تحلیل شخصیّت سعدی بر اساس تیپ‌‌های شخصیّتی (برون‌‌گرایی- درون‌‌گرایی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد واحد مشهد

2 دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد

10.22091/jls.2020.5345.1222

چکیده

برون‌‌گرایی(Extraversion) و درون‌‌گرایی(Introversion) از جمله صفت های شخصیتی در نظریۀ شخصیّت انسان است. این دیدگاه توسط کارل گوسـتاو یونگ در سال 1920 میلادی عمومیت یافت. پس از یونگ، دیگـر نظریه‌‌پردازان شخصیّت با رویکرد صفات در شخصیّت از جمله هانس آیزنک به موضوع تیپ‌‌های شخصیّتی پرداختند. هر دو صفت برون‌‌گرایی و درون‌‌گرایی، در شخصیّت تمامی انسان‌‌ها وجود دارد و اغلب به آن به شکل یک زنجیره پیوسته واحد نگریسته شده‌‌‌است. بنابراین، همه انسان‌‌ها هر دو گرایشِ برون‌‌گرایی و درون‌‌گرایی را دارند، ولی یکی از آن دو بر دیگری غالب است و افراد با آن وجـه غالب معرفی می‌‌شوند. سعدی یکی از بزرگ‌ترین شاعران ادب فارسی است. علاوه بر آنکه سخنش در فصاحت، بلاغت و زیبایی در اوج قرار دارد، محتوای سروده‌ها و نوشته‌هایش نیز همواره مورد توجه بوده و به شیوه‌های گوناگون مورد نقد و بررسی قرار گرفته‌است. بسیاری از اندیشه‌های سعدی با مفاهیم روان‌شناختی امروز قابل تطبیق‌اند. برای شناخت بهتر شخصیّت او، با بررسی و تحلیل آثار و نوشته‌‌ها و اشعارش با تکیه بر بوستان و گلستان، و تطبیق مفاهیم آن‌‌ها با تعریف و ویژگی‌‌های افراد درون‌‌گرا و برون‌‌گرا، در پی آنیم که شخصیّت سعدی را از این زاویه بنگریم و خواهیم دید سعدی برپایه آثار اصلی و ممتازش و تحلیل روان‌‌شناختی آن‌‌ها، شخصیّتی برون‌‌گرا دارد. ویژگی شخصیّتی سعدی بر اساس تیپ‌‌های هشت‌‌گانه شخصیّتی یونگ و نظریۀ صفات آیزنک به دو تیپ شخصیّتیِ برون‌‌گرای حسی و برون‌‌گرای شهودی نزدیک‌‌تر است.


کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analyzing Sa’adi’s personality based on Personality Types

نویسندگان [English]

  • َAlireza Sadeqi 1
  • Mahmood Mahdavi Damghani 2
1 Ph.D. Candidate, Azaad University of Mashhad Branch
2 Associate Professor, Ferdowsi University of Mashhad
چکیده [English]

Extroversion and introversion, two main personality traits in the theory of personality, were introduced by Carl G. Jung in 1920. Other theorists  like Hans Eysenck have extended Jung’s ideas into personality types. Being part of every human being’s psyche, these two personality traits have been often viewed as monolithic entities.  Sa’adi  is a great author whose works have been discussed both for  highly elevated language and eloquence and for their rich themes. Many of Sa’adi’s writings can be matched with modern psychological concepts. Looking at Sa’adi’s Golestan and Boostan, the present article is going to view his personality in light of the two concepts of extraversion and introversion. It has been discussed here that  Sa’adi, based on his writings, can be categorized more as an extrovert than an introvert. Finally, according to Jung’s eight personality types and Eysenck’s  personality theory,  Sa’di can be classified as  extraverted sensing or extraverted intuition.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Jung
  • Personality Types
  • Introversion
  • Extroversion
  • Sa’adi
  • Eysenck
  • Psychology of personality

