ORIGINAL_ARTICLE
جستاری در شگرد طنز و انواع آن در مقالات شمس
طنز یکی از انواع شیوههای بیان است؛ شیوهای هنری و اثرگذار در بیان و انتقال انواع مضامین. کاربرد طنز به شیوهها و مقاصد مختلف در انواع آثار هنری به کار گرفته میشود. مقالات شمس تبریزی در شمار متونی است که این شیوة بیان در آن سهمی برجسته دارد. با توجه شخصیت شمس و کارکردی که طنز در انتقال مؤثر آموزههای حکمی و معرفتی دارد، این نکته قابل انتظار است. بر اساس مطالعة پیش رو میتوان گفت طنز در مقالات، شیوهای برجسته در بیان است که به شکلی گسترده و در انواع اشکال آن ـ با توجه به انواع طنز در مباحث نقد ادبی امروز ـ به کار گرفته شده است؛ طنز واژگانی، طنز مفهومی و طنز روایی انواعی مهم از طنزهایی به کار رفته در مقالات است. علاوه بر این، زبان شمس در مقالات با نازکی خاصی همراه است به طوری که میتوان گفت سایهای از طنز بر سراسر مقالات وجود دارد و لحن شمس به طور کلی صبغة طنزآمیز دارد. طنزی که علاوه بر ذهن وقاد و زبان پرورده شمس، برخاسته از اندیشههای حکیمانه و فرزانهمنشی شمس است.
https://jls.qom.ac.ir/article_1012_b7aa96754959fbab3619272d7e0082e3.pdf
2017-08-23
9
28
10.22091/jls.2018.1411.1064
طنز
مقالات شمس
شمس تبریزی
طنز واژگانی
طنز مفهومی
لیلا
آقایانی چاوشی
l.chavoshi@alzahra.ac.ir
1
دکترای زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه الزهرا، تهران
LEAD_AUTHOR
احسانی فر، مهدی. (۱۳۸۹). جلوههای طنز در مثنوی. رشد آموزش زبان و ادبیات فارسی. (۹۵)، ۱۲-۱۷.
1
افلاکی، شمسالدین احمد. (1385). مناقبالعارفین (چاپ چهارم). (به کوشش حسین یازیجی). تهران: دنیای کتاب.
2
بهرهمند، زهرا. (1389). آیرونی و تفاوت آن با طنز و صنایع بلاغی مشابه. فصلنامه زبان و ادب فارسی. (45)، 9-36.
3
پلارد، آرتور. (1386). طنز. (ترجمه سعید سعیدپور). تهران: نشر مرکز.
4
تجبر، نیما. (۱۳۹۰). نظریه طنز بر بنیاد متون برجسته طنز فارسی. تهران: انتشارات مهر ویستا.
5
رادفر، ابوالقاسم. (۱۳۸۸). زبان، صور و اسباب ایجاد طنز. تحقیقات تعلیمی و غنایی زبان و ادب فارسی. (1)، ۱۰۷-۱۲۰.
6
دهخدا، علیاکبر. (بیتا). لغتنامه (ج 18). (زیر نظر دکتر محمد معین). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
7
چوبندیان، محمدزمان. (۱۳۸۷). زنگ و صیقل و آینه. تهران: ترفند.
8
خاتمی، احمد، باقری، الهام. (۱۳۹۳). طنز روایی و کاربرد عرفانی آن در حدیقه. ادب فارسی. (۱۳)، ۳۳-۵۲.
9
شادروی منش، محمد. (1384). شیوه ها و شگردهای طنز جدید و مطایبه. رشد آموزش زبان و ادب فارسی. (73)، 50-57.
10
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (۱۳۹۲). زبان شعر در نثر صوفیه. تهران: سخن.
11
شمس تبریزی. (1377). مقالات شمس تبریزی (چاپ دوم). (تصحیح و تعلیق محمدعلی موحد). تهران: انتشارات خوارزمی.
12
صاحبزمانی، ناصرالدین. (1368). خط سوم. تهران: مؤسسه مطبوعاتی عطایی.
13
صفوی، کوروش. (1384). پیش درآمدی بر طنز از منظر زبانشناسی. آزما، (36)، 16-16.
14
فولادی، علیرضا. (۱۳۸۶). طنز در زبان عرفان. تهران: نشر فراگفت.
15
قربانی، باقر. (1384). جحی، غلامعلی حداد عادل (ناظر). دانشنامه جهان اسلام (ج 9). تهران: بنیاد دایره المعارف اسلامی.
16
محمدی کلهسر، علیرضا و خزانهدارلو، محمدعلی. (۱۳۹۰). در آمدی بر طنز عرفانی با نگاهی انتقادی به پژوهشهای حوزه طنز. متن پژوهی ادبی. ۱۵ (۴۸)، ۶۵-۹۲.
17
موحد، محمدعلی. (1377). در تعلیقات مقالات شمس تبریزی (چاپ دوم). (تصحیح و تعلیق محمدعلی موحد). تهران: انتشارات خوارزمی.
18
مولوی، جلالالدین محمد. (1375). مثنوی معنوی. (تصحیح رینولد نیکلسون). تهران: انتشارات توس.
19
میرصادقی، جمال و میرصادقی میمنت. (1377). واژهنامه هنر داستاننویسی: فرهنگ تفصیلی اصطلاحهای ادبیات داستانی. تهران: کتاب مهناز.
20
Shipley Joseph T. (1953). A Dictionary of world literature, New York: Philosophical library.
21
Twerk Jill E. (2007). Humor, Satire and Identity, Germany: Hubert & Co. KG Gottingen.
