorial ones focusing on subjects like battlefields, heroes, warfare, seasons, natural elements, the beauty of maidens and young people, winter, etc.As far as function is concerned, these descriptions are employed for both poetic (creating emotions, fantasies, and feelings) and narrative ones. To create imagery, the poet has used figures of speech including hyperbole, metaphor, simile, irony, and personification.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Shahanshah Nameh-e Soleimani
  • Fathollah Aref
  • Epic
  • Description
الفروخ. عمر.(1984). تاریخ الادب العربی. بیروت: دارالعلم للملایین.
بورنوف، رولان و رئال اوئله.(1378). جهان رمان. ترجمة نازیلا خلخالی. تهران: مرکز.
پورنامداریان، تقی.(1386). رمز و داستانهای رمزی در ادب فارسی. تهران: علمی ‌‌و فرهنگی.
حسن‌لی، کاووس.(1392). زبان همدلی. استانبول: دماوند.
رستگار، منصور.(1369). تصویر آفرینی در شاهنامه. چاپ دوم. شیراز: انتشارات دانشگاه شیراز.
سهراب، معصومه.(1372). هفده مقاله درباره ادبیات کودکان. تهران: شورای کتاب کودک.
شفیعی‌کدکنی، محمّدرضا.(1370). صورخیال در شعر فارسی. چاپ چهارم. تهران: آگاه.
شمیسا، سیروس.(1370). بیان. چاپ اول. تهران، فردوس.
فتوحی، محمود.(1386). بلاغت تصویر. تهران: سخن.
قیروانی، ابن رشیق.(1988). العمده فی محاسن الشعر و آدابه. تحقیق محمّد قرقزان. بیروت: دارالمعرفه.
احمدی شیخلر، احمد و قدسیه رضوانیان.(1396). «توصیف در داستان رستم و سهراب». پژوهش زبان ‌‌و ادبیّات فارسی. شمارۀ 44. صص: 31-1 .
اعلایی، مینا. (1395).«کارکرد توصیف در چند داستان کوتاه معاصر». فصلنامه زبان و ادبیّات فارسی. شمارۀ 42. صص: 118-87.
باقی‌‌نژاد، عباس.(1397). «پیوند بلاغت و ابعاد وصف در شعر هشت شاعر کودک». ادب فارسی.  سال 8. شماره 2. صص: 119-103.
اسکندری، نسرین.(1396). تصحیح نسخه خطی شهنشاهنامه سلیمانی. رسالۀ دکتری. اصفهان: دانشگاه آزاد واحد دهاقان.
CAPTCHA Image