عبدالرضا زند؛ محسن ذوالفقاری فرد؛ حسن حیدری؛ حجت اله امیدعلی
چکیده
زبان صریح و شفاف فروغ فرخزاد تأثیر شگرفی در انتخاب اوزان عروضی او داشته است. این پژوهش با هدف بررسی مهم‌‌ترین جلـوه‌‌هـای اوزان عروضی اشعار مجموعۀ «تولدی دیگر» در پی پاسخ به این سؤال است که مهم‌‌ترین ابداعات وزنی فروغ فرخزاد در تولدی دیگر چیست؟ روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی است که پس از بررسـی اوزان عروضی اشعار «تولدی دیگر» ...
بیشتر
زبان صریح و شفاف فروغ فرخزاد تأثیر شگرفی در انتخاب اوزان عروضی او داشته است. این پژوهش با هدف بررسی مهم‌‌ترین جلـوه‌‌هـای اوزان عروضی اشعار مجموعۀ «تولدی دیگر» در پی پاسخ به این سؤال است که مهم‌‌ترین ابداعات وزنی فروغ فرخزاد در تولدی دیگر چیست؟ روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی است که پس از بررسـی اوزان عروضی اشعار «تولدی دیگر» با ارائة نمودارها و تحلیـل آمارها این نتایج دست آمد که فروغ به‌‌خوبی از عهدۀ ظرفیت‌‌های بالقوۀ وزنی و عروضی برآمده و دست به ابداع و نوآوری زده است؛ او متناسب با حال مخاطب و همچنین تجربه‌‌های فردی و شخصی و با سخنانی از جنس زمان خود در ظهور و بروز جنبه‌‌های تقویـت موسـیقی بیرونی کـلام، به‌‌خوبی توانسته مهارت خود را نمایان کند؛ گاه اشعارش این فرصت را به خواننده می‌‌دهد تا در تقطیع، اوزان مختلفی را تجربه کند و یا با چند وزن در یک شعر، دو وزن در یک مصراع و کاربرد انواع ارکان ناقص در آخر مصراع، برخلاف شعر قدما مواجه باشد؛ زیرا برای او کلمات و محتوا مهم هستند. گاهی نیز در اشعارش با مصراع‌‌هایی مواجه هستیم که کاملاً دارای هجاهای بلند هستند و نشان‌‌دهندۀ استقلال مصراع‌‌های شعر او از سایر مصراع‌‌هاست و از طرفی توانایی خود را در به‌‌کارگیری اختیارات شاعری به‌‌ویژه استفاده از اختیار شاعری «تسکین» را به رخ مخاطب خود می‌‌کشاند. اوزان رمل، مجتث، مضارع و رجز بالاترین آمار را در «تولدی دیگر» به خود اختصاص داده‌‌اند.
عبدالرضا زند؛ محمد فولادی
چکیده
انوری ابیوردی و ظهیرالدین فاریابی دو تن از نام آورترین سخنوران تاریخ شعر فارسی هستند. این دو تأثیر اساسی و عمده‌‌ای در غزل فارسی داشته‌‌اند. این مقاله، جُستاری دربارۀ مهم‌‌ترین جلوه‌‌های موسیقی شعر، در غزل‌‌های این دو شاعر گرانمایه است. در این مقاله که به شیوۀ توصیفی- تحلیلی انجام شده، پس از ذکر مقدمه‌‌ای پیرامون ...
بیشتر
انوری ابیوردی و ظهیرالدین فاریابی دو تن از نام آورترین سخنوران تاریخ شعر فارسی هستند. این دو تأثیر اساسی و عمده‌‌ای در غزل فارسی داشته‌‌اند. این مقاله، جُستاری دربارۀ مهم‌‌ترین جلوه‌‌های موسیقی شعر، در غزل‌‌های این دو شاعر گرانمایه است. در این مقاله که به شیوۀ توصیفی- تحلیلی انجام شده، پس از ذکر مقدمه‌‌ای پیرامون این دو سخنور در تحوّل و اعتلای غزل، به بررسی موسیقی درونی (بدیع لفظی) در غزل‌‌های آن‌‌ها پرداخته و همراه با ارایۀ نمودارها و تحلیل آمارها به این نتایج رسیده است که هر دو شاعر از موسیقی درونی در القای مفهوم و تأثیرگذاری بر مخاطب بهره برده‌‌اند. ظهیر فاریابی با توجه به تعداد کم غزل‌‌های خود به‌‌خوبی توانسته با بهره‌‌گیری از ویژگی‌‌ها و جنبه‌‌های موسیقایی آرایه‌‌ها و متناسب با حال مخاطب در ظهور و بروز جنبه‌‌های تقویت موسیقی کلام و معنا آفرینی، استادی و مهارت خود را نمایان کند؛ به‌‌طوری‌که در این بخش صناعاتی همچون: واج‌‌آرایی، تکرار و جناس تام، بیشترین نقش را در موسیقی درونی غزل‌‌های او ایفا می‌‌کنند. انوری نیز از این نوع موسیقی بسیار بهره‌‌مند شده و در این بخش به‌خصوص در واج‌‌آرایی، جناس و تکرار بسیار موفق‌‌تر از ظهیر عمل کرده است. در نگاهی کُلی، هر دو شاعر در بهره‌‌مندی هم زمان متکلم، متن و مخاطب در ارزش‌‌گذاری صنایع بدیعی نقش مهم و اساسی داشته‌‌اند.