22
ORIGINAL_ARTICLE
وجوه زیباشناختی تصویر و هماهنگی آن با عاطفه و اندیشه در شعر نصرت رحمانی
تصویر که بازتابی از عواطف و اندیشه های شاعر و راهی برای محسوس ساختن درونیات وی است، هنگامی ارزش بلاغی خواهد یافت که در راستای پروراندن اندیشه ها و عواطف سراینده قرار گیرد. هدف این مقاله نشان دادن کارکرد های هنری تصویر در شعر نصرت رحمانی و هماهنگی آن با عواطف و اندیشه های اوست که با روش توصیفی تحلیلی در دو محور تصاویر زبانی (Verbal Images) و تصاویر خیالی (Images Figurative) به تناسب ذهنیت و عاطفه رحمانی با تصاویر شعری پرداخته است. رحمانی با فرا خوانی واژگانی خاص و ساخت توصیفات اصلی و حقیقی به خلق تصاویر زبانی ملهم از فضای تیره و سیاه جامعه پرداخت؛ این نگرش فضای مزبور را که متناسب با اندیشه خود او بود، تحت گونه ای از ادبیات که به رمانتیسم سیاه مشهور است، به تصویر کشی.. تصاویر خیالی او نیز که بازتاب عواطف اوست در وجوهی مانند تشبیه، استعاره، اسنادهای مجازی و دیگر صورخیال ارائه شده که تجسمبخش روحیه شکست و ناامیدی شاعر است.
https://jls.qom.ac.ir/article_1008_8d4c27df45462e8263ff4eec24e4b4b1.pdf
2017-08-23
29
51
10.22091/jls.2018.1575.1074
نصرت رحمانی
رمانتیسم سیاه
تصویر زبانی
تصویر خیالی
عاطفه
حجت اله
امیدعلی
omidsu@gmail.com
1
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اراک
LEAD_AUTHOR
مهدی
دهرامی
dehrami3@gmail.com
2
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه جیرفت
AUTHOR
پاشایی، ع. (1388). نام همه شعرهای تو (چاپ سوم). تهران: ثالث.
1
پرین، لارنس. (1379). شعر و عناصر شعر. (ترجمه غلامرضا سلگی). تهران: رهنما.
2
پور نامداریان، تقی. (1380). در سایه آفتاب. تهران: سخن.
3
---------- .(1381). سفر در مه. تهران: آگاه.
4
دهرامی، مهدی. (1389). نقد وصف و جایگاه زیباشناختی آن در شعر خاقانی. پژوهشنامه زبان و ادبیات فارسی. 2 (8)، 37-56.
5
رحمانی، نصرت. (1387). گزینه اشعار. تهران: مروارید.
6
----------. (1385). مجموعه اشعار. تهران: نگاه.
7
روزبه، محمدذرضا. (1378). ادبیات معاصر ایران (شعر). تهران: روزگار.
8
زرقانی، سید مهدی. (1384). چشم انداز شعر معاصر ایران (چاپ دوم). تهران: ثالث.
9
زهرا زاده، محمدعلی و فولادی، یعقوب. (1390). بررسی تحول اندیشهی نصرت رحمانی از رمانتیک فردگرابه رمانتیک جامعهگرا. پژوهشنامه ادب غنایی دانشگاه سیستان و بلوچستان. 9 (17)، 77-102.
10
سارتر، ژان پل. (1388). ادبیات چیست (چاپ هشتم). (ترجمه ابوالحسن نجفی و مصطفی رحیمی). تهران: نیلوفر.
11
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1376). شاعر آینه ها (چاپ چهارم). تهران: آگه.
12
عسگری، میرزا آقا. (1382)، هستی شناسی شعر. تهران: قصیده سرا.
13
فتوحی رودمعجنی ، محمود. (1381). تصویر خیال. مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی (تبریز). 45 (185)، 103-133.
14
فتوحی رودمعجنی، محمود و علی نژاد، مریم. (1386). نوآوری نیما در فرم درونی شعر فارسی. نشریه پژوهشهای ادبی. 5 (18)، 103-118.
15
مستعلی پارسا، غلامرضا و امیدعلی، حجت الله. (1390). نگاهی سبک شناسانه به اشعار نصرت رحمانی. فصلنامه سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب). 4 (2)، -228.
16
نوبل، ویلیام. (1387). تعلیق و کنش داستانی. (ترجمه مهرنوش طلایی). اهواز: رسش.
17
نیما یوشیج. (1385). درباره شعر و شاعری: از مجموعه آثار نیمایوشیج (چاپ سوم). ( به کوشش سیروس طاهباز). تهران: نگاه.
18
ولک، رنه و وارن، آوستن. (1382). نظریه ادبیات. (ترجمه ضیاء موحد و پرویز مهاجر). تهران: اساطیر.
19
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی و بازشناسی دومین ترجمۀ مجالس النفایس امیر علی شیر نوایی (ترجمۀ حکیم شاه محمد قزوینی)
مجالس النفایس یکی از مهمترین تذکره های شاعران است که قزوینی دومین ترجمۀ آن را ترتیب داده و علی اصغر حکمت آن را در سال 1321 ش. تصحیح و منتشر کرده است. در این مقاله تصحیح حکمت با سه نسخۀ اقدم و معتبر از متن ترکی، مقابله و مقایسه شده و این نتیجه حاصل شد که متن ترجمۀ قزوینی و تصحیح حکمت با محتوای مجالس النفایس همخوانی و تطابق چندانی ندارد؛ زیرا از سویی، گاه مطالبی در نسخ ترکی وجود دارد که قزوینی آنها را از ترجمۀ خود حذف و مطالبی را به ترجمۀ خود اضافه کرده که در متن اصلی وجود ندارد و گاهی هم بخشی از ترجمه های او با متن مبدأ اختلاف دارد. از دیگر سو، تصحیح حکمت نیز علاوه بر تفاوت با متن مبدأ، دارای ضبط های اشتباه نیز هست. ترجمۀ قزوینی نفوذ گسترده ای در منابع تاریخ ادبی و کتاب شناسی بعد از خود داشته است؛ بنابراین، ضروری است بر اساس نسخ اقدم و معتبر مجدداً تصحیح شود.
https://jls.qom.ac.ir/article_1007_2e8cd205e9e4d46d231aa64a2e242af1.pdf
2017-08-23
53
83
10.22091/jls.2018.1509.1069
بررسی
بازشناسی
مجالس النفایس نوایی
ترجمۀ قزوینی
هادی
بیدکی
h.bidaki@mail.um.ac.ir
1
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد
LEAD_AUTHOR
امیر علیشیر نوایی، علیشیر بن کیچکنه. (1363). مجالس النفایس. (تصحیح علیاصغر حکمت). تهران: کتاب فروشی منوچهری.
