TY - JOUR ID - 1890 TI - بررسی کارکرد شگرد آیرونی در شعر نسیم شمال JO - پژوهش های دستوری و بلاغی JA - JLS LA - fa SN - 2783-2619 AU - احمدی, شهرام AU - کاظمی گودرزی, سیده فاطمه AD - استادیار زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران AD - کارشناسی ارشد زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 11 IS - 19 SP - 9 EP - 38 KW - آیرونی KW - نسیم شمال KW - مشروطه KW - ادبیّات اجتماعی DO - 10.22091/jls.2021.6177.1275 N2 - آیرونی، سخنی است دو پهلو که معنا و مفهوم ثانویۀ آن اهمیّت دارد؛ این شگرد ادبی، از ظرفیت گسترده‌‌ای برای رساندن مفاهیم و مقاصدی که مجالی برای عرضه و مطرح‌‌کردن مستقیم آنها نیست، برخوردار است. نسیم شمال (سیّد اشرف‌‌الدّین حسینی) از شاعران عصر مشروطه که برای تبیین اندیشه‌‌های سیاسی و اجتماعی خود در بحبوحۀ خفقان و استبداد عصر خود، گزیری جز از بیان غیرمستقیم اندیشه‌‌های آزادی‌‌خواهانه‌‌اش نداشته است، از این صنعت بلاغی بهره‌‌ها می‌‌گیرد. پژوهش حاضر که به روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع و ابزار کتابخانه‌‌ای نوشته شده است، تلاش می‌‌کند تا نحوۀ حضور آیرونی و انواع آن را در شعر نسیم شمال بررسی کند. نتایج به‌‌دست آمده از این تحقیق نشان می‌‌دهد که زبان آیرونیک نسیم شمال، علاوه بر ماندگار کردن آثارش، زمینۀ گسترده‌‌ای را برای ایجاد آیرونی فراهم می‌‌آورد؛ چرا که اساساً بنیاد ادبی آیرونیک، خاصه آیرونیک کلامی، ناظر به معنای ثانویه است، نه معنای اولیه؛ و شاعر با استفاده از این شگرد، ضمن تبیین اندیشه‌‌های اجتماعی خود، می‌‌کوشد تا خستگی و ملال حاصل از تکرار مضامین را بزداید. همچنین می‌‌توان اذعان داشت که آیرونی‌‌های به‌‌کار رفته در اشعار وی، چندان دیریاب نیست و بیشتر آنها به ‌‌مانند زبان اشعار شاعر ساده‌‌اند. همچنین بر اساس پژوهش حاضر می‌‌توان اذعان داشت که تحلیل اشعار نسیم شمال صرفاً با تلقّی از طنز در مطالعات ادبی موجود (و نه آیرونی)، تقلیل‌‌دادن ظرفیت‌‌های نهفته در این متن است. UR - https://jls.qom.ac.ir/article_1890.html L1 - https://jls.qom.ac.ir/article_1890_a6595e985eb30acb7ef570346140197b.pdf ER -