ارزش‌ های زبانی و ادبی تنسیق‌ صفات در تاریخ وصاف (جلد چهارم)

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسنده

گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، تهران، ری، ایران

چکیده

تنسیق‌صفات، آوردن صفات متوالی با نظمی خاص برای یک موصوف است. استفاده از تنسیق‌صفات در نثرهای مصنوع، کاری رایج است و نویسندگان این متون به دلایلی چون ایجاز یا اطناب، ایجاد موسیقی، خیال‌انگیز کردن متن و القای مفاهیم تازه، آن را به‌کار می‌برند. استفادۀ فراوان از این صنعت در تاریخ وصاف، آن را به ویژگی سبکی تبدیل کرده‌است. ارزش تنسیق‌صفات در تاریخ وصاف، به ساخت صفات مرکب و بدیعی است که نویسنده با خلاقیّت خود، هم بر غنای واژگانی ـ زبانی متن افزوده و هم موسیقی و خیال را وسعت داده‌است. هدف از انجام این پژوهش، نمایش زایایی کلام در تنسیق‌صفات مرکب، شیوه‌های ساخت صفات، ارزش‌های بلاغی این صنعت و تأثیراتی است که بر متن و خوانندۀ آن می‌گذارد. روش پژوهش، مطالعۀ کتابخانه‌ای و توصیفی‌ـ تحلیلی است. نتایج پژوهش مبنی بر آن است که ساخت صفات به‌کار رفته در تنسیق‌صفات‌ تاریخ وصاف بیشتر از ترکیب دو واژۀ ساده (اسم/ صفت/ بن)+ اسم شکل گرفته‌اند و وصاف‌الحضره با این ساختار، واژه‌سازی‌های فراوانی کرده‌است. بیشتر تنسیق‌صفات‌ آمده در این کتاب، عینی و در وصف انسان‌ها و حیوانات اهلی، با موضوع مدح هستند که در بیشتر موارد با کسره به هم وصل شده‌اند و بیشتر صنایع ایجادشده در آن‌ها، مراعات نظیر، واج‌آرایی، تضمین‌المزدوج، تشبیه و نماد است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Linguistic and literary values of Sequential adjectives in the Tarikh Wassaf (Vol. 4)

نویسنده [English]

  • hojjat kajani hesari
Department of Persian Language and Literature, Faculty of humanities sciences, university of Farhangian Shahid Mofatteh, tehran: rey, iran
چکیده [English]

 
Sequential adjectives, is bringing Continuous adjectives with a particular order for a noun. The usege of sequential adjectives in artifact prose is a common practice, and the authors of these texts use it for reasons such as explicit or prolixity, creating music, fantasizing the text, and inducing new concepts. The vast use of this literary art in Tarikh Wassaf, has made it a lightweight style. The value of Sequential adjectives in the Tarikh Wassaf is to build a composition and original adjective that the author with his creation by the richness of the lexical-linguistic content of the text and the extent of music and imagination. The purpose of this research is to show the generosity of the word in composite Sequential adjectives, the methods of making adjectives, the rhetorical values ​​of this figure of speech, and the effects on the text and the reader. The research method is library and descriptive-analytic study. The results of the research indicate that the construction of adjectives used in Sequential adjectives phrases in Tarikh Wassaf is more than a combination of two simple words (noun / adjective / root)+ noun, and Wassaful Hazarah made many words with this structure. Most of the sequential adjectives of this book are objective and are written in the description of humans and domesticated animals or is about eulogy  which are connected in most cases with e, and most of the Literary techniques created in them, such as symmetry, alliteration, Words of the same weight, simile  and symbol.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sequential adjectives
  • Tarikh Wassaf
  • Adjective
  • Noun
  • Root of verb
1. آیتی، عبدالمحمد.(1346). تحریر تاریخ وصاف. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
2. بیهقی، احمد.(۱۳۷۵). تاج‌المصادر. جلد 2. به کوشش هادی عالم‌زاده. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
3. تاج‌الحلاوی، علی. (۱۳۴۱). دقایق الشعر. جلد 1. به کوشش محمّد کاظم امام. تهران.
4. دهخدا، علی‌اکبر.(1377). لغت‌نامه دهخدا. چاپ دوم. تهران: دانشگاه تهران.
5. رادویانی، محمّدبن‌عمر.(۱۳۶۲). ترجمان‌البلاغه. جلد 1. به کوشش احمد آتش. چاپ اول. تهران: اساطیر.
6. رازی، شمس قیس.(۱۳88). المعجم فی معاییر اشعارالعجم. تصحیح محمد بن عبدالوهاب قزوینی. تصحیح مجدد مدرس رضوی و سیروس شمیسا. چاپ اول.  تهران: علم.
7. راستگو، محمّد.(۱۳۸۲). هنر سخن‌آرایی. تهران: سمت.
8. رامی تبریزی، حسن.(۱۳۴۱). حقایق الحدائق.  جلد 1. به کوشش محمد کاظم امام. تهران.
9. زرین‌کوب، عبدالحسین.(1368). تاریخ ایران بعد از اسلام. جلد 5. تهران: امیرکبیر.
10. زوزنی، حسین.(۱۳74). المصادر. جلد 1. به کوشش تقی بینش.  تهران: البرز.
11. شریعت، محمدجواد.(1376). دستور سادۀ زبان فارسی. چاپ اول. تهران: اساطیر.
12. شفیعی‌کدکنی، محمدرضا.(1373). موسیقی شعر. چاپ چهارم. تهران: آگاه.
13. شمس‌العلماء گرکانی، محمدحسین.(۱۳89). قطوف‌الربیع فی صنوف‌البدیع. با مقدمه اصغر دادبه. تهران: فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی.
14. شمیسا، سیروس.(1379). نگاهی تازه به بدیع. چاپ دوازدهم. تهران: فردوس.
15. صفی‌پوری، عبدالرحیم.(۱۲۹۸ق). منتهی‌الارب. جلد 3 و ۴. تهران: سنایی.
16. طباطبایی، علاءالدین.(1382). اسم و صفت مرکب در زبان فارسی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
17. فشارکی، محمد.(1379). نقد بدیع. چاپ اول. تهران: سمت.
18. کاشفی، حسین.(۱۳۶۹). بدایع‌الافکار فی صنایع‌الاشعار. جلد 1. به کوشش جلال‌الدین کزازی. تهران: نشر مرکز.
19. گروه نویسندگان.(1387). دایره‌المعارف بزرگ اسلامی. جلد 16. مقالۀ 6117. ذیل تنسیق‌الصفات.
20. وصاف‌الحضره، عبداله‌بن فضل‌اله.(1388). تاریخ وصاف‌الحضره. جلد 4. تصحیح و تعلیق علیرضا حاجیان‌نژاد. چاپ اول. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
21. وطواط، محمد رشید.(۱۳62). حدایق السحر فی دقایق الشعر. جلد 1. به کوشش عباس اقبال آشتیانی. تهران: طهوری.
22. همایی، جلال‌الدین. (1389). فنون بلاغت و صناعات ادبی. چاپ اول. تهران: اهورا.
CAPTCHA Image