1
امیر علیشیر نوایی، علیشیر بن کیچکنه. (ف 906 ق. الف). مجالس النفایس. وین: کتابخانۀ سلطنتی. نمرۀ مسلسل N. F. 243. [نسخۀ خطی] تألیف 896 ق. تاریخ کتابت 903 ق.
2
امیر علیشیر نوایی، علیشیر بن کیچکنه. (ف 906 ق. ب). مجالس النفایس. پاریس: کتابخانۀ ملی. نمرۀ مسلسل Supplement Turc 317. [نسخۀ خطی] تألیف 896 ق. تاریخ کتابت 933 ق.
3
امیر علیشیر نوایی، علیشیر بن کیچکنه.(ف 906 ق. ج). مجالس النفایس. قم: کتابخانۀ آیت الله مرعشی نجفی. نمرۀ مسلسل 4644. [نسخۀ خطی] تألیف 896 ق. تاریخ کتابت 934 ق.
4
گلچین معانی، احمد. (1363). تاریخ تذکره های فارسی ( جلد 2). تهران: دانشگاه تهران.
5
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل ساختار داستانهای پهلوانی- حماسی ایران بر اساس نظریه اسطورههای تقویمی
ساختارگرایی رویکردی است که قواعد ساختاری حاکم بر متون را با توجه به روابطشان در کل متن مورد بررسی قرار میدهد. پس از پراپ پژوهشگران همواره تلاش نمودهاند تا متون مختلف را مورد بررسی قرار داده با کشف الگوی ساختاری آنها، دستوری واحد برای تحلیل ساختار آنها ارائه نمایند. در پژوهش حاضر سعی شده است ساختار داستانهای پهلوانی ایرانی با تکیه بر داستانهای پهلوانی شاهنامه، بانوگشسب نامه، "کک کوهزاد"و ... به روش تحلیل محتوا و بر اساس نظریه ساختار اسطوره های تقویمی مورد بررسی قرار گیرد تا به این پرسش ها پاسخ داده شود که: آیا میتوان برای داستانهای پهلوانی ایران ساختاری مستقل از ساخت داستان های حماسی غربی ارائه داد؟ و دیگر اینکه آیا نبرد میان پهلوانان از نوع نبرد های میان مردگان و زندگان یا نبرد میان خیر و شر است؟ هدف تحقیق، یافتن اشتراکات و افتراقات ساختی این داستان هاست که قطعاً محصول گفتگوی ناخودآگاه اذهان ملتهاست. نتیجة پژوهش نشان می دهد که ساختار داستانهای پهلوانی ایران مستقل از داستانهای غربی میباشد. این داستانها که از اسطورة خیر و شر تأثیر پذیرفته، از دو سطح اسطورهای و روایی تشکیل شده است که ممکن است در بعضی از داستانها مثل بانوگشسب نامه که فقط سطح روایی در آن نمایان شده است، قابل مشاهده نباشند.
https://jls.qom.ac.ir/article_1006_73148d7c43180ff132d289833f238b4c.pdf
2017-08-23
85
107
10.22091/jls.2018.1184.1042
ساختارگرایی
داستان
منظومة پهلوانی
بانوگشسب نامه
کک کوهزاد
مریم
خلیلی جهانتیغ
khalili@lihu.usb.ac.ir
1
استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان
AUTHOR
زینب
شیخ حسینی
zsheikhhosseini@gmail.com
2
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه حضرت نرجس(س) رفسنجان
LEAD_AUTHOR
محمد
بارانی
barani@lihu.usb.ac.ir
3
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان
AUTHOR
1- آموزگار، ژاله. (1386). تاریخ اساطیری ایران. تهران: سمت.
1
2- ابراهیمی، سهراب. (1388). مقایسه تراژدی رستم و سهراب با اودیسه و ادیپوس. فصلنامه تخصصی ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد. 130-148.
2
3- ابن ابی الخیر، ایرانشاه. (1380). بهمن نامه، به کوشش رحیم عفیفی. تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
3
4- ابومحبوب، احمد. (1384). کک کوهزاد ، تهران: داد.
4
5- اسکولز، رابرت. (1383). درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات (چاپ دوم). (ترجمه فرزانه طاهری) ، تهران: آگه.
5
6- الیاده، میرچا. (1365). مقدمهای بر فلسفهای از تاریخ. (ترجمه بهمن سرکاراتی). تبریز: نیما.
6
7- بهار مهرداد. (1384). از اسطوره تا تاریخ (چاپ چهارم). گردآوری و ویرایش ابوالقاسم اسماعیل پور. تهران: چشمه.
7
8- جعفری، اسدالله و دیگران. (1387). تحلیل و طبقهبندی ساختاری شاهنامه فردوسی، (پایان نامة دوره دکتری). دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران.
8
9- حسینی، روح الله و محمد زاده اسدالله. (1385). بررسی ساختار تقابل رستم و اسفندیار در شاهنامه بر اساس نظریة تقابل لوی استروس، پژوهش زبانهای خارجی. 31، 43-63.
9
10- دادگی، فرنبغ. (1369). بندهش، گزارش مهرداد بهار، تهران: توس.