مراجع

نهج‌‌البلاغه.(1386). ترجمه محمّدتقی جعفری. تهران: تعاونی کارآفرینان فرهنگ و هنر.
اشرف‌‌زاده، رضا و علی روح‌‌بخش مبصری.(1395). «روان‌‌شناسی زبان و زبان‌‌شناسی روان در داستان رستم و سهراب». فصل‌‌نامه تخصصی ادبیّات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد. دوره 12. شماره 7. صص: 154- 123.
بخشایش، علیرضا؛ مهناز مرتضوی و محمّد حائری.(1390). «بررسی تطبیقی مفهوم شادی و نشاط از دیدگاه اسلام و روان‌‌شناسی». فصلنامه فرهنگ در دانشگاه اسلامی. سال اول. شماره1. زمستان 1390. صص: 101- 84.
جامی، نورالدین عبدالرحمن.(1371). بهارستان. به تصحیح اسماعیل حاکمی. تهران: اطلاعات.
حمیدیان، سعید.(1393). سعدی در غزل. تهران: نیلوفر.
حیدری، علی.(1392). « دگرگونی سعدی در غزل». پژوهشنامه ادب غنایی دانشگاه سیستان و بلوچستان. سال یازدهم. شماره 21. صص: 102-83.
سعدی، مصلح‌الدین.(1386). کلیّات سعدی. تصحیح محمّدعلی فروغی. تهران: برگ‌نگار.
ـــــــــــــــــــــ.(1387). گلستان سعدی. تصحیح و توضیح: غلامحسین یوسفی. تهران: خوارزمی.
شفیعی کدکنی، محمّدرضا.(1380). ادوار شعر فارسی. تهران: سخن.
ـــــــــــــــــــــــــ.(1384). «سعدی در سلاسل جوانمردان». مجلۀ مطالعات عرفانی.شمارۀ 2. صص: 16 ـ 5.
ـــــــــــــــــــــــــــــــ .(1385). موسیقی شعر. تهران: آگاه.
شمس اسفندآباد، حسن.(1393). روان‌‌شناسی تفاوت‌‌های فردی. تهران: سمت.
شولتز، دوان پی و سیدنی اِلن شولتز.(1394). نظریه‌های شخصیّت. ترجمۀ یحیی سید محمّدی. ویراست دهم. تهران: نشر ویرایش.
صدیقیان، مهین‌‌دخت.(1378). فرهنگ واژه‌‌نمای غزلیات سعدی به انضمام فرهنگ بسامدی. 3 جلد. تهران. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
فیست، جس و گریگوری جی  فیست.(1388). نظریه‌‌های شخصیّت. ترجمۀ یحیی سیدمحمّدی. تهران: روان.
ماسه، هانری.(1364). تحقیق دربارۀ سعدی. ترجمۀ محمّدحسن مهدوی اردبیلی و غلامحسین یوسفی. تهران: توس.
مزلو، اچ ابراهام.(1375). انگیزش و شخصیّت. ترجمۀ احمد رضوانی. مشهد: آستان قدس رضوی.
مولوی، جلال‌الدین محمّد.(1371). مثنوی معنوی. به سعی و اهتمام رینولد الین نیکلسون. تهران: امیرکبیر.
ـــــــــــــــــــــــ.(1387). غزلیات شمس تبریز. مقدمه، گزینش و تفسیر محمّدرضا شفیعی‌کدکنی. تهران: سخن.
مهدوی دامغانی، محمود و علی‌‌رضا صادقی.(1397). «انسان خودشکوفا و خودشکوفایی سعدی با رویکرد تطبیقی به نظریۀ مزلو». پژوهش‌‌نامه ادبیّات تعلیمی، دانشگاهآزاداسلامیواحد دهاقان. سال دهم. شماره چهلم. صص: 36 ـ 1.
میرشاه جعفری، ابراهیم و دیگران.(1381). «شادمانی و عوامل مؤثر بر آن». فصل‌‌نامه تازه‌‌های علوم شناختی، مؤسسه آموزش عالی علوم شناختی. سال 4. شمارۀ 3 . صص: 58 ـ 50.
همایی، جلال‌‌الدین.(1369). مقالات ادبی. جلد اول. تهران: نشر هما.
یزدان‌‌پرست، حمید.(1394). «سعدی و طبیعت دوستی». تهران: دو فصلنامه اطلاعات حکمت و معرفت. سال دهم. شماره2. صص: 51- 44.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image
پژوهش های دستوری و بلاغی
دوره 10، شماره 17
شهریور 1399
صفحه 119-145

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار