%0 Journal Article %T مقایسۀ کاربردِ افعال در غزل‌‌های عاشقانه و قلندری سنایی %J پژوهش های دستوری و بلاغی %I دانشگاه قم %Z 2783-2619 %A مبارک, وحید %A صیادی, زهرا %D 2021 %\ 08/23/2021 %V 11 %N 19 %P 203-226 %! مقایسۀ کاربردِ افعال در غزل‌‌های عاشقانه و قلندری سنایی %K سنایی %K غزل عاشقانه و قلندری %K کاربرد فعل %K برون‌گرا-درون‌گرا–خنثی %R 10.22091/jls.2021.6196.1279 %X فعل، مهمترین رکن جمله است و شیوۀ کاربرد فعل در یک اثر، دغدغه‌‌های نویسنده برای ایجاد لایه‌‌های معنا و ارتباط تأثیرگذار با مخاطبان و کارکردهای روانی او را نشان می‌‌دهد. آیا می‌‌توان همچون شخصیّت، فعل را به برون‌گرا، درون‌گرا و خنثی تقسیم کرد؟ پاسخ حاصل از یافته‌‌های این مقاله توصیفی- تحلیلی، به این پرسش مثبت است و بررسی غزل‌‌های سنایی نشان می‌‌دهد که چون سنایی در غزلیات عاشقانه به عشق‌‌های شهوانی و دست یافتنی دورۀ غزنویان می‌‌پردازد، گرایشی برون‌‌سو‌‌ گرایانه دارد و فعل‌‌هایی کُنشی، حرکتی و برون‌گرا را به‌‌کار می‌‌گیرد. اما، سنایی در غزل‌‌های قلندری که بیان رندانۀ مفاهیم و معانی عرفانی با واژگان تغزلی، عاشقانه و هنجارشکنانه است، معناگرایی و تازگی حال و هوا و عمق تجربه روحی خود و چندلایگی سخن را با کاربست فعل‌‌های درون‌گرا نشان می‌‌دهد. در این بخش، فعل‌‌های درون‌گرا، مفاهیمی چون: کشف و شهود، درون پروری، معرفت قلبی و توجه به احوال درونی و روحانی را نشان می‌‌دهند. تفاوت شیوۀ کاربرد فعل در غزل‌‌‌‌ها نشان می‌‌دهد که میان عمل و زندگی در حالِ تغییر سنایی با اندیشه‌‌های نو شوندۀ او رابطه‌‌ای منطقی برقرار بوده است. بسامد بالای کاربرد فعل امر و خبری (است، بود، بدان و...) در قلندریات، مؤید جنبۀ تعلیمی سخن است. %U https://jls.qom.ac.ir/article_1897_9299f4232bbd08d612c018564995c913.pdf