10
11- دریفوس، هیوبرت و رابینو، پل. (1379). میشل فوکو: فراسوی ساختگرایی و هرمنوتیک (چاپ پنجم). (ترجمه حسین بشیریه). تهران: نشر نی.
11
12- روح بخشان. ع. (بیتا).تحقیقات ایران شناسی. نامة فرهنگستان. 71.
12
13- سرکاراتی، بهمن. (1357). بنیان اساطیری حماسة ملی ایران: شاهنامهشناسی (جلد1). تهران: انتشارات بنیاد شاهنامه شناسی.
13
14- فردوسی، ابوالقاسم. (1385). شاهنامه فردوسی، به کوشش سعید حمیدیان. تهران: دفتر نشر داد.
14
15- کزازی، میرجلالالدین. (1384). آب و آیینه. تبریز: انتشارات آیدین.
15
16- کوسج، شمسالدین محمد. ( 1387). برزونامه. (مقدمه، تحقیق و تصحیح اکبر نحوی). تهران: مرکز پژوهشی میراث مکتوب.
16
17- گیرو، پییر. (1383). نشانه شناسی. (ترجمه محمد نبوی). تهران: آگه.
17
18- مزداپور، کتایون. (1383). داغ گل سرخ، تهران: اساطیر.
18
19- ولسکا، آنا کراسنو. (1382). چند چهره کلیدی در اساطیر گاهشماری ایرانی. (ترجمه ژاله متحدین). تهران: ورجاوند.
19
20- هانزن، کورت هاینریش. (1374). شاهنامه فردوسی، ساختار و قالب، (ترجمه کیکاووس جهانداری). تهران: نشر فرزان.
20
21- هینلز، جان. (1368). شناخت اساطیر ایران. (ترجمه ژاله آموزگار و احمد تفضلی). تهران: چشمه.
21
22- Sternbach, Ludwick (1975). The Old Indian Epos by P. A. Grintser. Journal of the American Oriental Society. 95 (3), 570-1.
22
23- Zlatar, Zdenko. (1997)." Approaches to the Ur Mahabharata", in Mabel Lee and Michael wilding. (Eds). History, Literature and Society, Sydney Association for studies in society and Culture. Sydney, 243-279.
23
ORIGINAL_ARTICLE
نگاهی انتقادی به شیوۀ شاعری رشیدالدین وطواط
رشیدالدین وطواط از جمله قصیدهسرایان قرن ششم هجری است که تبحر خاصی در بهکارگیری صناعات ادبی داشته و شعر گفتن برای او ابزاری برای به نمایش درآوردن مهارتهای بلاغی بوده است. شعر او در میان محققان معاصر چندان مقبولیت نیافته و اغلب کسانی که در حوزة آثار کلاسیک فارسی تحقیق کردهاند بیشتر کتاب حدائقالسحر و دیدگاههای انتقادی وطواط در این کتاب را مدنظر داشتهاند و به شعر و شرح حال او نپرداختهاند. در این تحقیق به روش تحلیلی و توصیفی با توجه به منظومه فکری و فرهنگی شعر وطواط، نقاط ضعف و قوّت شعر و دلایل عدم مقبولیت آن و نیز بدعتها و بدایع شعر او و نیز جایگاه اشعار او در گسترۀ شعر فارسی مورد ارزیابی قرار میگیرد. حاصل پژوهش نشان می دهد هرچند که وطواط توانایی بهکارگیری هر نوع و هر قسم و یا از هر پایه و درجه الفاظ و عباراتی را که می خواست در شعر داشت، امّا همین لفظاندیشی، او را از ارائۀ تجربههای خالص شاعری دور کرده است. شعر او به غیر از تشبیبها، تا حدودی غزلها و تخلصهای خاص او چیزی به سنت شعر فارسی نیفزوده است. اشعار وطواط نمونة بارز دور شدن از شعر حقیقی و در عوض حرکت به جانب صنعتگرایی است.
https://jls.qom.ac.ir/article_1017_c4265b451964e53e00cf3b7a4943f3af.pdf
2017-08-23
109
127
10.22091/jls.2018.1388.1062
نقد
رشیدالدین وطواط
قصیده
غزل
تشبیب
تخلص
نقد بلاغی
سارا
سعیدی
sarah.saeidi1395@gmail.com
1
پژوهشگر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
LEAD_AUTHOR
محمد
احمدی
mohammadahmadi1368@yahoo.com
2
پژوهشگر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
AUTHOR
ابن رشیق قیروانی. (1421 ق./ 2000 م.). العمدة فی صناعة الشعر و نقده (جلد 1 و 2). (به تصحیح نبوی عبدالواحد شعلان). قاهره: مکتبه الخانجی.
1
زمخشری، ابوالقاسم محمود بن عمر. (1425/ 2004). مقامات الزمخشری (جلد 1). بیروت: دارالکتب العلمیه.
2
امین احمد رازی. (بیتا). هفت اقلیم (ج 2). (به تصحیح جواد فاضل). تهران: کتابفروشی علی اکبر علمی و کتابفروشی ادبیه.
3
انوری ابیوردی. (1340). دیوان انوری (ج 2). (به تصحیح محمد تقی مدرس رضوی). تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
4
ایگلتون، تری. (1392). پیشدرآمدی بر نظریة ادبی. (ترجمة عباس مخبر). تهران: مرکز. (1983)
5
تاج الحلاوی، علی بن محمد. (1383). دقایق الشعر. (به تصحیح سید محمد کاظم امام). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
6
دولتشاه سمرقندی. (1382). تذکره الشعراء. (به تصحیح ادوارد براون). تهران: اساطیر.
7
--------------. (1385). تذکره الشعرا. (به تصحیح فاطمه علاقه). تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
8
رادویانی، محمد ابن عمر. (1386). ترجمان البلاغه. (به تصحیح محمد جواد شریعت). اصفهان: دژنپشت.
