ریخت شناسی مثنوی داستانی «گل و نوروز» خواجوی کرمانی بر اساس نظریه ی پراپ

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو دکتری ادبیات فارسی دانشگاه قم

2 عضو هیئت علمی

چکیده

ریخت شناسی، یکی از مباحث اساسی نقد ساختاری است که در عرصه‌ی ادبیات داستانی کاربرد فراوانی دارد. در این نوع از نقد ،منتقد ادبی با بررسی ساختار درونی موجود در داستان ، به کشف کنش‌ها و خویشکاریهای موجود در آن می‌پردازد . این مبحث نخستین بار توسط پراپ به عرصه ی ادبیات داستانی راه یافت.وی در این جستار که اساس کارش را بر پایه ی اعمال شخصیتهای موجود در داستان قصه‌های پریان قرار داد ،با بررسی کنش ها و رویدادهای هر یک از شخصیتهای داستان به این نتیجه رسید که هر یک از شخصیتها متناسب با نقش‌خود،در این داستان ها از قوانین و ساختار واحدی تبعیت می‌کنند که می‌توان این قوانین و ساختار را به داستان‌های سایر ملل نیز تعمیم داد؛چنانکه در این مقاله با تجزیه و تحلیل ساختاری مثنوی «گل و نوروز»،از لحاظ خویشکاری ها،نقش شخصیتهای داستان در این خویشکاری ها و حرکت های موجود در داستان ،بر اساس نظریهی ریخت شناسانه ی پراپ، به این نتیجه دست یافته شد که اگرچه سیر برخی توالی برخی از کارکردها با الگوی پیشنهادی پراپ قابل انطباق نیست،اما بسیاری از کارکردهای پیشنهادی او را می‌توان با این مثنوی نیز انطباق داد. بنابراین ساختار داستان و بطور کلی با وجود تفاوت جزئی نمی تواند از قانون ساختاری پیشنهادی پراپ سرپیچی کند.
واژگان کلیدی:ریخت شناسی نظریه ادبی ،پراپ،گل و نوروز.خواجوی کرمانی.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Morphology of Khâjou Kermâni’s Flower and Norouz Based on Vladimir Prop’s Methodology

نویسنده [English]

  • maryam rahmani 1
چکیده [English]

Morphology is a key issue in structuralist criticism which has had wide applications to narratives. In performing morphological analysis, the critic considers the internal structure of the narrative to discover its actions and functions. Morphology was first introduced by Vladimir Prop into the study of narrative literature. Basing his work on the actions of the characters in fairy tales, he concluded that all the tales are governed by the same rules and structure which can be demonstrated to be governing the tales of all peoples.
The present paper deals with the structural analysis of Khâjou Kermâni’s Flower and Norouz (Gol va Norouz), one of the most successful lyric narratives of Persian literature. The conclusion drawn indicates that, although some of the functions are not consistent with Prop’s proposed sequence of functions, his proposed functions can be applied to this tale to a great extent.
Key terms: morphology, literary criticism, Vladimir Prop, Flower and Norouz (Gol va Norouz), Khâjou Kermâni.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Morphology
  • literary criticism
  • Vladimir Prop
  • Flower and Norouz (Gol va Norouz)
  • Khâjou Kermâni

مراجع

منابع:
الف).کتاب‌‌ها
1.اخلاقی،اکبر(1377)تحلیل ساختاری منطق الطیر،اصفهان،فردا،چاپ اول.
2. اسکولز،رابرت (1383)درامدی بر ساختارگرایی در ادبیات،تهران،آگه،چاپ دوم.
3.احمدی،بابک(1388)ساختار و تأویل متن، تهران،نشر مرکز، چاپ یازدهم.
4.برتنس، هانس (1384)مبانی نظریه‌‌ی ادبی،ترجمه:محمدرضا ابولقاسمی،تهران،ماهی،چاپ اول.
5. تادیه ،ژان ایو(1378)نقد ادبی در قرن بیستم ،ترجمه مهشید نونهالی ،تهران انتشارات نیلوفر.
6. پراپ،ولادیمیر(1368)ریخت شناسی قصه‌‌های پریان،مترجم:فریدون بدره‌‌ای،انتشارات توس،چاپ اول .
7 توردوف،تزوتان (1382)بوطیقای ساختارگرا،ترجمه:محمد نبوی ،چاپ دوم ،تهران ،آگاه .                    
8.خدیش،پگاه(1387)ریخت شناسی افسانه‌‌های جادویی، تهران ،انتشارات علمی و فرهنگی،چاپ نخست.
9.خراسانی‌‌محبوبه(1387)درآمدی بر ریخت شناسی هزار و یک شب ، اصفهان،نشر تحقیقات نظری ،چاپ اول.
10. شایگان فر، حمیدرضا (1380)نقد ادبی، تهران،انتشارات توس.
11.شمیسا،سیروس(1383)نقد ادبی.تهران،انتشارات فردوس،چاپ چهارم.
12.کرمانی،خواجو(1350)گل و نوروز،انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
13. هارلند،ریچارد(1388)درآمدی تاریخی بر نظریه‌‌ی ادبی از افلاطون تا بارت،گروه ترجمه‌‌ی شیراز ،‌‌تهران ،چشمه‌‌.
ب).نشریات:
14. پارسا نیا ،سید احمد و لاله صلواتی (1389)ریخت شناسی حکایتهای کلیله ودمنه نصرالله منشی .مجله ی بوستان ادب دانشگاه شیراز س 2پیاپی 6ش 4 زمستان صص 74-47.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار