%0 Journal Article %T بررسی، تحلیل و طبقه‌بندی شبه‌جمله‌ها در زبان فارسی %J پژوهش های دستوری و بلاغی %I دانشگاه قم %Z 2783-2619 %A مهرآوران, محمود %D 2021 %\ 03/18/2021 %V 10 %N 18 %P 285-314 %! بررسی، تحلیل و طبقه‌بندی شبه‌جمله‌ها در زبان فارسی %K دستور زبان %K جمله %K جمله‌های بی‌فعل %K شبه‌جمله %K صوت %K تکیه %R 10.22091/jls.2021.6217.1281 %X مقوله‌های دستوری زبان فارسی از نظر صرف و نحو به انواع گوناگونی تقسیم می‌شود. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش‌هاست که شبه جمله چیست، چه انواعی دارد و در دستورهای زبان چگونه آن را بیان کرده‌اند. شبه‌جمله کلمه یا گروهی از کلمات فارسی و غیر فارسی است که فعل و ساختار جملۀ فارسی را ندارد اما معنی کامل جمله را دارد. جمله در زبان فارسی یا فعل دارد یا فعل ندارد؛ شبه‌جمله‌ها در شاخۀ جمله‌های بی‌فعل قرار می‌گیرند. در دستورهای زبان، برخی این موضوع را با نام صوت و برخی دیگر با عنوان شبه‌جمله مطرح کرده‌اند. این پژوهش به بررسی، تحلیل و طبقه‌بندی شبه‌جمله‌ها، در همۀ صورت‌های آن پرداخته و ویژگی‌های گوناگون، برخی معیارها برای شناخت شبه‌جمله، تفاوت صوت با اسم صوت و شبه‌جمله با قید را بیان کرده و دسته‌بندی معنایی آن‌ها را ارائه کرده است. صوت‌ها یکی از انواع شبه‌جمله هستند اما شبه‌جمله تنها منحصر به صوت نیست. برخی از اسم‌ها، صفت‌ها، ضمیرها و قیدها با تغییر آهنگ و داشتن تکیۀ ویژه شبه‌جمله واقع می‌شوند. همچنین بسیاری از ضرب‌المثل‌های بی‌فعل، منادا، برخی از واژگان غیر فارسی (تُرکی، انگلیسی و فرانسه) و بسیاری از عبارات، افعال و جمله‌های پرکاربرد عربی در فارسی نیز شبه‌جمله هستند. شبه‌جمله‌ها از نظر کارکرد و معنا در گروه‌ها و طبقات مختلف تقسیم می‌شوند و بسیاری از عواطف و احساسات انسان را نشان می‌دهند؛ احساسات و عواطفی مانند: آرزو و امید، احترام و اطاعت، بیزاری و تنفّر، خشم، مهربانی و دلسوزی، سرزنش و توهین، پرسش، تأکید، تأسّف، تعجّب، تشویق و درد. در مجموع شبه‌جمله‌ها احساسات و عواطف منفی را بیشتر منعکس می‌کنند. موضوع شبه‌جمله هم به حوزۀ صرف فارسی مربوط است و هم به حوزۀ نحو. %U https://jls.qom.ac.ir/article_1759_9c1b5660327058f4f3bc9921d719954a.pdf