9
شفیعیکدکنی، محمد رضا. (1389). مفلس کیمیا فروش. تهران: سخن.
10
صفوی، کورش. (1390). از زبانشناسی به ادبیات. تهران: سوره مهر.
11
واله داغستانی، علیقلی بن محمد علی. (1384). ریاض الشعرا (ج 2). (به تصحیح سید محسن ناجی نصرآبادی). تهران: انتشارات اساطیر.
12
عمادالدین اصفهانی، محمد بن حامد. ( 1955/ 1375ق). خریده القصر و جریده العصر (ج 8). (مصحح: محمد بهجة الأثری و جمیل سعد. بغداد. مطبوعات الجمع العلمى العراقى.
13
عبادیان، محمود. (1384). تکوین غزل و نقش سعدی. تهران: اختران.
14
عوفی، محمد. (1389). لبابالالباب. (به تصحیح ادوارد جی. براون). تهران: هرمس.
15
فروزانفر، بدیعالزمان. (1380). سخن و سخنوران. تهران: خوارزمی.
16
وطواط، رشیدالدین. (1339). دیوان رشیدالدین وطواط. (به تصحیح سعید نفیسی). تهران: کتابخانه بارانی.
17
---------------. (1362). حدایق السحر فی دقایق الشعر. (به تصحیح عباس اقبال). تهران: کتابخانة طهوری و کتابخانة سنایی.
18
همایی، جلالالدین. (1388). فنون بلاغت و صناعات ادبی. تهران: مؤسسه نشر هما.
19
یاقوت حموی. (1381). معجم الادبا (ج 2). (ترجمه عبدالمحمد آیتی). تهران: انتشارات سروش.
20
شمس قیس، محمد بن قیس. (1388). المعجم فی معاییر اشعار العجم. ( به تصحیح محمدبنعبدالوهاب قزوینی، و تصحیح مجدد مدرس رضوی، و تصحیح مجدد سیروس شمیسا). تهران: علم.
21
Guerin, Wilfred [et al.] . (2005). A Handbook of Critical Approaches to Literature. New York: Oxford University Press.
22
Ellis, John M. (1974(. The Theory of Literary Criticism. Berkeley: University of California Press.
23
ORIGINAL_ARTICLE
زبان شاعرانۀ نادر ابراهیمی در آتش بدون دود
نادر ابراهیمی نمایشنامه نویس، مستندساز، ترانه سرا و یکی از داستان نویسان برجستۀ معاصر است که افزون بر داستانهای کوتاه خود و دیگر آثارش، رمان هفت جلدی آتش بدون دود را نوشت که با نگارش آن جایزۀ "نویسنده برگزیده ادبیات داستانی ۲۰ سال بعد از انقلاب" را به خود اختصاص داد. علاوه بر قدرت داستان نویسی، انتخاب زبان ادبی و نثر شاعرانه، یکی از برجستگی های آتش بدون دود و دیگر آثار ابراهیمی است که وی را به عنوان داستان نویسی صاحب سبک معرفی کرده است. نگارندۀ این مقاله می کوشد با بررسی توصیفی- تحلیلی این رمان و استخراج شواهد و ویژگیهای ادبی و سبک ساز آن به این سؤال پاسخ دهد که چه عواملی موجب شاعرانگی نثر آتش بدون دود و برجستگی سبک آن شده است. چنین استدلال می شود که ابراهیمی در آتش بدون دود با نوشتن داستانی واقع گرایانه دربارۀ مردم ترکمن صحرا و ستم هایی که نسبت به آنها اعمال شده است با انتخاب نثر شاعرانه، زبان ادبی، عناصر موسیقایی و آشنایی زدایی، زبان ساده و آمیخته به لغات گویشی خاص منطقه، ترکیب سازیهای ابتکاری، باستانگرایی های قاموسی و نحوی و استفاده از امکانات شعر منثور و شعر کهن، چنان رستاخیزی در کلمات داستان خود ایجادکرده که در کنار محتوای دلنشین داستان، زبان زیبا و شاعرانۀ داستانش را در خاطر خواننده جاودانه کند.
https://jls.qom.ac.ir/article_1016_c95dc205c0e52f6df295ef903063b6ed.pdf
2017-08-23
129
155
10.22091/jls.2018.1257.1049
نادر ابراهیمی
آتش بدون دود
زبان شاعرانه
رستاخیز کلمات
موسیقی کلام
فاطمه سادات
طاهری
taheri@kashanu.ac.ir
1
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کاشان
LEAD_AUTHOR
زهرا
عسگری
2
دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کاشان
AUTHOR
ابراهیمی، نادر. ( 1392 الف). ابوالمشاغل (چاپ هفتم). تهران: روزبهان.
1
-----------. (1392 ب). آتش بدون دود (ج 1-3). (چاپ دهم). تهران: رزوبهان.
2
پاسینژاد، کامران. (1393). نگاهی به نقش نادر ابراهیمی در ادبیات انقلاب، تارنمای خبرگزاری کتاب ایرانایبنا، 15 بهمن.
3
پورنامداریان، تقی. ( )1374. سفر در مه. تهران: زمستان.
4
تجلیل، جلیل. (1385). معانی و بیان. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
5
رزمجو، حسین. ( 1385). انواع ادبی و آثار آن در زبان فارسی (چاپ سوم). مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
6
شفیعی کدکنی، محمد رضا. ( 1368) موسیقی شعر (چاپ دوم). تهران: آگاه.
7
---------------------. (1371). شاعر آینهها: بررسی سبک هندی و شعر بیدل (چاپ سوم). تهران: آگاه.
8
---------------------. (1385). صورخیال در شعر فارسی (چاپ دهم). تهران: آگاه.
9
شمیسا، سیروس. (1390). نگاهی تازه به بدیع (چاپ چهارم). تهران: میترا.
10
-------------. (1392). سبک شناسی نثر. تهران: میترا.
