نوع مقاله: علمی و پژوهشی

نویسندگان

• آرزو پوریزدانپناه کرمانی ¹
• زینب شیخ حسینی ²

¹ استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران

² استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه حضرت نرجس رفسنجان، کرمان، ایران

چکیده

«شعر علوی» یکی از شاخه‌‌های اصلی شعر آیینی به‌‌شمار می‌‌آید که تاکنون مورد بررسی همه‌‌جانبه و علمی قرار نگرفته‌‌ و در اندک پژوهش‌‌های انجام‌‌شده در این زمینه بیشتر به محتوا و درون‌‌مایة آن پرداخته ‌‌شده‌‌است. رسالت دینی و کارکرد مذهبی این اشعار در گرو تأثیرگذاری عمیق این اشعار در مخاطب است. موسیقی یکی از عناصر سازندة شعر است که نقش مهمّی در زیباسازی کلام و تأثیر آن بر مخاطب دارد. در این جستار، سطوح چهارگانة موسیقی (بیرونی، کناری، درونی و معنوی) با روش توصیفی ـ تحلیلی در 3 مجموعه شعر علوی و در مجموع 158 شعر بررسی‌‌شده‌‌است. بررسی عناصر موسیقایی در این اشعار، حکایت از ارتباطی دوسویه میان موسیقی و محتوای این اشعار دارد. موسیقی در این اشعار، کمک شایانی به القای مفاهیم و معانی مورد نظر شاعران کرده و در مقابل درون‌‌مایه و محتوای این اشعار به موسیقی آن جهت داده‌‌است. برجستگی و قوّت موسیقی در دو سطح بیرونی و کناری، بی‌‌فروغ ‌‌بودن موسیقی درونی و معنوی و در حاشیه قرارگرفتن آن، استفاده از اوزان جویباری و شفّاف و توجّه به مضمون و محتوا در انتخاب وزن، گرایش به اوزان ساده و بی‌‌تکلّف، تنوّع وزنی، استفاده از قافیه‌‌ها و ردیف‌‌های مرتبط با موضوع و بهره‌‌گیری دو سویه از آن‌‌ها (کارکرد موسیقایی و انتقال معنا)، به کارگیری صنایع لفظی (تکرار، جناس و موازنه) و صنایع معنوی (تلمیح، مراعات‌‌النظیر و تضاد) از دیگر یافته‌‌های این پژوهش است.

کلیدواژه‌ها

• شعر علوی
• عناصر موسیقایی
• موسیقی بیرونی
• موسیقی درونی
• موسیقی کناری
• موسیقی معنوی

عنوان مقاله [English]

The Function of Musical Elements in Contemporary Alawi Poetry

نویسندگان [English]

• Arezoo pooryazdanpanah Kermani ¹
• zeinab sheikhhosseini ²

¹ Assistant Professor of Persian Language and Literature, University of Yazd, Yazd, Iran

² Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, University of Narjes-e Rafsanjan, Kerman, Iran

چکیده [English]

"Alavi poetry" is one of the main branches of religious poetry that, disregarding scarce research on its content and context, has not been thoroughly studied yet. The religious mission and function of these poems depend on their profound influence on the audience. Given the vital significance of music in the structure of a poem and its influence, the present study is going to investigate the function of the musical elements in 4 external, lateral, inner, and spiritual levels using the descriptive-analytical method. To find out how the musical elements work in Alawi Poetry and how the Alawi poets use musical elements in their poems, three sets of Alawi poems containing 158 poems have been analyzed. The findings of the study suggest that the musical elements were more prominent, creative, and powerful in the two outer and lateral levels. However, Inner and spiritual levels are marginalized in these poems.

کلیدواژه‌ها [English]

• Alawi poetry
• musical elements
• outer music
• lateral music
• inner music
• spiritual music