فصل و وصل از منظر علم معانی و دستور زبان فارسی

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

1 استاد زبان و ادبیات فارسی/ دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

چکیده
   علم معانی، یکی از شاخه‌های سه­گانه‌ علوم بلاغی به شمار می‌رود که از دیرباز، سخن گفتن بر مقتضای حال و مقام مخاطب وگوینده، موضوع اصلی این علم بوده است. بحث از معنا، علم معانی را در پیوند با علومی چون معنا شناسی قرار می‌دهد، اما آنچه عامل تمایز این دو علم می‌شود، بحث از معنای ثانویه جملات بر اساس مقتضای حال است. اگرچه محور اصلی علم معانی بر این قید استوار است، اما در کتب معانی سنتی، به مباحثی برمی‌خوریم که نه تنها ارتباطی با معنای ثانویه کلام ندارند، بلکه کاملا ًدر حوزه معنا شناسی و دستورزبان قرار می‌گیرند. یکی از مباحثی که علمای بلاغی آن را جزء مهم­ترین بحث معانی به شمار آورده‌اند، بحث فصل و وصل است. ما در این مقاله برآنیم تا این بحث را از دیدگاه معانی ثانویه در علم معانی و دستورزبان بررسی کنیم. در این میان، در ارتباط با این موضوع،به نظریه «متنیت و انسجام» توجه می­کنیم. یافته‌های پژوهش، بیانگر آن است که بحث فصل و وصل، بالذات مختص دستورزبان است که در دستور زبان از آن با عنوان پیوند و وابستگی (لفظی و معنوی) به تفصیل نام برده‌اند. در واقع ذکر این بحث در علم معانی که به جنبه لفظی و معنای زبانی کلام ناظر است، معانی ثانویه ندارد. به عبارت دیگر، جابه­جایی این دو پیوند عامل ایجاد اغراض و یا معانی ثانویه نمی‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Reflecting the artistic language in the translation of Nahj al Jafar Shahidi (With emphasis on the sermon, a first-Wise)

نویسندگان [English]

  • Abbas Ali Vafaee 1
  • Somayyeh Agha babaee 2
1 Professor of Persian language and literature / Allameh Tabatabai University
2 Persian Language and Literature graduate student at Allameh Tabatabai University

کلیدواژه‌ها [English]

  • semantics
  • grammar Persian
  • season and connect
  • link literal and spiritual
  • textuality and cohesion
منابع
1. ارسطو. (1371). ریطوریقا. ترجمه دکتر پرخیده ملکی، اقبال. تهران:  1387.
2. احمدی گیوی، حسن و انوری، حسن. (1385). دستور زبان فارسی 2. چاپ بیست وپنجم. تهران: فاطمی.
3. انوری، حسن. پشت دار، علی محمد. (1385). آیین نگارش و ویرایش (1). تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور .
4. باطنی، محمدرضا. (1370). توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی. تهران: موسسه انتشارات امیر کبیر.
5. تجلیل، جلیل. (1369). معانی و بیان. تهران: انتشارات نشر دانشگاهی.
6. تفتازانی، سعدالدین. (1372). مختصرالمعانی، انتشارات مصطفوی قم.
7. خانلری، پرویز. (1351). دستورزبان فارسی. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
8. خیام پور، عبدالرسول. (1347). دستورزبان فارسی. تبریز: انتشارات کتاب فروشی تهران .
9. رجایی، محمد خلیل. (1360). معالم البلاغه. انتشارات دانشگاه پهلوی.
10. رضانژاد، غلامحسین. (1367). اصول علم بلاغت در زبان فارسی. چاپ اول. تهران: انتشارات الزهراء.
11. سهراب، الیزابت. (1383). پایان نامه­ی کارشناسی ارشد، علم معانی ازدیدگاه زبانشناسی، دانشگاه علامه طباطبایی.
12. شمیسا، سیروس. (1386). معانی. تهران: میترا.
13. شمیسا، سیروس. (1388). سبک شناسی شعر. تهران: میترا .
14. صفوی، کورش. (1390). اززبانشناسی به ادبیات. جلد اول. تهران: انتشارات سوره­ی مهر .
15. صفوی، کورش. (1384). فرهنگ توصیفی ـ معنی شناسی. تهران: فرهنگ معاصر.
16. صفوی، کورش. (1391). آشنایی با زبانشناسی در مطالعات ادب فارسی. تهران: نشر علمی .
17. فرشیدورد، خسرو. (بی تا). دستور امروز، تهران.
18. قریب، عبدالعظیم و دیگران. (1371). دستور زبان فارسی (دستور پنج استاد). به کوشش کیومرث پارسایی. چاپ سوم. تهران: اشراقی.
19. کزازی، میر جلال الدین. (1370). زیبا شناسی سخن فارسی 2، معانی. تهران: نشر مرکز .
20. لازار، ژیلبر. (1389). دستور زبان فارسی معاصر. ترجمه­ی مهستی بحرینی. تهران: هرمس.
21. لطفی پور ساعدی، کاظم، (1362). زبانشناسی و دستورزبان آموزشی. تبریز: نشریه زبان و ادب دانشکده ادبیات و علوم انسانی تبریز. شماره 130.
22. مدرسی، فاطمه. (1386). از واج تا جمله فرهنگ زبانشناسی ـ دستوری، تهران: چاپار .
23. نجفی، ابوالحسن. (1389). غلط ننویسیم. تهران: مرکز انتشارات دانشگاه.
24. همایون فرخ، عبدالرحیم. (1364). دستور جامع زبان فارسی، هفت جلد در یک جلد. تهران: انتشارات مطبوعات علی اکبر علمی.
CAPTCHA Image