11
-------------. (1390). نگاهی تازه به بدیع (چاپ چهارم). تهران: میترا.
12
-------------. ( 1383). کلیات سبکشناسی (چاپ ششم). تهران: فردوس.
13
عبداللهیان، حمید. (1385). عوامل شاعرانگی در داستانهای نجدی. فصلنامه علمی پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا. 15 و 16 (56 و 57)، 115- 128.
14
علویمقدم، مهیار، پورشهرام، سوسن. (1388). نقد روایتشناختی سه داستان کوتاه نادر ابراهیمی. ادبپژوهی. 2 ( 6)، 163- 176.
15
غلامرضایی، محمد. (1377). سبکشناسی شعر. تهران: جامی.
16
فتوحی رودمعجنی، محمود. ( 1385). بلاغت تصویر. تهران: سخن.
17
خانه کتاب ایران. (1380). فهرست آثار نادر ابراهیمی. کتاب ماه کودک و نوجوان. (49)، 39 - 43.
18
محمدی، محمدهادی. ( 1384 پاییز). عقلانیت انتقادی و نقش نادر ابراهیمی در تحول تاریخ ادبیات کودکان ایران. پژوهشنامه ادبیات کودک و نوجوان. (42)، 120 -130.
19
مستعلی پارسا، غلامرضا. ( 1387). مؤلفههای ادبیات داستانی پسامدرن در داستانهای کوتاه ابراهیمی. متنپژوهی ادبی. (37)، 134- 164.
20
مقدادی ، بهرام. ( 1378). فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی. تهران: چشمه.
21
همایی، جلال الدین. ( 1391). فنون بلاغت و صناعات ادبی (چاپ سیو دوم). تهران: هما.
22
ORIGINAL_ARTICLE
رمان نو
رمان نو یکی از گونه های مهم رمان است که از نظر محتوا و فرم بسیار متفاوت از گونه پیشین خود است. نویسندگان این نوع رمان هریک به شیوه ای مستقل و بدون رعایت اصول و چارچوبی خاص قلم می زنند. بنیانگذار و نظریه پردازی که قواعد این گونه رمان را به طور منسجم و منظم تبیین کند وجود ندارد. البته این گونه رمان ها رها شده و بدون موازین نیستند و حتی مهم و تاثیرگذار هم هستند، به طوری که نویسندگان این گونه با خلق آثاری برجسته سه دهه آن را تداوم دادند. رمان نو وصف دنیای معاصر است و بشر این عصر را آگاهانه یا ناآگاهانه صرفا توصف می کند، نه نقد و نمی خواهد از آن عبور کند. رمان نو به ملاک ها و عناصر سنتی چون طرح، شخصیت، تشریح حالت های روحی و ذهنی اشخاص، ارتباط معمول بین زمان و مکان و ایجاد نظامی از علائم جهت راهنمایی خواننده، عمل داستانی، سلسله حوادث منظم، شیوه های معمولی روایت داستان توجهی ندارد. موضوع برایش بی اهمیت است و آنچه مهم است خود رمان و نوشتن رمان است.
https://jls.qom.ac.ir/article_1005_24d7a4be54352450d80349d5a864b7c6.pdf
2017-08-23
157
185
10.22091/jls.2018.849.1016
مکتب ادبی
رمان نو
ربگریه
ناتالی ساروت
ادبیات فرانسه
ابراهیم
محمدی
emohammadi2014@yahoo.com
1
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بیرجند
AUTHOR
مریم
افرافر
afra40002001@yahoo.co.in
2
دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بیرجند
LEAD_AUTHOR
1. آندره، ادیل. (شهریور1374). آیا مدراتوکانتانبیله رمان نو است؟ (ترجمۀ کاوه میرعباسی). کلک. 66 ،210-214.
1
2. احمدی، بابک. (شهریور1374). کلک کلیات دربارۀ رمان نو: ... نه آغازی هست نه پایانی... . کلک. 66، 9-18.
2
3. اسحاقیان (دانایی)، جواد .(اردیبهشت1385). چینههای رمان نو در "خیابان بهار آبی بود. جهان کتاب. 205، 33 -34.
3
4. اسداللهی تجرق، الله شکر. (بهار 1379). رمان نو، دیالوگ نو. نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی تبریز. 174، 1-34.
4
5. اشرفی، فریبا. (تیر1383). رمان نو (نگاهی نوین به رمان، داستان، داستان کوتاه و ویژگی های درونی و یبیرونی آن). مجلۀ فردوسی. 19، 37-47.
5
6. بدیعی، منوچهر.(شهریور1374). علیه رمان نو. کلک. 66، 278-288.
6
7. بوتور، میشل. (1385) . دگرگونی. (ترجمۀ مهستی بحرینی). تهران: نیلوفر.
7
8. بیات، حسین. (1391). داستان نویسی جریان سیال ذهن. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
8
9. بینا، (1390). رمان نو. اصفهان زیبا. بازیابی از:
9
http://ispahaninfo.blogfa.com/cat-56.aspx#cite_ref-0
10
10. بیضاوی، سوسن. (1380). رمان نو چه می گوید؟ مدرس علوم انسانی. 5. ویژه نامه (پیاپی23)، 11-30.
11
11. ذات علیان، غلامرضا. (شهریور1374). رمان نو. کلک. 66، 19-32.
12
12. رحیمپور، مهدی. (آذر 1382). بررسی نهضت رمان نو. کتاب ماه ادبیات و فلسفه. 74،. 100-107.
13
13. رسول زاده، حسین. (1375). رمان شنیدنی، رمان خواندنی. جهان کتاب. 17، 5 -6.
14
14. روا، حسین.( تابستان 1385). رمان، رمان نو، رمان نونو. فصلنامه ادبیات فارسی دانشگاه آزاد خوی. ۶، 26-34.
15
15. زرشناس، شهریار. (1389). پیش درآمدی بر رویکردها و مکتب های ادبی، دفتر دوم از رئالیسم تا ادبیات پسامدرن ( چاپ دوم) ، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
16
16. سارتر، ژان پل. (1344). اگزیستانسیالیسم و اصالت بشر.( ترجمۀ مصطفی رحیمی). تهران: مروارید.
17
17. سارتر، ژان پل. (شهریور 1374). پدیدۀ ضد رمان، (مقدمه سارتر بر رمان ناتالی ساروت). ( ترجمه کاوه میرعباسی). کلک. 66، 265-270.
18
18. ساروت، ناتالی. (1364). عصر بدگمانی. (ترجمۀ اسماعیل سعادت). تهران: نگاه.
19
19. ساروت، ناتالی.صدایشان را می شنوید؟ (1379). (ترجمۀ مهشید نونهالی) . تهران : انتشارات نیلوفر. 20. سحابی، مهدی. (اردیبهشت1381). رمان نو، انسان نو: گفتگوی نلی محجوب با مهدی سحابی. ادبیات داستانی. 59، 15 – 18.
20
21. شمیسا، سیروس. (فروردین1389). مبانی رمان نو. (مصاحبه کننده: مسعود رضوی). اطلاعات حکمت و معرفت. 49، 4-8.
21
22. رب گریه، آلن. (1379). پاککنها. (ترجمۀ پرویز شهدی). تهران: نشر دشتستان.
22
23. محسنی، محمدرضا. (1384). نقد و بررسی آثار بزرگ ادبی فرانسه در قرن بیستم. تهران: اختران.
23
24. مولپوآ، ژان میشل. (شهریور1374). تولد رمان نو. (ترجمۀ پروین ذوالقدری). کلک. 66، 33-37.
24
25. ورونیک بارتولی-آنگلار . (1380). جنبش های مهم ادبی در فرانسه. (ترجمه محمود جوان). تهران: سکوت.
25
26. یونسی، ابراهیم. (1369). هنر داستان نویسی (چاپ پنجم). تهران: نگاه.
26
ORIGINAL_ARTICLE
حافظ و نقد اجتماعی
یکی از علتهای دلنشینیِ غزلیات حافظ چندصدایی بودن آنهاست. غزلهایی که گرچه عرفانیاند، اجتماعی نیز هستند. غزلهای اجتماعی حافظ آمیخته با طنز، حدیث نفس و درد جامعهاند. در میان این آمیختگیِ نکات عرفانی و طنز، صدایی رسا شنیده می شود؛ صدایی که منتقدانه و زیرکانه بهنقد جامعه برخاسته است تا در هیاهوی ادعاهای مدعیان و ستمهای فرادستان، فریاد انسانیت سر دهد. در این نوشتار نگاه منتقدانۀ حافظ را در چهار عنوان بررسی و با شواهد مربوط تحلیل کردهایم: نقدهای حکومتی، نقد نهادها و مظاهر عقیدتی- اجتماعی، نقد رفتارهای اخلاقی- اجتماعی و نقد صفات شخصی. نتیجۀ تحقیق نشان میدهد که حافظ شاعری منتقد و نقّادی تیزبین است؛ نقدهای حافظ، نقدهایی درونیاند که بیش از آنکه جامعه را مسئول نواقص اجتماعی بداند، خود انسان را به ایجاد نقصهای اجتماعی متهم میکند؛ یعنی حافظ نقدهای اجتماعی خود را بیشتر به انسان و رفتار او ـ که نمود و نماد جامعۀ خود است ـ وارد میکند. او انسان را سازندۀ اجتماع خود میداند و به همین دلیل جامعه را ـ چه مثبت باشد و چه منفی ـ زاییدۀ نوع رفتار افراد همان جامعه میداند
https://jls.qom.ac.ir/article_1011_f8c71bbf992e7f7ad082521e19e684b2.pdf
2017-08-23
187
212
10.22091/jls.2018.1188.1043
نقد
نقد اجتماعی
حافظ
جامعه
محمود
مهرآوران
mehravaran72m@gmail.com
1
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه قم
AUTHOR
مهدی
قاسمی
2
دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی دانشگاه قم
LEAD_AUTHOR
قرآن کریم.
1
اسلامی نژاد آرانی، عباس. (1375). اثرپذیری حافظ از قرآن و احادیث. کاشان: مرسل.
2
اقبال آشتیانی، عباس. (1388). تاریخ مغول. تهران: سپهر ادب.
3
باقری خلیلی، علیاکبر و کیخا ، موسی. (1387) بررسی انتقادات اخلاقی- اجتماعی در غزلیات حافظ شیرازی. مجله دانشکده علوم انسانی دانشگاه سمنان. 7 (25)، 27-48.
4
پور نامداریان. تقی. (1382. گمشده لب دریا. تهران: سخن.
5
------------. (1385). انسان در جهانبینی حافظ. سخن عشق. (29)، 32-41.
6
حاتمی، حافظ. (1386). نقد حافظ بر صوفی. حافظ. (43)، 37-45.
7
حافظ، خواجه شمسالدین. (1375). دیوان حافظ(چاپ دوم). ( تصحیح پرویز ناتل خانلری). تهران: موسسه انتشارات امیرکبیر.
8
خرمشاهی، بهاءالدین. (1369). حافظنامه (ج 1). تهران: سروش
9
خرمشاهی، بهاءالدین. (1384). ذهن و زبان حافظ، ویراست 3،تهران: ناهید.
10
راوندی، مرتضی. (1345). تاریخ اجتماعی ایران از آغاز تا عصر حاضر. ج 2، تهران: موسسه انتشارات امیرکبیر.
11
رستگار فسایی. (1367). مقالاتی درباره شعر و زندگی حافظ(ج 1).تهران: جامی.
12
رئیس دانا، فریبرز. (1383). ریا ستیزی عاشقانۀ حافظ. حافظ. (2)، 14-19.
13
قاسمی، مهدی. (۱۳۹۳). مقایسۀ نقدهای اجتماعی در آثار سعدی و دیوان حافظ. (پایاننامه کارشناسی ارشد). دانشگاه قم، قم، ایران.
14
مرتضوی، منوچهر. (1383). مکتب حافظ.تبریز: ستوده.
15
موحد، محمدعلی. (1370). سفرنامه ابنبطوطه (چاپ پنجم). تهران:گوته.
16
یوسفپور، محمدکاظم. (1380). نقد صوفی. تهران: روزنه.
17
ORIGINAL_ARTICLE
تأثیر پذیری ملک الشعرای بهار و احمد شوقی از فابل های لافونتن در تحوّل سنّت ادبی ایران و مصر
نقش ترجمه در وام گیری، اقتباس و بومیسازی آثار ادبی و در نهایت در تحول ادبی کشورها بسیار برجسته و غیر قابل انکار است؛ تا آنجا که میتوان گفت نمونههای موفق وامگیری ادبی با تکامل بخشیدن به مقوله بندی های مرسوم در یک فرهنگ معین و پیچیدهکردن آنها، موجب تحول ادبی نظام مند در پیکرة فرهنگ میشوند. شایان ذکر است که عصر مشروطیت در ایران و نهضت در مصر، وضعیت فرهنگی مشابهی داشته اند؛ به طوری که وضعیت شعر در ادبیات عرب پیش از نهضت و وضع شعر فارسی در عصر بازگشت ادبی دچار ضعف و انحطاط چشمگیری بوده است. آنچه مهم است اینکه در این عصر برخی از شاعران و نویسندگان برجسته برای رهایی از این تنگناها و شرایط حاکم اجتماعی و سیاسی و فرهنگی، از طریق ترجمه و وامگیری ادبی از دیگر فرهنگ ها در بومیسازی آثار ادبی کوششهای بسیار نموده و دست آوردهای ادبی مشابهی داشته اند که برای مقایسه و مقارنه قابل تامل هستند. از همین رو با عنایت به همزمانی ملک الشعرای بهار و احمد شوقی در این جستار بر آنیم که ضمن نشان دادن نقش این دو شاعر در تحول و تجدد نظام ادبی در ایران و مصر، به چگونگی تأثیرپذیری این شاعران از فابلهای لافونتن بپردازیم و با ارائه اشترکات و تفاوت شیوه فردی هریک در بومیسازی مفاهیم ترجمه شده، به نوع انتقال مفاهیم وام گرفته شده هر یک از آنها دست یابیم.
https://jls.qom.ac.ir/article_1013_a92d55681285930cfc79ba65862db298.pdf
2017-08-23
213
244
10.22091/jls.2018.2171.1105
ادبیات تطبیقی
بهار
شوقی
لافونتن
تحول ادبی
وامگیری ادبی
عفت
نقابی
neghabi_2007@yahoo.com
1
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی
LEAD_AUTHOR
اکرم
زارعیان
azareeyan@gmail.com
2
دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه خوارزمی
AUTHOR
آرین پور، یحیی. (1372). از صبا تا نیما (ج،1و2). تهران: زوار .
1
امین مقدسی، ابوالحسن. (1386). ادبیات تطبیقی با تکیه بر مقارنه ملک الشعرای بهار و امیر الشعراء شوقی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
2
بهار، محمد تقی. (1380). دیوان اشعار شادروان ملک الشعرای بهار (جلد اول و دوم). (به اهتمام چهر زاد بهار). تهران: نشر سخن.
3
لافونتن، ژان دو. (1380). افسانه های لافونتن. (ترجمه عبداله توکل). تهران: نشر مرکز.
4
حدیدی، جواد. (1373). از سعدی تا آراگون. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
5
ریپکا، یان. (1381). تاریخ ادبیات ایران از دوران باستان تا قاجاریه. (ترجمه عیسی شهابی). تهران: نشر علمی و فرهنگی.
6
سبحانی، توفیق. (1380). تاریخ ادبیات (جلد 4). (چاپ دهم). تهران: پیام نور.
7
شفیعی کدکنی، محمد رضا. (1390). با چراغ و آینه: در جستجوی ریشه های تحول شعر معاصر. تهران: نشر سخن.
8
---------------------. (1380)0شعر معاصر عرب. (ویرایش دوم). تهران: سخن.
9
--------------------. (1380). ادوار شعر فارسی . تهران: سخن.
10
شمیسا ، سیروس. (1387). بیان و معانی (چاپ سوم). تهران: نشر تابش.
11
شورل، ایو. (1386). ادبیات تطبیقی. (ترجمه طهمورث ساجدی). تهران: امیرکبیر.
12
شوقی، احمد. (بی تا). الشوقیات. دیوان امیر الشعراء احمد شوقی: حققه و قدم له الدکتور عمر فاروق الطباع (المجلد الاول و الثانی). بیروت: شرکه دارالارقم .
13
---------. (1119م) . الادب العربی معاصر فی المصر (الطبعة السابعة). لبنان: دارالمعارف.
14
غنیمی هلال، محمد. (1390). ادبیات تطبیقی (چاپ دوم). (ترجمه سید مرتضی آیت الله زاده شیرازی). تهران: امیر کبیر.
15
کریمی حکاک ، احمد. (1384). طلیعه تجدد در شعر فارسی. (ترجمه مسعود جعفری). تهران: مروارید.
16
کفافی، محمد عبدالسلام. (1382). فی الادب المقارن. (ترجمه حسین سیدی). مشهد: به نشر.
17
کهن مویی پور ، ژاله و خطاط، نسرین دخت. (1381). فرهنگ توصیفی نقد ادبی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
18
19. La Fontain, Jean de author. Les fables de la Fontain, Paris, Librairie CH, Delaqrave, 1887 .
19